Danıştay 7. Daire 2018/2823 Esas 2022/1486 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2823
Karar No : 2022/1486

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Nakliyat İthalat İhracat
Petrol Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve …, … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri muhteviyatı eşya için yurt dışı gider olarak beyan edilen gözetim kıymeti farkı üzerinden ödenen gümrük vergilerinin 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 211. maddesi uyarınca iadesi isteminin reddine dair karara vaki itirazın reddi yolundaki işlemin iptali ile fazla ödenen tutarın iadesine hükmedilmesi istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından, Gümrük Veri Ambarı Sistemi (GÜVAS) kayıtlarıyla yapılan tarama sonucunda, yakın tarihli beyannameler muhteviyatı aynı eşyanın tespit edilen en düşük kıymeti ile karşılaştırılması suretiyle noksan kıymetten beyanda bulunulmaması gerektiği yönünde davalı idarece telkinde bulunulması nedeniyle fatura bedeli üzerinde yurt dışı gider eklenerek beyanda bulunulduğu iddiası üzerine, Mahkemelerinin ara kararı üzerine alınan bilgi ve belgelerden; satış bedelinin kabul edilmemesine esas oluşturacak herhangi bir veri, emsal referans veya gözetim uygulaması bulunmadığının anlaşıldığı, bu durumun; 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 211. maddesi kapsamında açık hata olarak değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalının zorlaması üzerine yurt dışı giderin yüksek beyan edilmek durumunda kalındığı, GÜVAS verilerine göre idarece gözetim fiyat uygulamasına gidildiği kanuna açıkça aykırı vergilendirme yapıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Olayda, iade istemine konu gümrük vergilerinin davacının beyanına göre tahsil edildiği tartışmasız olmakla birlikte, beyannamede eşyaya ilişkin fatura kıymeti ile yurt dışı gider altında beyan olunan kıymeti arasındaki farkın çok fazla olduğu, vergi tahakkuk ve tahsilinde fatura bedelinin gerçeği yansıtmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmadığı, dolayısıyla beyan ile fatura arasındaki yüksek orandaki farkın serbest iradeyle beyan edildiğinin kabulünün bu yönüyle hayatın olağan akışına ve ticari hayatın gerçekleriyle bağdaşmayacağı, bu bakımdan; davacıdan tahsil edilen vergilerin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının iade edilmesi gerektiğinden temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli beyannameler kapsamında ithal edilen eşyanın kıymetinin, emsal referans uygulaması bulunmadığı halde idarenin zorlamasıyla fazla beyan edildiğinden bahisle, ödenen gümrük vergilerinin eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının geri verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddedildiği anlaşılmış olup; söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 211. maddesinde, kanunen ödenmemeleri gerektiği halde ödenmiş olduğu belirlenen gümrük vergilerinin geri verileceği, kanunen tahakkuk ettirilmemeleri gerektiği halde tahakkuk ettirilen gümrük vergilerinin kaldırılacağı hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan; yürürlükten kaldırılan 1615 sayılı Gümrük Kanunu'nun 87. maddesi ile ilgili olarak, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 02/07/1966 tarih ve E:1965/13, K:1966/6 sayılı kararında, aykırı içtihatlar, tahsil olunan gümrük vergilerinin anılan madde uyarınca geri verilebilmesinin, yanlışlıkla veya fuzulen tahsil olunduklarının açıkça anlaşılması koşuluyla olanaklı bulunduğu yolunda birleştirilmiştir. Bu bakımdan; 4458 sayılı Kanun'un benzer hükümler taşıyan 211. maddesinin uygulanmasında da, iadesi istenen gümrük vergilerinin kanunen ödenmelerinin veya tahakkuk ettirilmelerinin gerekmediğinin, açıkça; yani, herhangi bir inceleme, araştırma ve yoruma gerek olmaksızın anlaşılabilir olması koşulu aranmalıdır.
Anılan Kanunun 24. maddesinde, ithal eşyasının kıymetinin, eşyanın satış bedeli olduğu; satış bedelinin, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28. maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olduğu; 25. maddesinin 1. fıkrasında, 24. madde hükümlerine göre belirlenemeyen gümrük kıymetinin, bu maddenin 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bendlerinin sıra halinde uygulanmasıyla belirleneceği; eşyanın gümrük kıymetinin bir üst bent hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt bent hükümlerinin uygulanmayacağı hükümlerine yer verilmiş; anılan Kanunun 26. maddesinde ise, 24 ve 25. madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymetinin, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII'nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşmanın, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII'nci Maddesinin ve bu bölüm hükümlerinin prensip ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye'de mevcut veriler esas alınarak belirleneceği öngörülmüş; GATT'ın VII'nci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşmanın 17. maddesinde de, bu Anlaşmada yer alan hiçbir hükmün, gümrük idaresinin, gümrük kıymetinin belirlenmesi ile ilgili olarak ibraz edilen tutanak, belge veya beyannamenin gerçeklik veya doğruluğunu araştırma hakkını sınırlamayacağı ve bu hakkı tartışma konusu haline getirecek şekilde yorumlanamayacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer alan yasal düzenlemeler birlikte incelendiğinde; ithal edilen eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın satış bedeli olduğundan, gümrük vergilerinin hesaplanmasında satış bedelinin esas alınması; satış bedelinin esas alınması için gerekli koşulların mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde de sırasıyla diğer yöntemlere başvurulması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Öte yandan; davalı İdarece belirlenen gözetim kıymetinin eşyanın gümrük kıymetinin tespitinde esas alınamayacağı, Dairemizin öteden beri istikrarlı biçimde uygulana gelen içtihadıdır.
İşbu davada uyuşmazlığın çözümü, beyan edilen kıymetle, eşyanın faturasında yazılı kıymeti arasındaki fark nedeniyle ödenen vergilerin 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 211. maddesi uyarınca iade edilip edilemeyeceğinin belirlenmesine bağlıdır.
Olayda, iade istemine konu gümrük vergilerinin davacının beyanına göre tahsil edildiği tartışmasız olmakla birlikte, beyannamede eşyaya ilişkin fatura kıymeti ile yurt dışı gider altında beyan olunan kıymeti arasındaki farkın çok fazla olduğu, vergi tahakkuk ve tahsilinde fatura bedelinin gerçeği yansıtmadığı yönünde herhangi bir veri veya tespitin bulunmadığı, dolayısıyla beyan ile fatura arasındaki yüksek orandaki farkın serbest iradeyle beyan edildiğinin kabulünün bu yönüyle hayatın olağan akışına ve ticari hayatın gerçekleriyle bağdaşmayacağı, bu bakımdan; davacıdan tahsil edilen vergilerin, eşyaya ait faturada gösterilen kıymete göre hesaplanan tutardan fazlasının iade edilmemesinin, yukarıda açıklanan hukuki duruma aykırılık oluşturacağından, dava konusu işlemin iptali gerekirken, aksi yoldaki temyize konu kararda isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 07/04/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY:

Gümrük vergileride genel olarak beyana dayalı olarak tahakkuk ettirilir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 61. maddesinin 2. fıkrasında; aksine hüküm bulunmadıkça, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimine ilişkin tüm hükümlerin uygulanmasında esas alınacak tarihin, beyannamenin tescil edildiği tarihi olduğu, 3. fıkrasında; tescil edilmiş beyannamenin, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağladığı ve gümrük vergilerinin tahakkukuna esas tutulacağına ilişkin düzenlemeler emredici nitelikte hüküm olmakla, davacının beyanının esas alınması zaruridir. Davacı gümrükleme şirketi olmakla, ithal edilmek istenen eşyanın gözetim belgesine tabi olup olmadığını diğer bir anlatımla ithale konu eşya için Kıymet Kriterli gözetim tebliği olup olmadığını bilen veya bilebilecek durumda olan kişi sıfatına haizdir. Mahkemece verilen ara karara cevaben, ithal edilen eşyaya ilişkin olarak gözetim tebliği olmadığı, iddiaların aksine beyannamelerde ihtirazi kayda yer verilmediği bildirildiğinden, idarece kıymet araştırması yapılması yönünde işlem yapma ihtiyacı duymayacağı tabidir.
Kanun'un 27. maddesinde eşyanın gümrük kıymetine ilave edilecek unsurlar belirtilmiş olmakla, vergisel matrahın sadece eşyanın fatura bedeli olmadığı, beyana dahil edilen tüm masrafın gümrük kıymetine dahil olduğu ve böyle uygulandığı, yurtdışı giderin yüksekliğine yönelik davacı tarafından bir izahat da yapılmadığı görülmekle 211. madde kapsamında, yanlışlıkla alınan veya tahakkuk ettirilen vergiden söz edilemeyeceğinden temyize konu kararının onanması gerektiği oyu ile Dairemiz kararına katılmıyorum.