MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek, doğru sonuca varılabilmesi için dava tarihi olan 2012 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait 3 ayrı dönemde çekilmiş stereoskopik hava fotoğraflarının Harita Genel Komutanlığı"ndan tarihleri açıkça yazılmak suretiyle istenilerek dosya arasına alınması, ardından 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ile jeodezi uzmanı harita mühendisinin katımıyla yeniden yapılacak keşiften sonra, belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle incelemenin yaptırılması, temin edilebilen en eski tarihli uydu fotoğraflarının değerlendirilmesi, çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılması, tanık ve yerel bilirkişi ifadelerinin bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmesi, taşınmazın kadastro paftasındaki konumunun bilgisayar programı aracılığıyla uydu ve hava fotoğraflarına aktarılması; ziraat mühendisi bilirkişi kurulu vasıtasıyla, taşınmazın öncesi ve zirai faaliyete konu olup olmadığı, hangi tarihte imar-ihyaya başlandığı, tamamlandığı ve zilyetliğin hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü hususlarının belirlenmesi ve , tescili istenilen taşınmaz bölümlerinin bir kısmının imar-ihyasının tamamlandığının saptanması halinde imar-ihyası tamamlanan ve tamamlanmayan bölümlerinin ayrı ayrı gösterilmesinin istenilmesi; öte yandan 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 18. maddesi uyarınca Hazine adına tescile karar verilebilmesi için tescili istenilen taşınmaz bölümünün tarım alanına dönüştürülmesinin veya ekonomik yarar sağlanmasının mümkün bulunması yeterli olup taşınmazın tamamen imar-ihya edilmesi şartının aranmayacağı hususunun göz önüne alınması ve sonucuna göre karar verilmesi’’ gereğine değinilmiştir. Bozma ilamı sonrası yapılan yargılama sırasında dava konusu taşınmaz bölümlerinin bulunduğu tescil harici alan 422 ve 433 parsel numarası ile sırasıyla 3.656.455.64 ve 1.503.997,71 metrekare yüzölçümlü olarak ihdasen Hazine adına tapuya tescil edilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, çekişmeli 422 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A1) harfi ile gösterilen 5.253,52, (A2) harfi ile gösterilen 7.949,35, (A3) harfi ile gösterilen 11.852,96, (A4) harfi ile gösterilen 15.075,23 metrekare, 433 parsel sayılı taşınmazın ise (B1) harfi ile gösterilen 18.867,43, (B2) harfi ile gösterilen 5.563,50, (B3) harfi ile gösterilen 7.042,98, (B4) harfi ile gösterilen 16.799,94 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz bölümlerinin tapu kaydının iptali ile davacılar adına eşit hisseler oranında tespit ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşacağından, bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Mahkemece, hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda çekişmeli 422 parsel sayılı taşınmazın (A1), (A2), (A3), (A4) harfleri ile gösterilen; çekişmeli 433 parsel sayılı taşınmazın ise (B1), (B2), (B3) ve (B4) harfleri ile gösterilen bölümleri yönünden davacılar lehine zilyetlik yoluyla taşınmaz edinme koşullarının oluştuğu kabul edilerek yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, hükmüne uyulan bozma ilamında açıkça çekişmeli taşınmaz bölümleri üzerinde var ise sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresi ile çekişmeli taşınmaz bölümlerinin imar ve ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı hususlarını açıklayacak şekilde 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan; hava fotoğraflarının incelenmesi suretiyle çekişme konusu taşınmaz bölümlerinin önceki ve şimdiki niteliği, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren olduğu konusunda ise jeodezi uzmanı bilirkişiden rapor alınması gereğine değinildiği halde, hükme esas alınan ziraat mühendisi bilirkişi heyeti raporu içeriğinde, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin toprak yapısı, bitki deseni, var ise üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresi, taşınmazın imar ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı yönünden bilimsel esaslara uygun ve uyuşmazlığın çözümüne elverişli şekilde değerlendirme yapılmamış, raporun sonuç bölümü tamamen jeodezi uzmanı tarafından hava fotoğraflarının incelenmesi neticesinde sunulan kanaate dayandırılmış, denetime veri teşkil etmesi açısından taşınmazın çekişmeli bölümlerinin tüm yönlerden çekilen fotoğrafları her bir fotoğrafın hangi taşınmaz bölümüne ait olduğu hususunda ayırıcı ibareleri içerecek şekilde rapora eklenmemiş; öte yandan jeodezi uzmanı bilirkişi tarafından düzenlenen raporda, soyut ve genelgeçer ifadelere yer verilmiş, tespitler somut verilere ve bilimsel esaslara dayandırılmamış, kaldı ki teknik bilirkişi raporunda (A1), (A2), (A3), (A4) harfleri ile gösterilen taşınmaz bölümlerinin 1985 tarihli hava fotoğraflarının kapsamı dışında kaldığı, (B1), (B2), (B3) ve (B4) harfleri ile gösterilen bölümlerin ise 1999 tarihli hava fotoğraflarının kapsamı dışında kaldığı anlaşılmasına rağmen, tüm taşınmaz bölümlerini içerecek şekilde hava fotoğrafları temin edilerek, denetime elverişli biçimde önceki ve şimdiki nitelikleri, arazinin ekonomik amaca uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle kullanılıp kullanılmadığı ve kullanımın hangi tarihten itibaren başladığı hususunda yeninden rapor alınması gerektiği düşünülmemiş ve dosyada oluşan tereddütler giderilmeden karar verilmesi cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca, doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek çekişmeli taşınmazların bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde (gerekirse koordinatları bildirilip, kroki eklenmek suretiyle) hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle, buradan elde edilen verilere göre dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden celp edilerek dosya arasına konulduktan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üniversitelerin toprak bölümünden seçilecek üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi heyeti ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı; yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin öncesinin ne olduğu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, taşınmaz bölümleri üzerindeki zilyetliğin hangi tarihte ve ne zaman başladığı, hangi tasarruflarla sürdürüldüğü, taşınmaz bölümleri imar- ihyaya muhtaç yerlerden ise ne şekilde imar-ihya edildiği ve imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişki oluştuğu takdirde çelişkiler yöntemine uygun şekilde giderilmeye çalışılmalı ve yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsellerin tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli; ziraat mühendisleri bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin ayrı ayrı niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz bölümleri üzerindeki bitki örtüsünü, var ise dikili muhdesatın adedi ve yaşlarını, taşınmaz bölümlerinin imar- ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi açıklayan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini ve bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporunu da değerlendiren, taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş, sınırları işaretlenen ve her bir bölüme ait ayırıcı ibareleri içeren fotoğrafları ile desteklenmiş, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi kurulundan, yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafı ile dosya arasında bulunan hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi yaptırılmak suretiyle, taşınmaz bölümlerinin sınırını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmaz bölümü üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; fen bilirkişisine, keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.