Danıştay 6. Daire 2022/805 Esas 2022/4969 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/805
Karar No : 2022/4969


DAVACI : .... Madencilik Enerji Üretim Tic. ve
San. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : .... Özelleştirme İdaresi
VEKİLİ : Av. ..., Av. ....

DAVANIN KONUSU : İzmir ili, Konak ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel ve ... ada, ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yapılması istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin Özelleştirme İdaresi Başkanlığının .... tarih ve .... sayılı işleminin iptali istenilmektedir.


DAVACININ İDDİALARI : 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında, Özelleştirme Yüksek Kurulunun plan yapma yetkisinin 5 yılla sınırlandırılmadığı, aksine Kurul tarafından onaylanan planlarla taşınmazlara verilen fonksiyonların 5 yıl süreyle ilgili belediyelerce değiştirilemeyeceği hususunda sınırlama getirildiği, 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrasında, özelleştirme kapsamına alınan taşınmazlardan belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalanlara ilişkin, aynı Kanunun Ek-3 maddesinde de belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalanlara ilişkin düzenlemeler getirildiği, bu nedenle somut uyuşmazlıkta 3194 sayılı Kanunun Ek-3 maddesinin uygulanamayacağı, Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin halen yürürlükte olduğu, bu plan doğrultusunda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin de aynı idare tarafından yapılması gerektiği, aksi kabulün özelleştirme kapsamına alınan taşınmazlara ilişkin kanunla öngörülen özel düzenlemelerin amacına aykırı olacağı, 2001 yılında özelleştirme kapsamına alınan taşınmazların planlama sürecini yaklaşık 19 yıldır bizzat yürüten davalı idarenin, bu aşamada belediye hizmet alanı işlevinin somutlaştırılmasına dair 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğini de yetkide ve usulde paralellik ilkesi gereğince bizzat yapması gerektiği, yine 2577 sayılı Kanunun 28. maddesi doğrultusunda, yargı kararının gereğini uygulamakla yükümlü olan idarenin belediyeler değil Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olduğu, diğer taraftan Özelleştirme Yüksek Kurulunun plan yapma yetkisinin devirden itibaren 5 yıl olduğu varsayılsa bile, davacıya 22.11.2013 tarihinde devredilen taşınmazda, yargı kararları nedeniyle yaklaşık 3 yıl süreyle inşaat yapılamadığından, tarafların iradesi dışında gelişen bu bekleme süresinin 5 yıllık plan yapma süresine ilave edilmesi gerektiği, ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrası ve Ek-3 maddesi gereğince, Özelleştirme Yüksek Kurulunun plan yapma yetkisinin, taşınmazın özelleştirme kapsamına alınması ile başladığı ve devri ile sona erdiği, ancak devir tarihini izleyen 5 yıl içinde bu planın mahkeme kararı ile iptal edilmesi halinde, yargı kararının gereğini yerine getirmek üzere davalı idarece yeni bir plan yapılabildiği, uyuşmazlık konusu taşınmazların 22.11.2013 tarihinde davacıya devredildiği, bu tarihten itibaren 5 yıl içinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca verilen iptal kararının gereklerini yerine getirmek üzere Özelleştirme Yüksek Kurulunun 22.01.2018 tarih ve 2018/19 sayılı kararı ile taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli plan değişikliğinin onaylandığı, ancak bu plan değişikliğine karşı açılan davada iptal kararının, taşınmazların devrinden itibaren 5 yıllık süre geçtikten sonra 16.10.2019 ve 06.11.2019 tarihlerinde verildiği, söz konusu tarih itibariyle davalı idare yasal olarak plan yapma yetkisine sahip olmadığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.



DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararına uyularak davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI ...'IN DÜŞÜNCESİ : Dava, İzmir ili, Konak ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel ve ... ada, ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yapılması istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin ... Başkanlığının .... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun "İmar Planlarında Bakanlığın Yetkisi"ni düzenleyen 9. maddesine 4046 sayılı Kanunun 41. maddesiyle eklenen 2. fıkrasında: "Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan (Belediye) gerekli görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumları; Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler. (Ek ibare: 03/04/1997 - 4232/4 maddesi) ilgili belediyeler görüşlerini onbeş gün içinde bildirir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanuna 5398 sayılı Kanunun 12. maddesiyle eklenen ve 5793 sayılı Kanunun 15. maddesiyle değiştirilen Ek:3. maddesinde: "Özelleştirme programındaki kuruluşlara ait veya kuruluş lehine irtifak ve/veya kullanım hakkı alınmış arsa ve araziler ile özel kanunları uyarınca özelleştirilmek üzere özelleştirme programına alınan arsa ve arazilerin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu veya 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan yerler dahil olmak üzere genel ve özel kanun hükümleri kapsamında yer alan tüm alanlarda imar planlarını yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte plan, imar planı ile değişiklik ve revizyonları müellifi şehir plancısı olmak üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılarak veya yaptırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle kesinleşir (İptal ibare: Anayasa Mahkemesi'nin 09/06/2011 tarih ve E:2008/87 , K:2011/95 sayılı kararı ile.) yürürlüğe girer. İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir. İlgili kuruluşlar görüşlerini onbeş gün içinde bildirirler. Bu madde kapsamında yapılan her ölçekteki plan ve imar planlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 nci maddesinin (a) bendinin ikinci ve sekizinci paragrafındaki hükümler uygulanmaz. Özelleştirme sürecinde ihtiyaç duyulması halinde, bu planlara göre yapılacak imar uygulamasına ilişkin parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanır. Bu planlara göre yapılacak yapılarda her türlü ruhsat ve diğer belgeler ile izinler, ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca verilir." kuralı bulunmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, İzmir ili, Konak ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel ve ... ada, ... parsel sayılı taşınmazların ... İşletmeleri A.Ş.'nin mülkiyetinde iken, ... Kurulunun ... tarih ve .... sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alındığı, .... Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada, ... sayılı parsel ile ... ada, ... sayılı parselin satışına karar verildiği , ... İdaresi Başkanlığı ile davacı arasında ... tarihinde imzalanan satış sözleşmesine istinaden, taşınmazların ... tarihinde ..... Turizm Madencilik Enerji Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş. adına tapuda devir işlemlerinin yapıldığı ,Özelleştirme Yüksek Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile taşınmazlara "TAKS:0.40, E:3.50 yapılaşma koşullarında merkezi iş alanı", "TAKS:0.30, E:0.70 yapılaşma koşullarında belediye hizmet alanı", "park alanı", "taşıt ve yaya yolu", "devlet demiryolu alanı" kullanımları getirildiği ,anılan plan değişikliklerine askı süresi içerisinde yapılan itiraz sonucunda imar planları notlarında kısmi değişiklikler yapılarak, imar planlarının Özelleştirme Yüksek Kurulunun .... tarih ve ... sayılı kararı ile yeniden onaylandığı,bu imar planı değişikliklerine karşı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından açılan davalarda, Danıştay Altıncı Dairesinin 23.12.2015 tarihli, E:2012/3294, K:2015/7754 sayılı ve 23.12.2015 tarihli, E:2012/6180, K:2015/7755 sayılı kararlarıyla davaların reddine karar verildiği anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/10/2016 tarihli, E:2016/2041, K:2016/2644 sayılı ve 11/10/2016 tarihli, E:2016/1888, K:2016/2642 sayılı kararları ile, 1/5000 ölçekli nazım imar planının 17 metrelik taşıt yolu güzergahı dışında kalan kısmının onanmasına, 1/5000 ölçekli nazım imar planının 17 metrelik taşıt yolu güzergahına ilişkin kısmının açıklama eklenerek onanmasına, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ilişkin kısmının ise, "dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin eki 1/1000 ölçekli uygulama imar planı lejantlarında merkezi iş alanı (MİA) adı altında bir lejantın yer almadığı, uygulama imar planı ölçeğinde merkezi iş alanı öngörülmesinin hukuki dayanağının bulunmadığı, merkezi iş alanı kullanım kararının genel bir kullanım kararı olduğu ve birçok mekansal kullanım kararı içerdiği" gerekçesiyle bozulmasına ve dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptaline kesin şekilde karar verildiği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun iptal kararının uygulanması amacıyla Özelleştirme Yüksek Kurulunun 22.01.2018 tarih ve 2018/19 sayılı kararı ile onaylanan yeni 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile taşınmazlara "TAKS:0.40, E:3.50, yükseklik ençok:serbest yapılaşma koşullarında ticaret+konut alanı", "TAKS:0.30, E:0.70 yapılaşma koşullarında belediye hizmet alanı", "park alanı", "taşıt ve yaya yolu", "devlet demiryolu alanı" kullanımları getiridiği, anılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı TMMOB Şehir Plancıları Odası ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından ayrı ayrı açılan davalarda, Danıştay Altıncı Dairesinin sırasıyla 20.03.2019 tarihli, E:2018/3271, K:2019/1539 sayılı ve 29.04.2019 tarihli, E:2018/2103, K:2019/3195 sayılı kararıyla davaların reddine karar verildiği, anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16.10.2019 tarihli, E:2019/1891, K:2019/4494 sayılı ve 06.11.2019 tarihli, E:2019/2498, K:2019/5206 sayılı kararları ile, "belediye hizmet alanı fonksiyonun davaya konu parselde karşılanma zorunluluğunun ortaya konulmadığı ve söz konusu fonksiyonun kesin kullanım türünün belirlenmediği, belediye hizmet alanı başlığındaki tek bir lejantta farklı donatıların yer alabileceği ve bu gösterim ile ilgili ayrıntılandırmanın alt ölçekli uygulama imar planında yapılması gerektiği" gerekçesiyle bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline kesin şekilde karar verildiği, bunun üzerine davacı tarafından 15.05.2020 tarihinde davalı idareye yapılan başvuru ile, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun anılan iptal kararında inşaatın devamına engel olacak bir gerekçe bulunmadığının ... Belediye Başkanlığına bildirilmesi ve inşaatın devamına olanak sağlanması talep edildiği, davacının başvurusuna istinaden davalı idarece ... Belediye Başkanlığına yazılan ... tarihli yazı ile, 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin halen yürürlükte olduğu, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali yolundaki yargı kararının gerekçesinin, belediye hizmet alanı işlevinin kullanım amacının parantez içinde belirtilmemesinden ibaret olduğu, taşınmazlar 22.11.2013 tarihinde davacı şirkete devredildiğinden, 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu çerçevesinde engel bulunmamakla birlikte, davacının talebinin yargı kararları, imar mevzuatı ve belediye mevzuatı kapsamında ilçe belediyesince değerlendirilmesi gerektiğinin bildirildiği,anılan bildirim üzerine davacı tarafından 14.07.2020 tarihinde davalı idareye yapılan başvuru ile, belediye hizmet alanında yer alacak kullanımın belirlenmesi yönünde yapılması gereken 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin "usulde ve yetkide paralellik ilkesi" gereğince Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılması gerektiği, diğer taraftan 2577 sayılı Kanunun 28. maddesine göre yargı kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye mecbur olduğu, somut olayda yargı kararının tarafı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olduğundan, yargı kararını uygulama görevinin de aynı idareye ait olduğu belirtilerek, taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişlikliğinin yapılmasının talep edildiği ,bu başvuruya cevaben davalı idarenin ... tarih ve ... sayılı işlemi ile; taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişlikliğinin iptali yolundaki Mahkeme kararlarının ... ve ... tarihli olduğu, taşınmazın devir tarihi olan 22.11.2013 tarihinden itibaren 5 yıllık süresi geçtikten sonra mahkemelerce karar verildiğinden, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının plan yapma yetkisinin bulunmadığı belirtilerek davacının başvurusunun reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrası ile Ek-3. maddesi metinlerinde yer alan, taşınmazın devrinden itibaren 5 yıllık süre sınırlamasının, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının imar planı yapma yetkisinin sona ermesine yönelik bir sınırlama olup olmadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Özelleştirme kapsamına alınmış bir taşınmazın devredilmesinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılmış olan imar planı değişikliğinin yargı kararı ile iptal edilmesi halinde, yargı kararının uygulanması amacıyla yeniden yapılacak olan imar planı değişikliğinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yetkisini sona erdiren açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
Kanunda aksine düzenleme bulunmadıkça "yetkide paralellik ilkesi" uyarınca, bir idari işlemi tesis etmeye yetkili olan idarenin, aynı işlemin geri alınması, kaldırılması, değiştirilmesi veya düzeltilmesinde de yetkili olduğunun, yetkide paralellik ilkesine uyulmadan tesis edilen işlemlerin ise yetki unsuru itibariyle hukuka aykırı olacağının kabulü gerekmektedir.
Bu itibarla, yargı kararını uygulamakla yükümlü olan idarenin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olması, öte yandan 3194 sayılı Kanunda, taşınmazın devrinden 5 yıl geçtikten sonra yargı kararının uygulanması amacıyla yapılacak imar planlarında davalı idaresinin yetkisini sona erdiren açık bir düzenleme bulunmaması ve yetkide paralellik ilkesi uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğini yapan davalı idarenin, söz konusu planı değiştirmeye de yetkili olması, ayrıca taşınmaza ilişkin üst ölçekli plan olan ve halen yürürlükte bulunan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin de davalı idarece yapılmış olması ve planların kademeli birlikteliği uyarınca söz konusu planla uyumlu olacak şekilde alt ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin de davalı idarece yapılmasının kamu hizmetinin gereklerine uygun olması karşısında, davacının başvurusunun, davalı idarenin plan yapma yetkisi bulunmadığından bahisle reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, Dairemizin 28/05/2021 tarih ve E:2020/7192 K:2021/7314 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 08/12/2021 tarih ve E:2021/3390, K:2021/2899 sayılı kararıyla bozulması üzerine gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Uyuşmazlık konusu İzmir ili, Konak ilçesi, ... mevkii, ... ada, ... parsel, ... ada, ... parsel ve ... ada, .... parsel sayılı taşınmazlar ... İşletmeleri A.Ş.'nin mülkiyetinde iken, ... Kurulunun .... tarih ve ... sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır.
... Kurulunun ... tarih ve .. sayılı kararı ile uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada, ... sayılı parsel ile ... ada, ... sayılı parselin satışına karar verilmiş, ... Başkanlığı ile davacı arasında .... tarihinde imzalanan satış sözleşmesine istinaden, taşınmazların ... tarihinde .... İnşaat Turizm Madencilik Enerji Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş. adına tapuda devir işlemleri yapılmıştır.
Özelleştirme Yüksek Kurulunun .... tarih ve .... sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile taşınmazlara "TAKS:0.40, E:3.50 yapılaşma koşullarında merkezi iş alanı", "TAKS:0.30, E:0.70 yapılaşma koşullarında belediye hizmet alanı", "park alanı", "taşıt ve yaya yolu", "devlet demiryolu alanı" kullanımları getirilmiştir.
Anılan plan değişikliklerine askı süresi içerisinde yapılan itiraz sonucunda imar planları notlarında kısmi değişiklikler yapılarak, imar planları ... Yüksek Kurulunun .... tarih ve ... sayılı kararı ile yeniden onaylanmıştır.
Bu imar planı değişikliklerine karşı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından açılan davalarda, Danıştay Altıncı Dairesinin 23.12.2015 tarihli, E:2012/3294, K:2015/7754 sayılı ve 23.12.2015 tarihli, E:2012/6180, K:2015/7755 sayılı kararlarıyla davaların reddine karar verilmiş, anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 11/10/2016 tarihli, E:2016/2041, K:2016/2644 sayılı ve 11/10/2016 tarihli, E:2016/1888, K:2016/2642 sayılı kararları ile, 1/5000 ölçekli nazım imar planının 17 metrelik taşıt yolu güzergahı dışında kalan kısmının onanmasına, 1/5000 ölçekli nazım imar planının 17 metrelik taşıt yolu güzergahına ilişkin kısmının açıklama eklenerek onanmasına, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına ilişkin kısmının ise, "dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin eki 1/1000 ölçekli uygulama imar planı lejantlarında merkezi iş alanı (MİA) adı altında bir lejantın yer almadığı, uygulama imar planı ölçeğinde merkezi iş alanı öngörülmesinin hukuki dayanağının bulunmadığı, merkezi iş alanı kullanım kararının genel bir kullanım kararı olduğu ve birçok mekansal kullanım kararı içerdiği" gerekçesiyle bozulmasına ve dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptaline kesin şekilde karar verilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun iptal kararının uygulanması amacıyla ... Yüksek Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan yeni 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile taşınmazlara "TAKS:0.40, E:3.50, yükseklik ençok:serbest yapılaşma koşullarında ticaret+konut alanı", "TAKS:0.30, E:0.70 yapılaşma koşullarında belediye hizmet alanı", "park alanı", "taşıt ve yaya yolu", "devlet demiryolu alanı" kullanımları getirilmiştir.
Anılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı TMMOB Şehir Plancıları Odası ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından ayrı ayrı açılan davalarda, Danıştay Altıncı Dairesinin sırasıyla 20.03.2019 tarihli, E:2018/3271, K:2019/1539 sayılı ve 29.04.2019 tarihli, E:2018/2103, K:2019/3195 sayılı kararıyla davaların reddine karar verilmiş, anılan kararların temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16.10.2019 tarihli, E:2019/1891, K:2019/4494 sayılı ve 06.11.2019 tarihli, E:2019/2498, K:2019/5206 sayılı kararları ile, "belediye hizmet alanı fonksiyonun davaya konu parselde karşılanma zorunluluğunun ortaya konulmadığı ve söz konusu fonksiyonun kesin kullanım türünün belirlenmediği, belediye hizmet alanı başlığındaki tek bir lejantta farklı donatıların yer alabileceği ve bu gösterim ile ilgili ayrıntılandırmanın alt ölçekli uygulama imar planında yapılması gerektiği" gerekçesiyle bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline kesin şekilde karar verilmiştir.
Bunun üzerine davacı tarafından 15.05.2020 tarihinde davalı idareye yapılan başvuru ile, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun anılan iptal kararında inşaatın devamına engel olacak bir gerekçe bulunmadığının Konak Belediye Başkanlığına bildirilmesi ve inşaatın devamına olanak sağlanması talep edilmiştir.
Davacının başvurusuna istinaden davalı idarece ... Belediye Başkanlığına ... tarihli yazı ile, 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin halen yürürlükte olduğu, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali yolundaki yargı kararının gerekçesinin, belediye hizmet alanı işlevinin kullanım amacının parantez içinde belirtilmemesinden ibaret olduğu, taşınmazlar 22.11.2013 tarihinde davacı şirkete devredildiğinden, 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu çerçevesinde engel bulunmamakla birlikte, davacının talebinin yargı kararları, imar mevzuatı ve belediye mevzuatı kapsamında ilçe belediyesince değerlendirilmesi gerektiği bildirilmiştir.
Anılan bildirim üzerine davacı tarafından 14.07.2020 tarihinde davalı idareye yapılan başvuru ile, belediye hizmet alanında yer alacak kullanımın belirlenmesi yönünde yapılması gereken 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin "usulde ve yetkide paralellik ilkesi" gereğince Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılması gerektiği, diğer taraftan 2577 sayılı Kanunun 28. maddesine göre yargı kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye mecbur olduğu, somut olayda yargı kararının tarafı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olduğundan, yargı kararını uygulama görevinin de aynı idareye ait olduğu belirtilerek, taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişlikliğinin yapılması talep edilmiştir.
Bu başvuruya cevaben davalı idarenin ... tarih ve .... sayılı işlemi ile; taşınmazlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişlikliğinin iptali yolundaki Mahkeme kararlarının 16.10.2019 ve 06.11.2019 tarihli olduğu, taşınmazın devir tarihi olan 22.11.2013 tarihinden itibaren 5 yıllık süresi geçtikten sonra mahkemelerce karar verildiğinden, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının plan yapma yetkisinin bulunmadığı belirtilerek davacının başvurusunun reddedilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, imar planlarının, nazım ve uygulama imar planlarından meydana geleceği, imar planlarını yapma yetkisinin belediye sınırları içerisinde ilgili belediyelere, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliklere ait olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanun'un 9. maddesinin ikinci fıkrasında, "Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlardan gerekli görüş, (Belediye) alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak imar tadilatları ve mevzi imar planlarının ve buna uygun imar durumlarının Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştiremezler." düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un Ek 3. maddesinde ise, "Özelleştirme programındaki kuruluşlara ait veya kuruluş lehine irtifak ve/veya kullanım hakkı alınmış arsa ve araziler ile özel kanunları uyarınca özelleştirilmek üzere özelleştirme programına alınan arsa ve arazilerin, 3621 sayılı Kıyı Kanunu veya 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında kalan yerler dahil olmak üzere genel ve özel kanun hükümleri kapsamında yer alan tüm alanlarda imar planlarını yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte plan, imar planı ile değişiklik ve revizyonları müellifi şehir plancısı olmak üzere Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılarak veya yaptırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak ve Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle kesinleşir yürürlüğe girer. İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir. İlgili kuruluşlar görüşlerini onbeş gün içinde bildirirler. Bu madde kapsamında yapılan her ölçekteki plan ve imar planlarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 nci maddesinin (a) bendinin ikinci ve sekizinci paragrafındaki hükümler uygulanmaz. Özelleştirme sürecinde ihtiyaç duyulması halinde, bu planlara göre yapılacak imar uygulamasına ilişkin parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır veya yaptırılır. Bu parselasyon planları Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca onaylanır. Bu planlara göre yapılacak yapılarda her türlü ruhsat ve diğer belgeler ile izinler, ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili kurum ve kuruluşlarca verilir." düzenlemesi yer almaktadır.
Öte yandan, 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 85. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun 3. maddesinin birinci fıkrası yürürlükten kaldırılarak Özelleştirme Yüksek Kurulunun hukuki varlığına son verilmişse de, aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 85. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile aynı Kanun'a eklenen geçici 29. maddede bu Kanun Hükmünde Kararname'nin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Özelleştirme Yüksek Kurulunca görülmekte olan işlerin Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından sonuçlandırılacağı öngörülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlığın temelini, 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin ikinci fıkrasında ve Ek 3. maddesinde yer verilen, taşınmazın devrinden itibaren 5 yıllık süre sınırlamasının, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının imar planı yapma yetkisinin sona ermesine yönelik bir sınırlama olup olmadığı hususu oluşturduğundan, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının anılan Kanun çerçevesinde plan yapma yetkisi ve sınırlarının ortaya konulması gerekmektedir.
3194 sayılı İmar Kanununun yukarıda içeriğine yer verilen düzenlemelerinde, genel olarak imar planı yapma ve onaylama yetkisi, belediye sınırları içerisinde ilgili belediyelere, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliklere verilmiş olup aynı Kanunun 9. maddesinin ikinci fıkrası ile Ek 3. maddesinde, özelleştirme kapsam ve programına alınan taşınmazlarda yapılacak imar planlarıyla ilgili özel bir yetki düzenlemesine yer verilmiştir.
Buna göre, özelleştirme kapsam ve programına alınan taşınmazlarda, imar planlarını genel yetki çerçevesinde yapmaya ve onaylamaya yetkili olan kurum veya kuruluşlardan görüş alınarak, çevre imar bütünlüğünü bozmayacak her tür ve ölçekte imar planı ile değişiklik ve revizyonlarını yapma yetkisi Özelleştirme İdaresi Başkanlığına, bu şekilde hazırlanacak imar planlarını onaylama yetkisi ise Özelleştirme Yüksek Kuruluna (Cumhurbaşkanına) verilmiştir.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığının imar planı yapma yetkisi, sadece özelleştirme kapsam ve programına alınan taşınmazlarla sınırlı bir yetki olup özelleştirme faaliyetlerinin tamamlanmasıyla da sona erer.
Başka bir deyişle, bu yetki, bir taşınmazın özelleştirme kapsam ve programına alınmasıyla başlar ve özelleştirme iş ve işlemlerinin tamamlanması sonrasında taşınmazın tapuda, özelleştirme ihalesi neticesinde taşınmazı satın alan kişi adına tescil edilmesiyle (bu tescille birlikte özelleştirme tamamlanmış olur) son bulur.
Ancak 3194 sayılı Kanunun Ek 3. maddesinde yer verilen, "İlgili kuruluşlar bu madde kapsamında yapılan planları devir tarihinden itibaren beş yıl süreyle değiştiremezler. Bu süre içerisinde imar planlarına ilişkin olarak, verilecek mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişikliğine ilişkin iş ve işlemler Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleştirilir." şeklindeki düzenleme ile, yalnızca mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen yapılacak imar planı değişiklikleri kapsamında, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının imar planını değiştirme yetkisinin, taşınmazın devir tarihinden itibaren 5 yıl süreyle devam edeceği kurala bağlanmıştır.
Yani, özelleştirme iş ve işlemlerinin tamamlanmasından sonra Özelleştirme İdaresi Başkanlığı yalnızca mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen imar planında değişiklik yapabilir ve bu yetkisi de taşınmazın devir tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin geçmesiyle son bulur.
Anayasa ve 2577 sayılı Kanunun yargı kararlarının gereğinin gecikmeksizin yerine getirilmesine ilişkin hükümlerine uygun olarak, 3194 sayılı Kanunun Ek 3. maddesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığına verilen bu yetki ile, ilgili kuruluşların Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılan imar planlarını devir tarihinden itibaren 5 yıl süreyle değiştiremeyeceği kuralının oluşturabileceği sakıncaların bertaraf edilmesinin amaçlandığı açıktır.
Dolayısıyla, 3194 sayılı Kanunun 9. maddesinin ikinci fıkrası ile Ek 3. maddesinde yer verilen düzenlemeler, özelleştirme kapsam ve programındaki taşınmazın devredildiği tarihten sonra genel olarak imar planı yapma konusunda yetkili olan idarelerin yetkisine yönelik sınırlamalarla birlikte, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının imar planı yapma veya değiştirme yetkisinin sınırına yönelik hükümler de içermektedir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, özelleştirme kapsam ve programındaki taşınmazın devir tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin dolmasından sonra, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının, mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini teminen dahi imar planında değişiklik yapma yetkisi bulunmamaktadır.
Ayrıca, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının, sınırları kanunla belirlenen imar planı yapma ya da değiştirme yetkisinin "yetkide paralellik" ilkesi kapsamında genişletilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda, özelleştirme kapsam ve programındaki taşınmazın devir tarihinden itibaren 5 yıllık sürenin dolmasından sonra imar planlarını yapma ya da değiştirme yetkisine sahip olan, belediye sınırları içerisinde ilgili belediyelerin, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliklerin, anılan sürenin dolmasından sonra mahkeme kararlarının gereklerinin yerine getirilmesi konusunda da yetkili oldukları açıktır.
Bu şekilde özelleştirme süreci tamamlandıktan ve devir tarihinden itibaren 5 yıllık süre geçtikten sonra, özelleştirilen taşınmazlara ilişkin imar planı değişiklik taleplerinin, yargı kararlarının gereklerinin yerine getirilmesini temin amacı taşısa dahi Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca karşılanmasına hukuken imkan bulunmadığından, Özelleştirme Yüksek Kurulunca (Cumhurbaşkanı) bir karar alınmasına gerek olmaksızın, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından reddedilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, 22/11/2013 tarihinde devri gerçekleştirilerek özelleştirmesi tamamlanan dava konusu taşınmazlara ilişkin ... Yüksek Kurulunun ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan son 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin, devir tarihinden itibaren 5 yıllık süre geçtikten sonra, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/10/2019 ve 06/11/2019 tarihli kararlarıyla kesin olarak iptaline karar verildiği, anılan kararların verildiği tarih itibarıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığının söz konusu taşınmazlarla ilgili plan yapma yetkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, yargı kararları gereğince imar planında değişiklik yapılması talebiyle davacı tarafından yapılan başvurunun, idarelerinin imar planı yapma yetkisinin son bulduğundan bahisle reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davanın REDDİNE,
2. Dairemizin ... tarih ve E:... K:... sayılı kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararıyla bozulduğundan, yargılama giderlerine ilişkin yeniden hüküm kurulması gerekmekte olup ayrıntısı aşağıda gösterilen ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalının ...TL temyiz yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 20/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.