Danıştay 13. Daire 2016/4039 Esas 2022/1538 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4039
Karar No:2022/1538


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Tıbbi Sis. Bilgisayar ve Kimyevi Ürünler İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ...marka radyoterapi cihaz üreticisinin Türkiye'deki tek yetkili temsilcisi olan ve anılan marka radyoterapi cihazlarının satış ve yedek parça alanlarında ve bakım-onarım sektöründe Türkiye'de hakim konumda bulunduğu iddia edilen ... Medikal İthalat İhracat San. ve Tic. Ltd. A.Ş.'nin (...), rakip servis sağlayıcısı olduğu belirtilen davacı şirketten gelen bakım, onarım ve servis hizmeti eğitim talebine karşı tutumunun, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a aykırılık teşkil ettiğinden bahisle yapılan şikâyet başvurusunun reddine ilişkin ...tarihli, ......sayılı Rekabet Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce; davacı şirketin, radyoterapi cihazlarının bakım onarım hizmeti sektöründe faaliyet gösterdiği ve aynı sektörde faaliyet gösteren ...’ten bünyesinde çalışmaya başlayan yeni bir kısım personel için ... marka lineer hızlandırıcı cihazları için verilen servis, mühendislik vb. eğitimlere katılmayı planladıklarını, konu ile ilgili eğitim programının ve eğitim bedellerinin taraflarına yazılı olarak bildirilmesi ile eğitim bedellerini içeren proforma faturanın gönderilmesinin talep edildiği, ... tarafından verilen cevabı yazıda ise, ... marka lineer hızlandırıcı cihazları ile ilgili vermiş oldukları herhangi bir eğitim programının bulunmadığı hususunun davacı şirkete bidirildiği, bunun üzerine davacı şirket tarafından, ... marka radyoterapi cihaz üreticisinin Türkiye'deki tek yetkili temsilcisi olan ve anılan marka radyoterapi cihazlarının satış ve yedek parça alanlarında ve bakım-onarım sektöründe Türkiye'de hakim konumda bulunan ...’in davacı şirketten gelen bakım-onarım ve servis hizmeti eğitim talebini karşılaması gerektiği, anılan şirketin kendilerine herhangi bir eğitim programı olmadığı şeklinde yanıt verdiği, şirketin bu tutumunun bakım onarım sektöründeki hakim durumunu muhafaza etmeye, rakip servis sağlayıcıların sektördeki faaliyetlerini sınırlamaya ve sektöre yeni rakip servis sağlayıcısı girişini engellemeye, özetle 4054 sayılı Kanuna aykırılık teşkil ettiği ileri sürülerek şikâyet başvurusunda bulunulduğu, anılan başvurunun, dava konusu işlem ile herhangi bir işlem tesisine yer bulunmadığından bahisle reddedilmesi üzerine de davanın açıldığı, ...’in piyasada hakim konumda olsa dahi, rakip firma çalışanlarına ilgili cihaz ile ilgili eğitim vermek gibi bir yükümlülüğünün söz konusu olamayacağı, ...’in herhangi bir eğitim programı bulunmadığını belirterek davacı şirketin talebini reddetmesinin, rekabet ihlâli sonucu doğurmayacağı ve 4054 sayılı Kanunun ihlâlinin somut olayda söz konusu olmadığı anlaşıldığından, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, hakim durumdaki teşebbüsün bu durumunu kötüye kullanmasının 4054 sayılı Kanun’da yasaklandığı, ... şirketinin eğitim talebini reddetmesinin hakim durumun kötüye kullanılması niteliğinde olduğu, cihazların satışından sonraki kullanım ömürleri boyunca sunulacak hizmetleri tekel olarak sağlamak istediği, pazara yeni teşebbüslerin girmesinin engellenmek istendiği, konunun 4054 sayılı Kanun çerçevesinde incelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, ... şirketi tarafından verilen bir eğitim programı bulunmadığından 4054 sayılı Kanunun ihlâlinin söz konusu olmadığı, dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler ile Dairemizin 20/01/2022 tarih ve E:2016/4039 sayılı ara kararı cevabı incelendikten sonra, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Radyoterapi cihazlarının bakım onarım hizmeti sektöründe faaliyet gösteren davacı şirket tarafından, ...tarih ve ...yevmiye numaralı Ankara 16. Noterliğinden gönderilen ihtarname ile, aynı sektörde faaliyet gösteren ...'den bünyesinde çalışmaya başlayan yeni bir kısım personel için ... marka lineer hızlandırıcı cihazları için verilen servis, mühendislik vb. eğitimlere katılmayı planladıklarını, konu ile ilgili eğitim programının ve eğitim bedellerinin taraflarına yazılı olarak bildirilmesi ile eğitim bedellerini içeren proforma faturanın gönderilmesi talep edilmiş; anılan ihtarnameye ... tarafından verilen cevabi yazıda ise, ... marka lineer hızlandırıcı cihazları ile ilgili vermiş oldukları herhangi bir eğitim programının bulunmadığı hususu davacıya bildirilmiştir.
Bunun üzerine davacı şirket tarafından, ... marka radyoterapi cihaz üreticisinin Türkiye'deki tek yetkili temsilcisi olan ve anılan marka radyoterapi cihazlarının satış ve yedek parça alanlarında ve bakım-onarım sektöründe Türkiye'de hakim konumda bulunduğu iddia edilen ...’in bakım-onarım ve servis hizmeti eğitim talebini karşılaması gerektiği, anılan şirketin kendilerine herhangi bir eğitim programı olmadığı şeklinde yanıt verdiği, şirketin bu tutumunun bakım onarım sektöründeki hakim durumunu muhafaza etmeye, rakip servis sağlayıcıların sektördeki faaliyetlerini sınırlamaya ve sektöre yeni rakip servis sağlayıcısı girişini engellemeye, özetle 4054 sayılı Kanuna aykırılık teşkil ettiği ileri sürülerek şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Davacının anılan başvurusu üzerine önaraştırma yapılmaksızın 4054 sayılı Kanun’un 42. maddesinin 2. fıkrası çerçevesinde, ...’in piyasada hakim konumda olsa dahi, rakip firma çalışanlarına ilgili cihaz ile ilgili eğitim vermek gibi bir yükümlülüğünün söz konusu olamayacağı ve herhangi bir eğitim programı bulunmadığını belirterek davacı şirketin talebini reddetmesinin, rekabet ihlâli sonucu doğurmayacağı ve 4054 sayılı Kanunun ihlâlinin somut olayda söz konusu olmadığı gerekçeleriyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bu Kanun'un amacının; mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetimleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamak olduğu belirtilmiş; 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarında faaliyet gösteren ya da bu piyasaları etkileyen her türlü teşebbüsün aralarında yaptığı rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı anlaşma, uygulama ve kararlar ile piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye kullanmaları ve rekabeti önemli ölçüde azaltacak birleşme ve devralma niteliğindeki her türlü hukukî işlem ve davranışlarının, rekabetin korunmasına yönelik tedbir, tespit, düzenleme ve denetlemeye ilişkin işlemlerin bu Kanun kapsamına gireceği öngörülmüş; 27. maddesinin (a) bendinde ise, bu Kanun'da yasaklanan faaliyetler ve hukukî işlemler hakkında, başvuru üzerine veya re'sen inceleme, araştırma ve soruşturma yapmak; bu Kanun'da düzenlenen hükümlerin ihlâl edildiğinin tespit edilmesi üzerine, bu ihlâllere son verilmesi için gerekli tedbirleri alıp bundan sorumlu olanlara idarî para cezaları uygulamak Rekabet Kurulu'nun görevleri arasında sayılmıştır.
Kanun'un hâkim durumun kötüye kullanılmasını yasaklayan 6. maddesinde ise, bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye kullanması hâlinin hukuka aykırı ve yasak olduğu belirtilmiş ve (a-e) bentlerinde kötüye kullanma hâlleri sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı teşebbüs tarafından, ...’in 4054 sayılı Kanun'un 6. maddesini ihlâl ettiği ileri sürüldüğünden, şikâyetle ilgili olarak; Kanun'un 6. maddesine aykırılık teşkil edebilecek yahut bu kapsamda değerlendirilebilecek davranışlarının bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirketin şikâyeti üzerine düzenlenen raporun Rekabet Kurulu tarafından değerlendirilmesi sonucu, davacının adı geçen teşebbüsle ilgili 4054 sayılı Kanuna aykırılık iddialarının, 4054 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde hukukî değerlendirme yapılmak suretiyle Rekabet Kurulu tarafından karara bağlandığı ve şikâyet konusu davranışlar yönünden bir düzenlemeye ihtiyaç duyuluyorsa T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından düzenlenebileceği, dolayısıyla Rekabet Kurumu nezdinde herhangi bir işlem tesisine yer olmadığından bahisle şikâyetin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Kanun'un 40. maddesinde, Kurul'un; re'sen veya kendisine intikal eden başvurular üzerine doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için önaraştırma yapılmasına karar vereceği, 41. maddesi gereğince de, önaraştırma raporu üzerine soruşturma açılmasına veya açılmamasına karar vereceği, Kanun'un 43., 44., 45., 46. ve 47. maddelerinde öngörülen süreç yürütülerek, hakkında soruşturma yürütülenin savunması alındıktan sonra nihaî karar verileceği kurala bağlanmıştır.
Rekabet Kurulu'nun, ihbar, şikâyet veya re'sen başka kaynaklardan öğrendiği bir rekabete aykırı anlaşma, uyumlu eylem veya hâkim durumun kötüye kullanılması eylemi hakkında ya doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açmaya gerek olup olmadığını anlamak için önaraştırma yapılmasına karar vereceği, soruşturma açmaya karar vermesi hâlinde tarafları bu durumdan haberdar edeceği, böylece yazılı iddia ve savunmaların ileri sürülmesi aşamasına gelineceği, daha sonra taraflarca talep edilmesi hâlinde ya da Kurul'ca re'sen sözlü savunma toplantısı yapılmasından sonra, nihaî karar aşamasına gelineceği hususları Kanun'da ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Rekabet Kurulu tarafından, şikâyetin Kanun kapsamında olmadığının tespiti hâllerinde, 4054 sayılı Kanun'un 42/2. maddesi uyarınca reddedilmesi mümkün bulunmakla beraber, Rekabet Kurumu'na şikâyet edilen hususlarla ilgili olarak, eylemin 4054 sayılı Kanun'un 4. veya 6. maddeleri anlamında bir ihlâl olup olmadığının nitelendirilebilmesi için; Kurum tarafından Kanun'un "Kurulun İnceleme ve Araştırmalarında Usul" başlıklı dördüncü kısmındaki, Rekabet Kurulu'nun inceleme ve araştırmalarında uyulması zorunlu usullerin uygulanması ve önaraştırma kararının verilmesi gerekli bulunmaktadır.

Dava konusu olayda, davacının şikâyete konu ettiği davranışların, rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, teşebbüslerin piyasa dışına çıkarılması veya potansiyel rekabetin kısıtlanmasına yönelik davranışlar olarak; 4054 sayılı Kanunun’un 6. maddesi çerçevesinde ele alınabilecek iddialar olması nedeniyle, konunun 4054 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu ve davalı idarece davacının iddialarıyla ilgili olarak soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için önaraştırma yapılmasına karar verilmesi gerekirken, belirtilen idari usul sürecine uyulmaksızın Kurul'ca doğrudan uzmanlar tarafından düzenlenen rapor değerlendirilerek, konunun 4054 sayılı Kanun kapsamında olmadığı yolunda karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 07/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.