MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

TÜRK MİLLETİ ADINA

Davacı istemi :
Davacıların murisi ..."in şoför olarak çalışırken 04/07/2007 tarihinde ... Çimento Fabrikasında dökme çimento dolum ünitesinde tankerin kapağını açmak üzere aracın üzerine çıktığı sırada 4 metre yüksekten düşmesi sonucunda vefat etmesine ilişkin olayın iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı cevabı :
Davalı ...t Çimento San. ve Tic. A.Ş. ile ... Yapı Malzemeleri San. ve Tic. Ltd. Şti. olayın meydana geldiği yerin ... Çimento Fabrikası olduğunu, dökme çimento yükleme ünitesinin çalıştırılmasından taşeron ... Taah. Tic.-..."ın sorumlu olduğunu, 03/04/2006 tarihli sözleşme ile yükleme ünitesi çalıştırma işinin ..."a verildiğini, nakliye sözleşmesinin Yaman Nakliyat-... ile yapıldığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Kurum,vefat tarihinde kendi adına ve hesabına mı yoksa bir işveren yanında mı çalıştığı belirlenmeden olayın iş kazası olup olmadığı konusunda tespit yapılamayacağını,merhumun kaza tarihinde emekli göründüğünü,Kuruma iş kazasının bildirilmediği belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı ... , vefat eden işçinin kimin işçisi olduğunun anlaşılamadığını, husumet itirazında bulunduklarını , davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı :
İlk derece mahkemesi, murisin şoför olarak çalıştığı sırada olayın meydana gelmesi, kullandığı aracın ihbar olunan ...’a ait olduğuna ilişkin trafik kayıtları, yasal, yeterli gerekçeyi içerir, denetime elverişli uzman bilirkişi heyet ek raporu ve tüm dosya kapsamına göre 04/07.2007 tarihinde davacılar murisinin davalı ..."a ait yaman nakliyat firmasının yönetim, sevk ve idaresinde iş yaptığı, kazanın Baştaş şirketi dolum ünitesinde gerçekleştiği, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, iş yerinde işveren tarafından yürütülmekte olan işin yapılması sırasında kazanın meydana geldiği, böylece iş kazası niteliğinde olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile,davalı Baştaş Şirketi işyerinde 04/07/2007 tarihinde gerçekleşen kazanın iş kazası olduğunun tespitine karar vermiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi :
Bölge Adliye Mahkemesi , her ne kadar mahkemece davalı işyerlerinde çalışan kişilerden tanık dinlenmemişse de, ceza dosyasında işyerlerinde çalışan kişilerin tanık olarak dinlendiği, davalılardan ...’ın ifade verirken davacının aracıyla kendisine bağlı olarak çalıştığını ifade ettiği, ceza mahkemesinin hükme dayanak aldığı bilirkişi raporunda müteveffanın, ... adına çalıştığı tespitinde bulunulduğu, dosya kapsamına göre de dava dışı ...’un üzerine kayıtlı araç ile ...’ın denetim ve kontrolünde aralarında alt üst işveren ilişkisi olan diğer davalıların iş yerinde yükleme yaparken meydana gelen kazanın iş kazası olduğu gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının HMK"nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
E)Temyiz :
SGK, iş kazasını bildirme yükümlülüğünün işverene ait olduğunu,müteveffa ...’in hizmet sözleşmesine tabi çalışması olup olmadığının belli olmadığı,davacıların iş kazası iddiasında bulunmayarak normal ölüm aylığı aldığı,Kuruma başvuru şartının yerine getirilmediğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalılar...Çimento San.ve Tic. A.Ş. ile ... Yapı Malzemeleri San.ve Tic. Ltd. Şti. davalıların hiçbir sorumluluğunun bulunmadığını, davacıların murisinin işçi vasfında olmadığını,ortağı olduğu kamyonla faaliyette bulunan kişinin işçi sayılması ve iş kazası sayılmasının mümkün olmadığını, meydana gelen kazanın bir iş kazası olmadığını, çimento fabrikası işyerinin dökme çimento yükleme ünitesi çalıştırma işinin 03/04/2006 tarihli sözleşme ile ...’a verildiğini, araçlara yükleme işini ...’ın kendi işçileri ile yaptığını, ...’la da dökme çimento taşımaya araç temin etmek için anlaşıldığını, iş kazası iddiası varsa Kuruma müracaat edilmesi gerektiğini, üzerinden düştüğü aracın ...’a ait olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Dava iş kazası tespiti istemine ilişkindir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden , davacıların murisi ..."in 04/07/2007 tarihinde ... Çimento San. ve Tic. AŞ işyerinin dökme çimento dolum sahasında, ... adına kayıtlı ... plakalı aracın üzerinde bulunan çimento dolum kabininin kapağını açtığı sırada, aracın üzerinden beton zemine düşerek vefat ettiği,10/07/2007 tarihli müşteki ifade tutanağında,...r tarafından, ...’in babası olduğu ,babasının 30 yıldır kamyonculuk yaptığını,babasının üzerinden düştüğü ... plakalı aracın resmiyette ... üzerine olduğu fakat babasının da bu aracın ortağı olduğunun beyan edildiği , sözleşme ile dökme çimentonun fabrikadan alınarak tesislere ve müşterilere nakledilmesi işi verilen ...’ın 09/07/2007 tarihli ifadesinde ,...’un kira bedeli olarak Baştaş çimento fabrikası ve diğer firmalardan dökme çimento çektiğini,...’un kaza yapması nedeniyle kendisi çalışamadığından şifahi olarak ortak olduklarını duyduğu,fakat resmiyette ortak olup olmadıklarını bilmediği ... ‘in aracı son bir aydır kullandığını beyan ettiği,...’in kullandığı ve üzerinden düştüğü aracın kaza tarihinde ... adına kayıtlı olduğu,SGK tarafından kaza ile ilgili herhangi bir işlem yapılmadığının bildirildiği,davacılar murisinin ölüm tarihinde sigortalı bildirimi bulunmadığı anlaşılmaktadır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 11. maddesi (A) fıkrasında ;
“A) İş kazası aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır.
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla ,
c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda ,
d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda ,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında...” Denilmektedir.
Zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılması için, 1) sigorta olayına maruz kalan kişinin sigortalı olması, 2) sigorta olayının maddede sayılı sınırlı olarak belirtilen hal ve durumlardan birinde meydana gelmesi koşuldur. Başka bir anlatımla, sigorta olayının, iş kazası sayılabilmesi için iki koşulun birlikte gerçekleşmesi zorunludur.
Somut olayda, davacılar murisinin davalılardan ... Çimento San ve Tic.AŞ ait çimento dolum alanında araca dökme çimento yüklenmesi sırasında tankerin üzerinden düşerek vefat ettiği, dökme çimentonun fabrikadan alınarak nakledilmesi işinin ... Yapı Malzemeleri San ve Tic AŞ ile ... arasında yapılan sözleşme ile ...’a verildiği, Baştaş’ın dolum ünitesinden dökme çimentonun araçlara doldurulması işinin ise ... Çimento San ve Tic AŞ ile ... arasında yapılan sözleşme ile ...’a verildiği,...’ın ... Asliye Ceza Mahkemesi 2007/232 Esas sayılı dosyasında geçen ifadesinde ...’un kendi firmasına bağlı olarak Baştaş Çimento fabrikasından yükleme yaptığını beyan ettiği,davacılar murisinin kullandığı aracın resmi olarak ... adına kayıtlı olduğu sabittir. ...’in ceza dosyasındaki ifadesinde ... ile babasının ortak olduğunu beyan ettiği, ... adına kaza tarihinde sigortalılık bildirimi olmadığı görülmektedir. Taraflar arasındaki hukuki ilişkiyi ortaya koyacak yeterli araştırma yapılmadığı, davacılar murisinin hizmet akdiyle çalışıp çalışmadığı hususunun yeterince aydınlatılmadığı anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, ... ve ... adına tescilli iş yeri dönem bordrolarını getirterek bordro tanıklarını dinlemek,davacı murisi ...’in ücret alıp almadığını,ücretinin kim tarafından ödendiğini ,davacı murisi adına vergi kaydı olup olmadığını tespit etmek,davacılar murisinin ... plakalı araçtaki çalışmasının hizmet akdi kapsamında davalılar nezdinde mi gerçekleştiği,yoksa ortak olarak kendi adına ve hesabına mı olduğu hususunu açıklığa kavuşturarak sonucuna göre karar vermektir.
O halde, davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı ORTADAN KALDIRILMASI gerekmiştir.
H) SONUÇ :
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davalılar ... ile .... iadesine, 15/10/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.