Danıştay 8. Daire 2021/1308 Esas 2022/3185 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1308
Karar No : 2022/3185


Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- (Davacı) …Şirketi
Vekili : Av. …
2- (Davalılar)
1-… Bakanlığı
Vekili : …
2-… Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. …
3- … Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …
4- …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; 08-09.09.2009 tarihleri arasında yağan yağmur nedeniyle Küçükçekmece Ayamama Deresi'nin taşması neticesinde oluşan su baskınında davacı şirket sigortalısı …Otomotiv İnş. San. ve Tic. A.Ş.ye ait işyerinin ve araçların zarar gördüğünden bahisle sigortalısına ödemiş olduğu 1.002.403,00-TL maddi tazminatın başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerden tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince dosya içeriğinde yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden uyuşmazlık konusu işyerinde faaliyet gösteren sigortalı tarafından davacı şirkete 09.03.2009 tarihli poliçe ile 9.316,89-TL tutarında net prim ödendiği görülmekle, davalı idarelerce tazmini gereken gerçek zararın miktarının saptanabilmesi için davacının sigortalısına ödediği 1.002.403,00 TL'den 9.316,89-TL tutarındaki sigorta prim bedelinin düşülmesi gerekmete olup, bu şekilde yapılan hesaplama neticesinde davacı şirketin olay nedeniyle uğramış olduğu gerçek zarar miktarının 993.086,11-TL olduğu ve bu tutarın olaydaki kusurları oranında davalı idareler tarafında davacıya ödenmesi gerektiği, bu minvalde; 2009 yılında meydana gelen sel olayı nedeniyle idarelerin toplamda %60 oranında kusurlu olduğu, davacı şirketin uyuşmazlık konusu olay nedeniyle uğradığı gerçek zararın ise 993.086,11-TL olduğu dikkate alındığında %20 oranında Küçükçekmece Belediye Başkanlığı, %20 oranında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, %20 oranında İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi olacak şekilde toplam 595.851,666-TL'nin davalı idarelere başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini gerektiği, fazlaya ilişkin tazminat isteminin ise; 9.316,89-TL'nin zarar görev işyerinin sigortalanması amacıyla sigorta poliçesi kapsamında davacı şirkete ödenmiş net prim tutarı olması nedeniyle, sigortalı …Otomotiv İnş. San. ve Tic Ltd Şti’nin %40 kusur oranına isabet eden 397.234,444-TL'nin ise sigortalı işletme sahibinin (dolayısıyla davacının) eyleminden kaynaklı olması nedeniyle davanın kısmen reddine kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Anayasanın 125. maddesinde, idarelerin kendi eylem işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1. maddesinde; "İstanbul Büyükşehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletilmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün kurulduğu" belirtilmiş, aynı Kanunun 2. maddesinin (b) bendinde; "Kullanılmış sular ile yağış
sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma
yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek" ve (d) bendinde; "Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak" İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin görev ve yetkileri arasında sayılmış, 25. maddesinde de; "Yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi, gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından yerine getirilir. Bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamalar tarifelere dahil edilemez." kuralına yer verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7/r maddesinde; "Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak, kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak." Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
Öte yandan, 5393 sayılı Belediye Kanununun 15/e maddesinde de; müktesep haklar saklı kalmak üzere; içme, kullanma ve endüstri suyu sağlamak; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek; kaynak sularını işletmek veya işlettirmek, belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında olduğu belirlenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 31 ve 32. maddelerinde kullanma izni alınmamış yapılar ve ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar hakkında düzenlemeler yapılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden: davacı şirket tarafından sigortalanan İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, …Mahallesi, …Caddesi, …Sok, No:…adresindeki işyerinin 29/12/2009 tarihinde, işyerinin bodrum katında ayrı girişi olan bölümde bulunan depo kısmının, caddeden geçen kanalizasyonun yetersiz gelmesi sonucu pis suların işyerinin bodrum katını doldurduğu, söz konusu oluşan hasarın tespit edilmesi için yaptırılan ekspertiz incelemesi sonucunda; işyerinin depo kısmında askılarda bulunan ceket, pantolon ve gömleklerin alt kısımlarından ıslandığı, binanın giriş katında sigortalının satış mağazasının bulunduğu, bodrum katında ayrı giriş olan bölümde de depo olduğu, caddeden geçen kanalizasyonun yeterli gelmemesi nedeniyle işyeri deposunda giderlerden geri tepen suların yerde yayılarak hasara neden olduğu tespit edildiği, hasar gören emtia fatura bedeli üzerinden %50 sovtaj bedelle sigortalıya bırakıldığı, takdir edilen hasar miktarının 14.646,50-TL olduğu tespit edilerek 23/03/2009 tarihli, 21/01/2009-2010 numaralı ekspertiz raporunun düzenlendiği, ekspertiz raporunda belirtilen zarar tutarının davacı sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödenmesi üzerine, zararın meydana gelmesinden kusuru bulunduğu ileri sürülen davalı idareye 16/06/2010 tarihinde başvuruda bulunulduğu, yapılan başvurunun 02/07/2010 tarihli cevabi yazı ile istemin reddi üzerine idareye başvurunun reddedildiği tarih olan 02/10/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlık konusu olayda mahkemece yaptırılan 21.05.2020 tarihli bilirkişi raporunda, dava konusu zararın şiddetli yağışla meydana gelen selin, Ayamama deresinden taşması sonucu oluşan su baskını nedeniyle meydana geldiği, Ayamama deresinden taşmasının nedenlerinin ise; dere kesitinin yetersiz olması, dere yatağı ıslahının tamamlanmaması, dere yatakları, dere koruma bantlarında, yapılaşmaya izin verilmesi, bu alanlarda kazı, hafriyat, dolgu, döküm, malzeme depolama faaliyetlerin yapılarak yüzeysel suların akışının engellenmesi olarak saptandığı, dava konusu zararın oluşumunda, yukarıda detaylandırılan gerekçelerden dolayı, davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesinin %20 oranında, davalı İSKİ Genel Müdürlüğünün %20 oranında kusurlu oldukları, davalı Küçükçekmece Belediyesinin %20 oranında kusurlu oldukları, diğer idarelerin oluşan zarar kapsamında herhangi bir kusurlarının bulunmadığı; davacının sigortalısı olan …Otomotiv İnş. San. ve Tic Ltd Şti’nin %40 oranında müterafik kusurlu olduğu, dolayısıyla da davacı sigorta şirketinin dava dışı sigortalısının kusur oranına tekabül eden tutar bakımından davalılara rücu edemeyeceği, dava konusu zararın miktarının; dosyaya sunulu …Hizmetleri Ltd. Şti. ve ... Sigorta Ekspertiz Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından …nolu dosyası kapsamında hazırlanan Ekspertiz Raporları kapsamında talep edilen bedel toplamın 1.002.403,00-TL olduğu..." şeklinde görüş ve kanaat belirtildiği görülmüştür.
Bu durumda, aşırı yağışlar sonrası dere taşkını üzerine oluşan zararlara ilişkin aynı ilçe belediyesi sınırları içinde gerçekleşen zararlar nedeniyle farklı mahkemelerce yaptırılan tespitlerde çeşitli bilirkişi raporlarının aldırıldığı, bu raporlarda 09.09.2009 tarihinde meydana gelen yağışların Ayamama Deresi Su Toplama Havzası için 100 yılda beklenen yağışın üzerinde bir sel felaketi olduğunun belirtildiği ve zararın sadece davalı idareler ve davacıdan kaynaklı kusurlardan değil, doğal afet niteliği taşıyan yağışlardan da etkisiyle meydana gelmesi nedeniyle, davalı idarelerin yürüttüğü kusurlu hizmetler ve davacının mevzuat gereğince alması gereken izinleri almaması sebebiyle oluşan kusurlar ile birlikte doğal afet faktörünün hizmet kusur oranlarına etkisi gözetilmeden verilen temyize konu mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bakılmakta olan davada mahkemece, davacı ve davalı idarelerin müterafik kusuru ile birlikte doğal afet etkisinin de değerlendirildiği ek bilirkişi raporu alınarak yeniden karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; …İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 27/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.