Danıştay 9. Daire 2019/6255 Esas 2022/1475 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/6255
Karar No : 2022/1475

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Başkanlığı

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Şahinbey Belediyesi tarafından ihalesi gerçekleştirilen ... ihale kayıt numartalı ".... Etap ... Konut Ada İçi Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı Yapım İşi" uhdesinde kalan davacı şirketten hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan 254.916,55-TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren amme alacaklarına uygulanan faiz oranında hesaplanacak faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ... tarih E:..., K:... sayılı kararıyla; dosyanın incelenmesinden, ihale konusu işin yapıldığı alanın 6306 sayılı Afet Riski altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile 775 Sayılı Gecekondu Kanunu kapsamında olmadığının anlaşıldığı, 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesinin 6. fıkrasında yer alan düzenlemede ise yapılacak inşaatlarla ilgili sözleşmeler ve hakedişler yönünden açıkça bir düzenleme bulunmadığından hakediş ödemeleri üzerinden kesilen damga vergisinin madde hükmünde yer alan ''vergi'' kapsamında değerlendirilemeyeceği, davacı tarafından, ihale konusu işin, cari yıl yatırım programında yer aldığı ve yetkili birimlerce adına vergi resim harç istisnası belgesi düzenlendiği hususunda herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulmadığı, böyle bir belgenin varlığı hususunda da herhangi iddiada bulunulmadığı görüldüğünden, hakediş ödemesi için düzenlenen belgelere damga vergisi istisnası tanınmasına hukuken olanak bulunmadığı, davacının hakediş ödemelerinden damga vergisi kesilmesinde ve bu tutarların iadesi istemiyle yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. ve 124. maddelerine göre idareden düzeltilmesi talep edilebilecek vergi hatalarının, kendisinden düzeltme isteminde bulunulan idari makamın veya uyuşmazlık halinde yargı yerinin, anılan Kanunun 3. maddesinde öngörülen yorum tekniklerine başvurmadan, ilk bakışta anlayabileceği açıklıktaki vergilendirme hataları niteliğinde olması gerektiği, olayda davacı tarafından, uhdesinde kalan 2012/103911 ihale kayıt numaralı ".... Etap .... Konut ... İçi Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı Yapım İşi" ihalesine ilişkin hak ediş ödemelerine ait belgelerin vergiye tabi tutulmasının vergi hatası içerdiği iddia edildiğinden, uyuşmazlığın çözümünün, 775 sayılı Gecekondu Kanunu, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında bulunmayan anılan ihaleye konu işin, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 5035 sayılı Kanunla eklenen Ek 2. maddesinin vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihlerde yürürlükte bulunan şekli ile bu maddenin verdiği yetkiye dayanılarak, döviz kazandırıcı faaliyet türlerinin, bu tür faaliyetlere ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisi ve harçtan müstesna tutulmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan 27.2.2004 tarih ve 25386 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 seri nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ ve 5.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4 seri nolu Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğ düzenlemelerinde aranılan koşulları taşıyıp taşımadığının belirlenmesine bağlı bulunduğu, bu belirleme ise 488 sayılı Kanunun Ek 2. maddesi hükmü ile anılan Tebliğlerle yapılan düzenlemelerin yorumlanmasını gerekli kıldığından, davada ileri sürülen hata, 213 sayılı Kanun hükümlerinin aradığı anlamda vergi hatası olmadığı, bu bakımdan; vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek söz konusu iddianın, 213 sayılı Kanunun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığından, davaya konu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, gerekçesi hukuka uygun bulunmayan mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın açıklanan gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: "... Etap ... Konut Ada İçi Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı Yapım İşi" için sözleşme ve ihale kararı nedeniyle ödenen damga vergilerinin iadesi istemiyle açılan davanın kabul edildiği, ... sayılı Kanun'lar kapsamında damga vergisi istisnası uygulanması gerektiği, istisna ve muafiyet hükümlerinin hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan damga vergilerini de kapsadığı, damga vergisi istisnasının uygulanmamasının vergi hatası niteliği taşıdığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ: 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin 6. fıkrasında, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı belirtildiğinden, davacı temyiz isteminin ödenen damga vergilerinin dörtte üçüne isabet eden kısımlar yönünden kabulü diğer kısımlar yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Şahinbey Belediyesi tarafından ihalesi gerçekleştirilen ... ihale kayıt numartalı "... Etap ... Konut Ada İçi Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı Yapım İşi" uhdesinde kalan davacı şirketten hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan 254.916,55-TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren amme alacaklarına uygulanan faiz oranında hesaplanacak faiziyle iadesi istenilmektedir.



İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların, şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise aynı Kanun'un 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117. maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118. maddesinde de vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar sayılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin 1. fıkrasında, belediyelerin, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabileceği; 6. fıkrasında, kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden belediyelere devredileceği, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; yeni yapının yapılacağı alanın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanında yer alması ve bu alanda bulunan mevcut (eski) yapının yıkılarak yeni bir yapının inşa edilmesi koşullarının gerçekleşmesi hâlinde, yapılacak bu yapılarla ilgili alınması gereken vergi, harç ve resmin dörtte üçünün tahsil edilmeyeceğinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Olayda, davacının uhdesinde kalan "... Etap- ... Adet Konut Ada İçi Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı Yapım İşi"nin yapıldığı alanın Gaziantep İli ... İlçesi ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunduğu ve söz konusu alanın 10/01/2012 tarih 28169 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2011/2535 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesine göre "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilan edildiği anlaşıldığından ve 5393 sayılı Kanun'un 73. maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmesi nedeniyle, hakedişler üzerinden tahsil olunan damga vergisinin dörtte üçlük kısmının düzeltme-şikayet hükümleri kapsamında vergilendirme hatası olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, söz konusu damga vergilerinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun zımnen reddine ilişkin dava konusu işlemin, davacı tarafından ödenen 254.916,55-TL damga vergisinin dörtte üçüne isabet eden miktara ilişkin kısmında hukuka uyarlık, dörtte birine isabet eden miktara ilişkin kısmında ise hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, davacı tarafından ödenen damga vergilerinin iadesi istemiyle açılan davanın reddine ilişkin mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun yukarıda açıklanan gerekçe ile reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında söz konusu vergilerin dörtte üçüne isabet eden kısım yönünden hukuka uyarlık diğer kısımlar yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararının, dava konusu zımnen ret işleminin davacının hakedişlerinden kesinti suretiyle tahsil olunan damga vergilerinin dörtte üçüne isabet eden miktara ilişkin kısmının BOZULMASINA, diğer kısımlarının ONANMASINA;
3. Temyiz isteminde bulunan davacıdan ...-TL maktu harç alınmasına;
4. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 19/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.