Danıştay 10. Daire 2022/1093 Esas 2022/2465 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2022/1093
Karar No : 2022/2465

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av....

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Valiliği / ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, taraflarca aleyhlerine olan kısımların temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Diyarbakır ili, Sur ilçesi, Eski Mardin Yolu üzeri, On Gözlü Köprü Mevkiinde 10/08/2016 tarihinde çevik kuvvet polislerini taşıyan servis aracının geçişi esnasında terör örgütü mensuplarınca bomba yüklü aracın patlatılması ile gerçekleştirilen saldırı neticesinde yaralandığından bahisle uğradığını iddia ettiği maddi zararının tazmini talebiyle yaptığı başvurunun kısmen kabul edilerek 17.482,58 TL ödenmesine karar verilmesine ilişkin Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığı 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun 27/04/2017 tarih ve 21/04/2017/1007 sayılı işleminin iptali ile 467.177,564 TL (miktar artırımı ile) maddi tazminatın yasal faizi ile birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dava konusu işlem yönünden, ön karar niteliğinde olan dava konusu zarar tespit komisyonu kararının, davaya konu olabilecek icrai, kesin ve yürütülebilir nitelikte bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine; maddi tazminat istemi yönünden, olayda idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı, olayın terör olayı olduğu, zararın sosyal risk ilkesi uyarınca genel hükümlere göre tazmininin gerektiği, Mahkemece alınan bilirkişi raporunda, davacının uyuşmazlığa konu terör olayı nedeniyle uğradığı iş gücü kaybına bağlı sürekli işgöremezlik tazminatının 467.177,56 TL olarak hesaplandığı, söz konusu bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek bilimsel nitelik ve yeterlilikte olduğu, davacının maddi tazminat isteminin kabulü ile 467.177,56 TL maddi tazminatın, 17.482,58TL'lik kısmı için idareye başvuru tarihi olan 07/10/2016 tarihinden itibaren, miktar arttırımına konu 449.694,98 TL'lik kısım için ise miktar artırım dilekçesinin davalı idareye tebliğ edildiği 05/02/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesi kararının maddi tazminata ilişkin kısmına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusu üzerine, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; dava konusu patlama olayı ile ilgili herhangi bir ihbar veya istihbari bilginin bulunmadığı, olay ile ilgili olarak ...Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen ...nolu soruşturma dosyasının derdest olduğu, idarenin hizmet kusurunun bulunduğuna dair herhangi bir delil veya verinin söz konusu olmadığı, dolayısıyla olayın meydana gelmesinde idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı; bu itibarla davacıların maddi tazminat istemine ilişkin uyuşmazlığın sosyal riskin terör olayları için yasalaşmış hali kabul edilen 5233 sayılı Kanun kapsamında yapılan tanım ve sınırlandırmalar çerçevesinde karara bağlanması gerektiği gerekçesiyle davalı idarenin istinaf isteminin kısmen kabulü, kısmen gerekçeli olarak reddi ile davacının tazminat istemli başvurusuna karşı son işlem tarihi olan 05/06/2017 tarihli uyuşmazlık tutanağı tarihindeki gösterge ve katsayı üzerinden % 49 oranındaki maluliyet durumuna denk gelen 13.448,12 TL ile 60 günlük tedavi süreci karşılığı 4.034,44 TL olmak üzere toplam 17.482,56 TL maddi zararının, zarar hesabının güncel tarihli olması nedeniyle dava tarihi olan 22/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin maddi tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, davanın genel hükümlere göre açıldığı, idarenin kusurlu veya kusursuz sorumluluğunun irdelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Davalı idare tarafından, Komisyonca davacının zararının 17.482,58 TL olarak hesaplandığı ve anılan tutarın ödenmesine karar verildiği, davacının kusurundan dolayı ödeme yapılmadığı, tazminata faiz işletilmesinin hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir. Davalı idare tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının kısman onanması, kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; davacının, Diyarbakır ili, Sur ilçesi, ...Yolu üzeri, ......Köprü Mevkiinde10/08/2016 tarihinde çevik kuvvet polislerini taşıyan servis aracının geçişi esnasında terör örgütü mensuplarınca bomba yüklü aracın patlatılması ile gerçekleştirilen saldırı neticesinde yaralandığı, davalı idareye 07/10/2016 tarihinde olay sebebiyle uğradığı maddi (tedavi giderleri ile geçici ve sürekli iş göremezlik) ve manevi zararların 5233 sayılı Kanun uyarınca tazmini istemiyle yaptığı başvuru üzerine Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığının 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun ...tarih ve ...sayılı işlemi ile 10/08/2016 tarihli olay tutanağında, 10/08/2016 tarihinde polis servis aracının Eski Mardin Yolu üzeri On Gözlü Köprü ile ...Köşkü arasından geçtiği esnada bölücü terör örgütü tarafından bombalı araçla saldırı olayının gerçekleştiği, davacının olayda yaralandığı ve Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne kaldırıldığının belirtildiği, davacının yaralanmasına ilişkin 60 günden fazla tedavisinin olduğu, ancak Kanun kapsamında 60 gün istirahatin ödenebileceği, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi tarafından olay nedeniyle davacının %49 oranında engelli olduğunu gösteren sağlık kurulu raporunun dosyada mevcut olduğu, olayın terör olayı olması nedeniyle 60 günlük istirahati ve %49 engel oranına göre hesaplama yapıldığı belirtilerek 17.482,58 TL'nin ödenmesine karar verilmiş, davacıya sulhname tasarısı gönderilmiştir. Davacı tarafından sulhname tasarısı kabul edilmemiş, 05/06/2017 tarihinde uyuşmazlık tutanağı imzalanarak Komisyon işleminin iptali ile 467.177,564 TL (miktar artırımı ile) maddi tazminatın yasal faizi ile birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
A) Temyize konu kararın, maddi tazminata ilişkin kısmının incelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, maddi tazminata ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
B) Temyize konu kararın, faize ilişkin kısmının incelenmesi:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Faiz; en basit biçimiyle, idarenin tazmin borcu bağlamında; kişilerin, idarenin eylem ve/veya işlemlerinden dolayı uğradıkları zararların giderilmesi istemiyle başvurmalarına karşın, idarenin zararı kendiliğinden ödemeyip, yargı kararıyla tazminata mahkûm edilmesi sonucunda, idarenin temerrüde düştüğü tarihten tazminatın ödendiği tarihe kadar geçen süre için 3095 sayılı Kanuna göre hesaplanacak tutarı ifade etmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından yapılan başvuru üzerine davalı idarece, davacının zararı hesaplanıp toplam 17.482,58 TL maddi tazminat ödenmesine karar verilmiş, ancak söz konusu miktar davacı tarafından kabul edilmeyerek dava açılmıştır. Mahkeme tarafından yapılan yargılama neticesinde Komisyon kararındaki gibi davacının 17.482,56 TL zararının bulunduğu tespit edilerek bu miktara hükmedilmiştir.
Yargı kararı ile belirlenen zarar miktarının, dava açılmadan önce davacıya teklif edilip davacı tarafından kabul edilmeyen tutar olduğu dikkate alındığında, davalı idarenin söz konusu miktarın ödenmesinde temerrüte düştüğünden söz edilemeyeceğinden, hükmedilen maddi tazminata faiz işletilmesi mümkün değildir.
Bu itibarla, Mahkemece hükmedilen maddi tazminata dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi hukuka aykırı olduğundan ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi kararının faize ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin REDDİNE,
2. Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE,
3. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının maddi tazminat isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin kısmının ONANMASINA, faize ilişkin kısmının BOZULMASINA,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/04/2022 tarihinde, temyize konu kararın maddi tazminata ilişkin kısmı yönünden oy birliğiyle, faize ilişkin kısmı yönünden oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.


KARŞI OY (X):
Faiz, para borçlarında alacaklının bu paradan mahrum kaldığı süre içinde uğrayacağı kayıpların, başka bir anlatımla bu paranın kullanılmamasından dolayı yoksun kalınan kazancın karşılığıdır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının, davalı idareye yaptığı başvuru üzerine idare tarafından teklif edilen 17.482,58 TL tutarın kabul edilmemesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemde teklif edilen 17.482,58 TL tazminat, davacı tarafından kabul edilmediğinden davalı idarece ödeme yapılmamıştır. Dolayısıyla her ne kadar Bölge İdare Mahkemesince hükmedilen tutar, davalı idare tarafından dava açılmadan önce davacıya teklif edilmişse de, bu tutar idare tarafından ödenmeyip davalı idarenin uhdesinde bulunduğundan, davacı bu paradan mahrum kalmış ve kullanamamıştır. Bu sebeple davacının mahrum kaldığı tutarın karşılığı olarak faiz ödenmesi gerekmekte olup, Mahkemece hükmedilen maddi tazminata dava tarihinden itibaren faiz işletilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Buna göre; Bölge İdare Mahkemesince, 17.482,56 TL maddi zararının dava tarihi olan 22/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idare tarafından davacıya ödenmesine karar verilmesinde sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığından Bölge İdare Mahkemesi kararının faize ilişkin kısımının yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla Daire kararının bu kısmına katılmıyoruz.