MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Yargıtay bozma ilamında özetle; "çekişmeli taşınmazın ihdasen Hazine adına tescil edildiği 2002 yılından önceye ilişkin tescil harici bırakıldığı 1976 yıllarını kapsayacak şekilde 15-20-25 yıllık periyotlar halinde üç farklı tarihe ait stereoskopik hava fotoğraflarının dosyaya getirtilmesi, bundan sonra 3 kişilik ziraat mühendisi, jeodezi veya fotogrametri mühendisi ve jeologdan oluşacak uzman bilirkişi kurulu marifetiyle hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle üç boyutlu olarak incelenmesi, çekişmeli taşınmazın hava fotoğraflarının çekildiği tarihe göre kültür arazisi niteliğinde bulunup bulunmadığı, taşınmazın imar-ihyasına hangi tarihte başlandığı, imar ve ihyanın ne şekilde sürdürüldüğü, nasıl emek ve para sarf edildiği, imar ve ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığı, tarımsal amaçlı zilyetliğin hangi tarihte başladığı hususlarında komşu parsellere ait kayıtlar da göz önünde bulundurularak tanıklar ile yerel bilirkişilerin bilgilerine başvurulması, imar ve ihyanın tamamlandığı tarihten tescil tarihine kadar 20 yıllık kazanma süresinin dolup dolmadığının araştırılması, fotogrametri uzmanına belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafı ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskop aleti ile inceleme yaptırılması, ziraat bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın belirtilen dönem içindeki niteliği ve kullanım durumunu kesin olarak belirleyen raporlar alınması ve sonucuna göre karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne, çekişmeli 1165 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisi ... "ın 04.11.2015 tarihli raporlarının ekindeki 5. nolu krokide (A) harfi ile sarıya boyalı olarak gösterilen 2.656,94 metrekarelik kısmına ilişkin davalı adına olan tapunun iptali ile bu kısmın davacı adına ayrı bir parsel numarası verilerek tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına oluşan usuli müktesep hakkın zedelenmemesi için, bozma ilamının gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi ve o doğrultuda işlem yapılması zorunlu hale gelir. Bozma ilamında, doğru sonuca ulaşılabilmesi için taşınmazın Hazine adına tescil edildiği 2002 yılından tescil harici bırakıldığı 1976 yıllarını kapsayacak şekilde 15-20-25 yıllık hava fotoğraflarının getirtilip jeodezi ve fotogrametri bilirkişisine tevdi edilerek, taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetlik olup olmadığı, varsa hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi hususlarını açıklar nitelikte rapor alınması ve sonucuna göre bir hüküm kurulması gereğine değinildiği halde Mahkemece, 1964-1972 ve 1992 tarihli hava fotoğrafı incelemesi yaptırılmış, jeolog bilirkişi raporunda taşınmaz üzerinde ıslah çalışması yapıldığı bildirilmesine rağmen, bu çalışmanın ne zaman ve hangi idari işlemle yapıldığı araştırılmamış, dosya kapsamındaki beyanlarda taşınmazın imar-ihya gerektirmeyen yerlerden olduğu belirtilmesine rağmen, 1972 tarihli hava fotoğrafının incelenmesinde taşınmazın dere yatağı içinde olduğu bildirildiği halde, bu konudaki çelişki dahi giderilmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca, doğru sonuca ulaşılabilmesi için mahkemece, mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek 3 kişilik yerel bilirkişi kurulu, taraf tanıkları, fen bilirkişisi, 3 kişilik ziraat bilirkişi kurulu ile jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve jeolog bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, imar-ihyaya konu edilmiş ise ihyanın hangi tarihte tamamlandığı etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, yerel bilirkişiler ve tanıkların sözleri arasında doğabilecek çelişkiler yüzleştirme yapılarak yöntemince giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, önceki raporları irdeler, çelişkileri giderir ve çevre parsellerle birlikte mukayeseli değerlendirmeyi içerir şekilde, çekişmeli taşınmazın güncel niteliği ile taşınmazın ne zaman imar ve ihya edilmiş sayılabileceği, sonrasında taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin şekli ve süresi hususlarında bilimsel verilere dayalı ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisinden, yukarıda belirtildiği üzere 1976-2002 yılları arasındaki üç ayrı dönemde bindirmeli olarak çekilmiş hava fotoğrafları ve uydu fotoğrafları üzerinde stereoskopik aletlerle inceleme yapılarak, çekişmeli taşınmazın imar-ihya öncesindeki niteliğinin ne olduğu, imar-ihyaya hangi tarihte başlandığı ve ne zaman tamamlandığı, imar-ihyanın bitirilişinden itibaren zilyetliğin hangi dönemde sürdürüldüğü hususlarını açıklayan ayrıntılı rapor alınmalı; jeolog bilirkişisinden taşınmazın evveliyatının ve şimdiki niteliğinin dere yatağı olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını açıklar nitelikte ve önceki jeolog raporunda belirtilen ıslah çalışmalarının ne suretle yapıldığını açıklar ve bu raporu irdeleyen şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisinden, keşif ve uygulamayı denetlemeye olanak verir ayrıntılı rapor alınmalı ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte tartışılıp, sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar göz ardı edilerek eksik inceleme ile karar verilmiş olması isabetsiz olup, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan, kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15.10.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.