MAHKEMESİ : ...ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki ... davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; ... 24....i davalı ... Onacak"ın dava dışı ..."un sunduğu sahte ... cüzdanına istinaden ... plakalı aracı dilediği kişiye satması için dava dışı ... Abuka adlı şahsa vekaletname çıkartığını, bu vekaletnameye istinaden ... 4....i davalı ..."in söz konusu aracın satışını davacıya yaptığını, aracı 25.438 TL bedelle aldığını, polis memurunun bilgisayar sorgulaması sonucunda aracın çalıntı olduğunu öğrendiğini, araca el konulduğunu, davacının mağduriyetinin asıl sebebinin davalı ...lerin yanında çalıştırdıkları personelin sahte kimliği ve sahte ruhsatı fark edemeyerek işlem yapmaları olduğunu belirterek, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak üzere, olay gününden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalının toplam 25.438,00 TL ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ...; satıcı ile alıcının ...e birlikte geldiklerini ve araca ait borç yoktur kağıdını birlikte getirdiklerini, ...e satış için sunulan evrakların geçerli bir vekaletname, bir kimlik ile sahteliğinin anlaşılması mümkün olmayan ruhsat olduğunu, davalı ...in kendi çıplak gözü ile anlaşılamayan her türlü sahte evraktan hiçbir biçimde mesul olmadığını, satış sırasında aracın çalıntı olduğuna dair kayıt olmadığını, satışa konu aracın ticari araç olduğunu, ticari bir araç alan kişinin basiretli bir tacir gibi araştırma yapmasının gerektiğini, maliyenin borcu yoktur belgesini verdiğini, ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... Onacak; olayda illiyet bağını kesen üçüncü şahıs eylemlerinin mevcut olduğunu, davacının gördüğü zarar ile ... tarafından tanzim edilen vekaletname arasında kesin bir bağ bulunmadığını, satış işleminin ... 4....liğinde gerçekleştirilmesi sonucu zararın oluştuğunu, satış için sadece vekaletnamenin olmasının yeterli olmadığını, vekilin ... cüzdanı ve vergi ilişiksiz belgesinin eklenerek satış işleminin yapılacağını, vekaletnamenin tanzimi sırasında ibraz edilen ve ... adına tanzim edilen ... cüzdanının gerçeğinden ayırt edilemeyecek derecede aldatıcı, ... kabiliyeti olan bir belge olduğunu, vekaletnameyi tanzim ederken gerekli dikkat ve özeni gösterdiğini, kendisinin sadece ... cüzdanını incelemekle yetinmeyerek ... Genel Müdürlüğü sitesinden aracın çalıntı olmadığına dair internet çıktısını da aldığını, üzerine düşen görevleri tam olarak yerine getirdiğini, davacının ise kendi üzerine düşen görevleri yerine getirmediğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; ... 24....inden çıkartılan vekaletnameye esas alınan kimlik aslının ele geçirilememiş olması, aynı şekilde ... 4....liğince ... satışında kullanılan ... Abika"nın ... cüzdan aslının ele geçirilememiş olması sebebiyle bu evraklar üzerinde ... kabiliyetinin olup olmadığı noktasında bilirkişi heyetinin bir kanaat belirtemediği, dolayısıyla davalıların bu sahtecilik işleminin yapılmasında gerçek durumu bilmelerinin ve aynı şekilde çoğu zaman ancak yapılacak bir kriminal incelemeyle tespit edilebilecek bir sahteciliği işlem sırasında farketmelerini beklemenin gerçeklik ve hakkaniyete uygun olmayacağı, bu durumda davalı ...lerin kusursuz sorumluluklarının da söz konusu olamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; ... Kanunu"nun 162.maddesine dayalı ...in kusursuz sorumluluğuna ilişkin maddi tazminat davasıdır.
... Kanunu"nun 1.maddesinde; ...liğin bir kamu hizmeti niteliğinde bulunduğu, hukukî güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendiren bir kurum olduğu belirtilmiştir.
Görevi belge ve işlemlere resmiyet kazandırmak olan ...lerin yaptıkları işlemler dolayısıyla meydana gelecek zararlardan ötürü sorumlu tutulması bir zorunluluk olarak kendini göstermektedir.
...lerin yaptıkları hizmet dolayısıyla sorumlulukları, 1512 sayılı ... Kanunu’nun 162. maddesinde hüküm altına alınmış olup; stajyer, katip ve katip adayları tarafından yapılmış olsa bile, ...lerin, bir işin yapılmamasından veya hatalı yahut eksik yapılmasından dolayı zarar görmüş olanlara karşı sorumlu oldukları, ...in, ödediği miktar için, işin yapılmaması, hatalı yahut eksik yapılmasına sebep olan stajyer veya ... personeline rücu edebileceği hükme bağlanmıştır.
... Kanunu’nun 162. maddesinde kusurdan söz edilmemiş olup, bu özel bir "kusursuz sorumluluk" türüdür. Bu sorumlulukta ...in çalıştırdığı kişilerin hatalı işlemlerinden de ... sorumludur. Sorumluluktan kurtulması için ...e bir hukuki yol tanınmamıştır. Bu bakımdan 162. maddedeki düzenleme, ağırlaştırılmış bir kusursuz sorumluluk niteliğindedir.
Tüm kusursuz sorumluluk hallerinde olduğu gibi zarar gören davacı, davalı ...in kusurunu kanıtlamak zorunda değildir. Zarar gören davacı yalnızca zararla eylem arasındaki uygun illiyet bağını kanıtlamak zorundadır. İlliyet bağının kesildiği durumlarda kusursuz sorumlu olan kişi sorumlu tutulmayacaktır. Mücbir sebep, zarar görenin tam kusuru ve üçüncü kişinin ağır kusuru ile illiyet bağı kesilir ve kusursuz sorumlu olan kişi sorumluluktan kurtulur. Buna göre ..., gerekli özeni gösterdiğini iddia ederek sorumluluktan kurtulamayacaktır. Ancak, gerekli özeni göstermiş olsa bile, zararın doğmasına engel olamayacağını ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir. Bu husus nedensellik bağının kesilmesidir. Bunun ispatı da davalı ...e aittir.
Uygulamada; ...ler aleyhine, en çok otomobil ve taşınmaz alım satımlarında meydana gelen zararlar bakımından dava açılmaktadır. Bu davalarda; aracın haksız zilyetleri tarafından kullanılan sahte kimlik, vekâletname veya araç trafik tescil belgelerinin sahteliğinin ...lerce ve çalışanları tarafından belirlenip belirlenmediği hususları araştırma konusu olabilmektedir. Tüm bu durumlarda ...in veya çalışanının kimlik veya belge üzerinde yeterli incelemeyi yapıp yapmadığı, dolayısıyla özen yükümlülüğüne uygun davranıp davranmadığı araştırılmaktadır. ...in ilgililerin hukukî menfaatlerini korumak için araştırma ve aydınlatma görevi vardır. ... Kanunu"nun 72.maddesine göre; ..., iş yaptıracak kimselerin kimlik, adres ve yeteneğini ve gerçek isteklerinin tamamını öğrenmekle yükümlüdür. Bu cümleden olarak ...in veya çalışanının her zaman belgenin sahte olup olmadığını anlaması ve tetkik etmesi yani grafolojik bir inceleme yapması beklenemez. Ancak; belgenin veya kimliğin ilk bakışta sahte olup olmadığı veya kimlikte şekli anlamda var olması gereken bir bilginin olmaması yahut olmaması gereken bir ibarenin bulunması ... veya çalışan tarafından dikkat edilmesi gereken hususlardandır. Bu gibi hâllerde ...in veya çalışanının gerekli özeni göstermesi beklenir. Aksine davranış özen yükümlülüğünün ihlâlidir.
Yargıtay uygulamasına göre; belgenin sahteliği hususundaki en önemli kıstas belgenin veya kimliğin aldatma yeteneğine (...) sahip olup olmamasıdır. Yargıtay bir çok kararında; aldatma (...) yeteneği bulunan belgelerin kullanılmasını üçüncü kişinin ağır kusuru olarak nitelendirmiş ve ...in sorumluluğu bakımından illiyet bağını kestiğini kabul etmiştir. Zarar doğuran işlem veya eylemde aldatma (...) kabiliyetine sahip bir kimlik veya belgesinin kullanılması hâlinde ...in sorumluluğunun doğmayacağının kabul edilmesi gerekir. Ancak detaylı bir incelemeyle ortaya çıkacak sahteliğin fark edilmesi ... veya çalışanından beklenemeyecek bir durumdur.
Somut olayda; ... 24....liğinden verilen 22/11/2005 tarih ve 34522 yevmiye numaralı vekaletnameye istinaden yapılan ... 4....liğinin 02/12/2005 ve 11103 yevmiye sayılı satış sözleşmesi ile aracın davacıya satıldığı, soruşturma üzerine araca el konulduğu görülmektedir.
Resmi işlem yapma görevini üstlenmiş ve teknolojinin gelişmesi ile kimlik paylaşım sistemi gibi kolaylıklara kavuşmuş olan ...in daha fazla bilgi ve tecrübeye sahip olması nedeni ile daha üst düzeyde dikkat ve özen görevi bulunmaktadır.
O halde mahkemece; 1512 sayılı ... Kanunu"nun 162/2. maddesi uyarınca, davalı ...lerin eylemi ile davacının zararı arasında uygun illiyet bağının bulunduğu ve zararın tazmininde, davalı ...lerin kusursuz sorumluluğunun olduğu kabulü ile yapılacak yargılama neticesinde hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve yukarıdaki gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK"nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24/01/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.