Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/5380 Esas 2022/10376 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, kazalı sigortalının geçirdiği iş kazası sonucu sürekli iş göremezliğe uğradığı iddiasıyla 1.000,00-TL maddi, 10.000,00-TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 08/09/2019 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 107.412,32- TL’ye çıkarmıştır.
II-CEVAP
Davalılar vekilleri cevap dilekçelerinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
1-Davacının davasının maddi tazminat yönünden kabulü ile 10.000 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 25/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, 97.412,32 TL maddi tazminatın ıslah tarihi olan 08/09/2019 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacının davasının manevi tazminat yönünden kısmen kabulü ile 5.000 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
I-Davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
II-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yukarıda tarih, esas ve karar numarası yazılı Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına,
III- DAVANIN KABULÜNE,
1-107.412,32 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 25/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
2-10.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 25/04/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece kabul edilen kusura ilişkin tespitin hatalı olduğunu, diğer davalı ... şirketinin kusur oranlarının ayrı ayrı belirlenmesi gerektiğini, kazanın davacının ağır kusuru ile meydana geldiğini, kaldı ki maluliyet oranının da hatalı olduğunu, diğer taraftan hesap bilirkişi raporunun da eksik ve hatalı bulunduğunu, bununla birlikte ıslah tarihi itibariyle zamanaşımı süresinin de geçtiğini, beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 25/04/2011 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu sürekli işgöremezliğe uğrayan sigortalının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, meydana gelen iş kazasında sorumluluğun tespiti noktasında toplanmaktadır.
İş kazalarında olay, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik İlkeleri çerçevesinde değerlendirilmeye tabi tutulmalıdır. İşverenin iş kazası sonucu meydana gelen zarar nedeniyle hukuki sorumluluğu yasa ve içtihatlarla belirlenmiş olan ayrık haller dışında ilke olarak iş akdinden doğan işçiyi gözetme (koruma) borcuna aykırılıktan kaynaklanan kusura dayalı sorumluluktur. İnsan yaşamının kutsallığı çerçevesinde işverenin işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlü olduğu İş Kanunu'nun 77. maddesinin açık buyruğudur.
İş kazasından doğan tazminat davalarının özelliği gereği, İş Kanunu'nun 77. maddesinin öngördüğü koşulları göz önünde tutarak ve özellikle işverenin niteliğine göre, iş yerinde uygulanması gereken İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü'nün ilgili maddelerini incelemek suretiyle, işverenin iş yerinde alması gerekli önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususlar ayrıntılı bir biçimde incelenmek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde belirlenmelidir. (Hukuk Genel Kurulunun 16.06.2004 gün ve 2004/21-365 E.-369 K.sayılı ilamı da aynı yöndedir.)
Bu açıklamadan olarak şüphesiz ki tarafların kusur durumu irdelenirken konusunda ehil bilirkişilere olayı inceletmek kadar olaya neden olan tüm saiklerin bir bütün olarak ele alınması ve bu kapsamda da taraflarca ortaya konulan iddia ve savunmalar ile tüm delillerin titizlikle değerlendirilerek kusurun aidiyeti ve oranına dair raporun oluşa uygun olup olmadığının tespiti gerekir.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; kazalı sigortalının, davalı şirketin işçisi olarak ... ilçesi ... Köyü İlköğretim Okulunun çatısının onarımı işinde çalıtığı, çatı üzerindeyken üstüne bastığı sacın kayması sonucu yaklaşık 15 metre yükseklikten düşerek yaralandığı, SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının 26/12/2012 tarihli tahkikat raporunda meydana gelen olayın iş kazası olduğunun, ... Köyü muhtarı ...'in söz konusu işte gerek asıl işveren gerekse alt işveren olarak değerlendirilmesinin mümkün olmayacağının, iş kazasının meydana gelmesinde davalı ... ...Ltd.Şti. nin %90 oranında, kazalı sigortalının % 10 oranında kusurlu olduğunun belirtildiği, ... Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2014/103 esas sayılı dosyasında çalışan (Müşteki) ...'ın ve sanık ...'in kusurunun bulunmadığı, İşveren ...’nın - ... Tem. İnş. Bilg. Gıda Yem Ürt. Hiz. Taah. Tic. Ltd. Şt.i - asli kusurlu olduğunun rapor edildiği, ...’in beraatine karar verildiği, ... Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2014/95 Esas esas sayılı dosyasında ise İşveren ...’nın cezalandırılmasına karar verildiği, aynı olaya ilişkin SGK tarafından açılan rücuen tazminat davasında Diyarbakır 2. İş Mahkemesinin 2021/278 Esas sayılı ilamı ile davalı ... ...Ltd.Şti. nin %90 oranında, kazalı sigortalının % 10 oranında kusurlu olduğunun belirtildiği, mahkemece davalı ...'in işveren olarak kabul edilemeyeceği kanaatine varılarak davanın ... yönünden reddine karar verildiği, eldeki dosyada Mahkemece aldırılan 17/03/2014 tarihli ve 04/08/2014 tarihli kusur raporlarında tarihli kusur bilirkişi raporunda davalı ... ...Ltd.Şti. nin % 80 oranında, kazalı sigortalının % 20 oranında kusurlu olduğunun tespit edildiği, bu raporların tek kişi - işgüvenliği uzmanı yüksek inşaat mühendisi - tarafından düzenlendiği, Mahkemece gerekçesinde kusur raporlarında alt işveren ...'e yönelik kusur izafe edilmemiş ise de, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğundan, teselsül hükümleri uygulanacağından, işveren kusurundan davacıya karşı müştereken ve müteselsilen sorumlu olacağı, hükme esas alınan bilirkişi kusur raporlarının iş sağlığı-iş güvenliği mevzuatına ve oluşa uygun olduğu kanaatine varıldığının belirtildiği görülmekle; mahkemece yukarıda anılan raporlar arasında çelişki giderilmediği gibi raporlarda olayın meydana gelmesini önleme yönünden işverenin alması gerekli veya alabileceği önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususların ayrıntılı bir biçimde incelemek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hususlarının duraksamaya yer vermeyecek biçimde saptanmadığı, mahkemenin de bu raporlar ile yetinerek karar verdiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; hüküm altına alınacak tazminat miktarlarına etkisi bakımından, aynı olaya ilişkin rücu ve ceza dava dosyasındaki kusur raporlarının da dosya kapsamına getirtilerek-verilen kararların kesinleşip kesinleşmediğinin gözetilerek, A sınıfı İş güvenliği uzmanlarından oluşturulacak 3 kişilik bilirkişi heyetine konuyu incelettirmek, davalı ...’in sorumluluğunu irdelettirmek, tarafların iş kazasının gerçekleşmesindeki kusur oranlarını - tarafların dosyada mevcut kusur raporlarına itirazları da göz önünde tutulmak suretiyle- her türlü şüpheden uzak şekilde tespit ettirmek, şayet davalı ...’in sorumlu olduğu kanaatine varılır ise davalıların iş kazasının gerçekleşmesindeki kusur oranlarını ayrıştırarak belirttirmek, belirlenecek kusur oranlarını mahkemece hükme esas alınan 25/01/2019 tarihli hesap raporuna uygulamak, bu hesap raporundaki bilinen devre sonu olarak esas alınan tarihi ileri çekmemek ve bu tarihten sonra yürürlüğe giren asgari ücretteki farkları rapora yansıtmamak suretiyle alınacak raporu hükme esas alarak oluşacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 13/09/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.