Danıştay 13. Daire 2022/176 Esas 2022/1833 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/176
Karar No:2022/1833

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Makina Demir Çelik İnşaat A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: "… Mah., … Cad., No:… …" adresinde bulunan 1226 m² alan ve içindeki yapının iş yeri olarak kullanılmak üzere aylık 15.000,00-TL bedel üzerinden ve 1 yıllık kira bedeli peşin ödenmek suretiyle 1 yıl müddetle kiraya verilmesine ilişkin ihalenin ita amirince Şartnamenin 24. maddesine istinaden onaylanmamasına ilişkin … Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemi ile bildirilen 14/09/2021 tarihli Başkanlık Olur'unun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; İzmit Belediye Encümeni'nin … tarih ve … sayılı kararı ile aralarında dava konusu taşınmazın da yer aldığı Belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki muhtelif yerlerde bulunan 16 adet yerin kiraya verilmesi işinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. ve 46. maddelerine göre açık teklif usulü ile belirlenen muhammen aylık kira bedelleri üzerinden 02/09/2021 günü saat 11:30'dan itibaren kiraya verilmek üzere ihaleye çıkartılmalarına karar verildiği, bu kapsamda dava konusu "… Mah. … Cad. No:… …" adresinde bulunan ve tapuda … Mah. … ada … parsel kuzeyinde yer alan 1226 m2 alan ve içindeki yapının işyeri olarak kiraya verilmek üzere ihaleye çıkartıldığı ve 02/09/2021 günü yapılan ihaleye katılan davacı şirketin, Encümen huzurunda yapılan açık teklif neticesinde dava konusu taşınmazı 1 yıl müddetle aylık 15.000,00-TL'den 1 yıllık kira bedeli peşin ödenmek üzere kiralamayı kabul ve taahhüt ettiği, verilen bu bedelin uygun bulunarak anılan taşınmazın ihalede tek istekli olan davacı şirkete ihale edildiği ancak dava konusu taşınmazın kiralanmasına ilişkin işbu kararın ita amirince Kiralama İhale Şartnamesinin 24. maddesine göre uygun görülmeyerek iptal edildiği, ita amiri tarafından ihalenin onaylanmaması ve davacı şirket ile kira sözleşmesi imzalanmaması üzerine, ihalenin ita amirince onaylanmamasına ilişkin … Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemi ile bildirilen 14/09/2021 tarihli Başkanlık Olur'unun iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, ihaleyi yapma, teklifleri değerlendirme, kârlılık ve verimlilik bakımından en uygun teklifi belirleme ve ihaleyi iptal etme konularında takdir yetkisi bulunan davalı idarece, ihalede rekabetin sağlanması ilkesi ile kamu yararı gözetilerek 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun kendisine tanıdığı takdir yetkisi çerçevesinde ihalenin iptal edildiği anlaşıldığından, anılan ihalenin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemin gerekçesinin bulunmadığı ve hukuka aykırı olduğu, ihale ile ilgili çok büyük harcamalar yaptığı, ihaleye tüm şartlar yerine getirilerek katılım sağladığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu Mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında tanınan takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullandığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, "… Mah., … Cad., No:.. …" adresinde bulunan 1226 m² alan ve içindeki yapının iş yeri olarak kullanılmak üzere aylık 15.000,00-TL bedel üzerinden ve 1 yıllık kira bedeli peşin ödenmek suretiyle 1 yıl müddetle kiraya verilmesine ilişkin ihalenin ita amirince Şartnamenin 24. maddesine istinaden onaylanmamasına ilişkin … Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı işlemi ile bildirilen 14/09/2021 tarihli Başkanlık Olur'unun tesis edilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun ''İlkeler'' başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, ''Bu Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.'; ''İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi'' başlıklı 31. maddesinde, ''İhale komisyonları tarafından alınan ihale kararları, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanır veya iptal edilir. İta amirince karar iptal edilirse ihale hükümsüz sayılır...'' kuralları yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile, itâ âmirlerine 15 gün içinde ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle itâ âmirinin yerindelik denetimi yaparak Hazine menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara ülkemizde rastlandığı bilinen bir husustur. Bütün bu gerçekleri göz önünde tutan kanun koyucu, son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere itâ âmirine sözü edilen yetkiyi tanımıştır.
Bu itibarla, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan itâ âmiri tarafından bu konuda alınan idari kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile itâ âmirine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle, anılan madde ile itâ âmirine tanınan yetkinin ihaleyi onaylamama yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, itâ âmirince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi onaylamama işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, ihaleyi onaylamama işleminin hukuka aykırılığından bahsedilemeyecektir..
İdare, 2886 sayılı Kanun'da yer alan ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması ilkelerine göre ihaleyi gerçekleştirmek zorundadır. Bu kapsamda, yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı açıktır. Bir kamu malının satışından mümkün olduğunca en yüksek gelir elde edilmesi kamunun yararına olacağından, taşınmazın daha yüksek bir fiyatla satılabileceğinin anlaşılması hâlinde, itâ âmirince ihalenin iptal edilmesi yolunda takdir yetkisi kullanılarak ihalenin iptaline karar verilebilecektir.
Davalı idarenin cevap dilekçesi ekinde bulunan … tarih ve … karar numaralı İzmit Belediye Başkanlığı Encümen kararında; "belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki dava konusu iş yeri ile birlikte toplam 16 adet yerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 45. ve 46. maddelerine göre açık teklif usulü ile belirlenen muhammen aylık kira bedelleri üzerinden ihalesine ve tüm ihalelerin ita amirinin onayına sunulmasına, taliplisi çıkmayan 4 adet yerin ihaleden kaldırılmalarına" karar verildiği görüldüğünden, Dairemizin 16/02/2022 tarih ve E:2022/176 sayılı ara kararıyla davalı idareden, "Dava konusu iş yerinin ihalesinin itâ âmirince onaylanmama sebeplerinin, dava konusu iş yeri dışındaki diğer yerlerin ihalesinin itâ âmirince onaylanıp onaylanmadığının, dava konusu iş yeri dışındaki diğer yerlerin ihalesinden itâ âmirince onaylanmayanlar varsa buna karşı açılan davalar bulunup bulunmadığının sorulmasına ve bu hususlara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin istenilmesine" karar verilmiş, davalı idare tarafından ara kararına verilen cevapta, dava konusu iş yeri dışındaki diğer yerlerin ihalelerinin itâ âmirince onaylandığı, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında tanınmış olan takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanıldığı ifade edilmiştir.
Dairemizin 17/03/2022 tarih ve E:2022/176 sayılı ara kararı ile de davalı idareden, "Dava konusu iş yeri dışındaki ihaleleri itâ âmirince onaylanan diğer yerlerin muhammen bedelleri ile her bir yerin ne kadar bedelle ihale edildiğinin, ihalesi itâ âmirince onaylanan diğer yerlerin ihale bedelleri muhammen bedellere eşit ya da yakınsa bu yerlerin ihalelerinin itâ âmirince onaylanma sebeplerinin ve dava konusu iş yerinin ihalesinin ise itâ âmirince onaylanmama sebeplerinin sorulmasına, bu hususlara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin istenilmesine" karar verilmiş; davalı idare tarafından ara kararına verilen cevapta, idarenin 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında tanınmış olan takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanarak dava konusu iş yeri dışındaki diğer yerlerin ihalesini onayladığı, dava konusu iş yeri ihalesini ise 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında tanınmış olan takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanarak onaylamadığı ifade edilmiştir.
Dairemizin 16/02/2022 ve 17/03/2022 tarihli ara kararları uyarınca davalı idare tarafından dava dosyasına sunulan bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde; muhammen bedelle ihale edilen diğer 11 adet yerin ihalesi onaylanmış olmasına rağmen dava konusu iş yerinin ihalesi onaylanan diğer iş yerlerine nazaran farklı özelliklerinin bulunması sebebiyle yüksek bir bedelle satılabileceği ileri sürülmeksizin itâ âmirince ihalenin onaylanmamasına ilişkin sebebin yalnızca idarenin takdir yetkisi olarak gösterildiği ve dava konusu işlemin tesis edilmesine ilişkin herhangi bir somut gerekçe veya geçerli hukukî sebebin davalı idare tarafından ortaya konulamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki temyize konu İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı … -TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …..-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde ilk derece ve temyiz aşamalarında kullanılmayan …-TL + …TL yürütmeyi durdurma harçlarının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 25/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.