21. Hukuk Dairesi 2017/735 E. , 2018/7134 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı ve davalılardan Kurum, ... ile .... vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının davalılar nezdinde 01/03/2000-11/12/2012 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığının ve prime esas kazancının tespit edilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olusu her türlü delille ispat kazanabilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının 12.09.2000-30.09.2000 tarihleri arasında 1040957 nolu... işyerinden, 31.10.2000-01.12.2000 tarihleri arasında 1042128 nolu ... işyerinden, 05.08.2002-01.07.2003 tarihleri arasında ... nolu ... Uluslararası Nak. Taş. Ltd.Şti-... Sapağı Dilovası işyerinden, 10.11.2003-01.10.2006 tarihleri arasında 1031063 nolu ... Uluslararası Nak.Taş. Ltd.Şti ... Sapağı Dilovası işyerinden, 06.09.2005-06.09.2005 tarihleri arasında 1050632 nolu ... Çelik-... Liman Tesisleri-Cumhuriyet ... Tesisleri ...İ işyerinden, 27.04.2006-27.04.2006 tarihleri arasında ... nolu ... Ltd Şti.-Cumhuriyet Mah. ... işyerinden, 09.01.2007-05.01.2008 tarihleri arasında 1072588 nolu... Liman İşletmeleri işyerinden, 18.01.2008-01.05.2008 tarihleri arasında 1080425 nolu ... Vinç ve Liman Taş. Ulus. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. -... Liman Tesisleri - ... Çelik Limanı ... işyerinden, 02.05.2008-22.03.2009 tarihleri arasında 1055203 nolu ... Liman Hiz. Ve Taş. Ltd. Şti.-Körfez Belediye İskelesi işyerinden, 13.01.2009-14.01.2009 tarihleri arasında 1079499 nolu ... Petrol Ürün. Nak. taş. Tic. Ltd. Şti.-... işyerinden, 28.01.2009-28.01.2009 tarihleri arasında 1079499 nolu ... Petrol Ürün. Nak. İnş. Tic. Ltd. Şti işyerinden, 23.02.2009-25.02.2009 tarihleri arasında 1079499 nolu ... Petrol Ürün. Nak. İnş. Tic. Ltd. Şti işyerinden, 30.12.2010-30.12.2010 tarihleri arasında 1096531 nolu ... işyerinden, 01.04.2009-31.05.2012 tarihleri arasında 1072588 nolu ... Liman İşletmeleri işyerinden, 01.06.2012-27.12.2012 tarihleri arasında 1094622 nolu-... Liman İşl. Aş adresli işyerinde , 29.12.2012-29.12.2012 tarihleri arası ... liman işletmeleri-1087070-Başiskele işyerinden çalışmalarının olduğu, ihtilaflı döneme ait ... Nakliyat adli işverenlere ait bazı dönem bordrolarının mevcut olduğu, 1094622 nolu... işyerinde çalışması bulunan davacı bordro tanıklarının dinlendiği, davacı asilin; hizmet cetvelindeki işverenlerin çoğunu tanımadığını bayen ettiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının beyanında başka işyerinde çalışması olmadığını beyan etmesine karşı bu bildirimlerin iptali konusu değerlendirilmeden, hizmet cetvelindeki işverenler ile asıl işveren davalı ... Liman İşletmeleri A.Ş arasında muvazaalı alt-üst işveren ilişkisi araştırılmadan, hizmet cetvelinde ihtilaflı dönemde bildirimi bulunan işyerleri dönem bordroları getirtilip tanık dinlenerek çalışmaların geçtiği yerler araştırılmadan, liman idaresinden gerekli bilgiler sorulmadan karar verilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş;
1- Davacının hizmet cetvelinde bildirimi bulunan işverenlerin bildirim yapılan dönemler yönünden bordrolarını getirterek resen bordro tanığı dinlemek, çalışmaların geçtiği yerin dava konusu liman olup olmadığını, davacının gerçekten davalılar dışında davalı şirketlerle ile organik bağı olmayan işverenler nezdinde çalışıp çalışmadığını ve davalı ... Liman AŞ ile aralarında muvazaalı alt-üst işveren ilişkisi olup olmadığını ve işverenler arasında organik bağ olup olmadığını belirlemek,
2-Bozma öncesi dinlenen tanıkların hizmet cetvellerini getirterek, işverenlerini tespit etmek,
3-Davacının hizmet cetvelindeki işverenler nezdinde çalışmadığını iddia etmesi durumunda çalışmaların iptali için dava açmak üzere davacıya süre vermek,
4-Liman idaresine yazı yazarak davacı ile ilgili giriş-çıkış kaydı gibi tüm bilgi ve belgeleri istemek,
Tüm bu hususlar tamamlandıktan sonra; tespit edilen duruma göre hizmet tespiti ve prime esas kazanç yönünden karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacı, davalı ... ve ..."ye iadesine, 08.10.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.