Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1428 Esas 2022/1654 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1428
Karar No : 2022/1654

TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVALI): … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ: Av. …
2-(DAVALI YANINDA MÜDAHİL): … Odası
VEKİLİ: Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Odası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 05/10/2020 tarih ve E:2015/4540, K:2020/3451 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 28/08/2015 tarih ve 29459 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Orman Bitkisi ve Bitkisel Ürünlerine Arız Olan Zararlı Organizmalar İle Teknik Mücadele Yönetmeliği'nin 1. ve 3. maddelerinin iptali, bu maddeler Yönetmeliğin Amaç ve Dayanak maddeleri olduğu için iptalleri durumunda Yönetmeliğin tümünün iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 05/10/2020 tarih ve E:2015/4540, K:2020/3451 sayılı kararıyla;
Davalı idarenin ehliyet ve süreye ilişkin itirazlarının yerinde görülmediği,
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 15. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Zararlı organizmalara karşı yapılacak mücadelenin esasları Bakanlıkça belirlenir. Mücadelenin Bakanlıkça belirlenen esaslara göre yapılması zorunludur.” hükmü ile 3. fıkrasında yer alan “Devlet ormanlarında bulunan zararlı organizmalarla yapılacak mücadele hizmetleri Bakanlıkça belirlenen esaslara göre, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yapılır. Zararlı organizmalarla yapılacak mücadelenin hem orman hem tarım sahalarını ilgilendirmesi hâlinde, mücadele bu Kanun hükümleri çerçevesinde Bakanlık ile Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından işbirliği hâlinde yürütülür.” hükmü uyarınca, Devlet ormanlarında bulunan zararlı organizmalarla yapılacak mücadele hizmetlerine ilişkin esasların belirlenmesinde Bakanlığın yetkili olduğu,
Davalı idare tarafından, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'na dayanılarak 03/12/2014 tarih ve 29194 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitki Koruma Ürünlerinin Önerilmesi, Uygulanması ve Kayıt İşlemleri Hakkında Yönetmeliğin Kapsam başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Yönetmelik; bitkisel üretim alanları ve depolarda uygulanan bitki koruma ürünlerinin reçetesinin düzenlenmesini, reçeteyi yazacak kişiler ile zirai mücadele amaçlı uygulayacak kişilerin yetkilendirilmesini ve bu kişilerin sorumluluklarını, yapılan uygulamaların kayıtlarının tutulmasını, üreticilerin, ürün alıcılarının, diğer kişi, kurum ve kuruluşların görev ve sorumlulukları ile resmi kontrollerine ilişkin usul ve esaslarını kapsar." hükmü, 2. fıkrasında ise "Orman alanları ve ormanlardan elde edilen bitkisel ürünler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır." hükmü bulunduğu, bu fıkra gereği oluşan boşluğun dava konusu Yönetmelikle giderilmesinin amaçlandığının iddia edildiği, ancak bu fıkranın iptali istemiyle açılan davada, Dairelerinin 18/04/2019 tarih ve E:2015/283, K:2019/3124 sayılı kararıyla iptal kararı verildiği,
Bu durumda, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 15. maddesinin 2. ve 3. fıkraları uyarınca Devlet ormanlarında bulunan zararlı organizmalarla yapılacak mücadeleye ve mücadele hizmetlerine ilişkin esasların yönetmelikle belirlenmesi yetkisinin Bakanlığa ait olduğundan, dava konusu Yönetmeliği düzenleme yetkisi bulunmayan Orman Genel Müdürlüğü tarafından dayanağı Kanun hükümlerine aykırı olarak yapılan dava konusu düzenlemede yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu Yönetmeliğin yetki yönünden iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Anayasa'nın 169. maddesi, 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 6. ve Ek 5. maddeleri, 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun'un 2., 7. ve 29. maddeleri, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 334. ve 338. maddeleri ile 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Mühendisliği Hakkında Kanun'un 4. ve 5. maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, Orman Genel Müdürlüğü'nün orman bitkisine arız olan zararlı organizmalarla mücadele konusunda yetkilendirildiğinin kolaylıkla anlaşılacağı, bu yetki kapsamında dava konusu Yönetmeliğin, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının olumlu görüşü alınarak yürürlüğe konulduğu, temyize konu Daire kararında sayılan mevzuatın dikkate alınmadığı, sadece 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'na dayanılarak karar verildiği, Danıştay'ın istikrar kazanan içtihatlarında, orman bitkilerine arız olan zararlılarla mücadelenin orman mühendislerince yapılacağına vurgu yapıldığı, bu kapsamda Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan ve tüm bitkilere dadanan zararlılarla mücadelenin ziraat mühendislerince yapılacağını öngören düzenlemelere karşı taraflarınca açılan davaların iptalle sonuçlandığı, söz konusu içtihatlar doğrultusunda dava konusu Yönetmelik ile orman mühendisleri ve orman endüstri mühendislerinin reçete yazmalarına yönelik hükümlerin düzenlendiği, davacının dava konusu Yönetmeliğin hukuken kargaşaya sebebiyet vereceğine yönelik iddialarının asılsız olduğu, nitekim dava konusu Yönetmeliğin ziraat mühendislerinin alanına giren tarım bitkileri ile ilgili düzenlemeler içermediği, Danıştay Savcısı tarafından verilen mütalaada da dava konusu Yönetmeliğin hukuka uygun olduğu görüşüne yer verildiği belirtilerek, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı yanında müdahil tarafından, dava konusu Yönetmeliğin 6831 sayılı Orman Kanunu, 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ve 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Mühendisliği Hakkında Kanun'un davalı idareye verdiği yetki kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının olumlu görüşü alınarak yürürlüğe konulduğu, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihte, Orman Genel Müdürlüğünün Çevre ve Orman Bakanlığı ile ilişkili olduğu, sonrasında anılan Bakanlığın yerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığının kurulduğu, 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 16. maddesiyle, Çevre ve Orman Bakanlığına yapılmış olan tüm atıfların Orman ve Su İşleri Bakanlığına yapıldığının kabul edildiği, ayrıca Orman ve Su İşleri Bakanlığının görev alanına giren tüm iş ve işlemlerin Orman ve Su İşleri Bakanlığına devredildiğinin hükme bağlandığı, aynı Kanun Hükmünde Kararname'nin 56. maddesiyle de orman ile ilgili Orman ve Su İşleri Bakanlığına devredilen tüm iş ve işlemlerin Orman Genel Müdürlüğünün uhdesinde olduğunun kurala bağlandığı, bu çerçevede, 5996 sayılı Kanun'un 15. maddesiyle, devlet ormanlarında bulunan zararlılarla mücadeleye ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Bakanlığa verilmiş ise de, anılan düzenlemede kastedilenin Orman Genel Müdürlüğü olduğu, dolayısıyla dava konusu düzenlemeyi yapma konusunda Orman Genel Müdürlüğünün yetkisinin bulunduğu, istikrar kazanan Danıştay kararlarında da ifade edildiği üzere, ormanlara arız olan zararlılarla mücadelede Orman Genel Müdürlüğünün ve orman mühendislerinin görevli ve yetkili olduğu, Danıştay Savcısının da davanın reddi yolunda görüş verdiği belirtilerek, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı yanında müdahilin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin, gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, temyize konu Daire kararında atıfta bulunulan Danıştay Onuncu Dairesinin 18/04/2019 tarih ve E:2015/283, K:2019/3124 sayılı kararı, Kurulumuzun 15/02/2021 tarih ve E:2020/475, K:2021/269 sayılı kararı ile bozulmuş ise de, bahse konu bozma kararında, devlet ormanlarında bulunan zararlılara karşı yapılacak olan mücadelenin Bakanlık tarafından belirlenen usul ve esaslara göre gerçekleştirileceği konusunda temyize konu Daire kararının aksine bir değerlendirmede bulunulmadığı dikkate alındığında, anılan bozma kararının temyize konu Daire kararını hukuka aykırı hale getirmediği sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği Hakkında Kanun'un 4. maddesi uyarınca, ormanlardaki zararlılarla mücadelenin orman mühendislerinin görev ve yetkisinde bulunduğu açık olmakla birlikte, somut uyuşmazlıktaki ihtilafın ormanlardaki zararlılarla mücadelenin usul ve esaslarını belirleme yetkisinin hangi idareye ait olduğu konusunda toplandığı ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 15. maddesinin 2. ve 3. fıkraları ile bu yetkinin "Bakanlığa" verildiği gözetildiğinde, Daire kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idare ve davalı idare yanında müdahilin temyiz istemlerinin reddine,
2.Dava konusu Yönetmeliğin yukarıda özetlenen gerekçeyle yetki yönünden iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 05/10/2020 tarih ve E:2015/4540, K:2020/3451 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idare yanında müdahile iadesine,
4. Kesin olarak, 27/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.