Danıştay 9. Daire 2019/2954 Esas 2022/1283 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/2954
Karar No : 2022/1283

TEMYİZ EDENLER : ...Başkanlığı-...

KARŞI TARAF : 1-...Yemek Üretim Gıda Temizlik San. ve Tic. A.Ş.
2-...Yemek Üretim Temizlik İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul ili Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği tarafından ihalesi yapılan "36 Aylık Süreli Taşımasız Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alım İşi" ihalesinin yargı kararı ile iptal edilmesi üzerine imzalanan sözleşmeye ilişkin olarak davacılar tarafından ödenen 333.365,67-TL sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3/B maddesinde, vergilendirmede vergiyi doğuran olayın ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, aynı Kanunun 19.maddesinin 1. fıkrasında, vergi alacağının, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesinin 2. fırasında, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği, aynı Kanuna ekli I sayılı tabloda "II Kararlar ve Mazbatalar" başlığı altında ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan her türlü ihale kararının damga vergisine tabi olacağı kurallarına yer verildiği, davacı iş ortaklığı tarafından üstlenilen ihale kararının mahkeme kararı gereğince iptal edilmesi durumunda, ihale kararının ve bu karara istinaden, ihale uhdesinde kalan davacı şirket ile ihale yetkilisi arasında imzalanan sözleşmenin tekemmül ettiğinden söz etme imkanı bulunmadığından ve bu durumda 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesi kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte bir belgeden söz edilemeyeceğinden, damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın meydana geldiğinin kabulüne olanak bulunmadığı, damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın gerçekleşmediği anlaşıldığından, dava konusu Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı işleminde yasal isabet görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline, davacıdan tahsil edilen 333.365,67 TL damga vergisinin tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalıca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İhale kararının alınması ve sözleşmenin imzalanması ile birlikte vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği, kağıt hükümlerinin uygulanıp uygulanmaması, kısmen uygulaması, hükmünden yararlanılmaması veya kısmen yararlanılmasının vergileme açısından önem arz etmediği, ihale kararının mahkeme kararıyla iptal edilmesi ve sözleşmenin feshinin verginin iadesini gerektirmediği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz istemlerinin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
İstanbul ili Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği tarafından ihalesi yapılan "36 Aylık Süreli Taşımasız Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alım İşi" ihalesinin yargı kararı ile iptal edilmesi üzerine imzalanan sözleşmeye ilişkin olarak davacılar tarafından ödenen 333.365,67-TL sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ve ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında, vergi alacağının, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı; 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1'inci maddesinin 2'nci fıkrasında, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği; aynı Kanunun 3'üncü maddesinin birinci fıkrasında ise, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu kurallarına yer verilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de, vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların, şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise aynı Kanun'un 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117. maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118. maddesinde de, vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar gösterilmiş bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan bozma sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu işlemin, sözleşmeden doğan damga vergisinin, sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan döneme tekabül eden kısmının iptal ve faiziyle iadesine ilişkin kısmına yönelik, davalı idare tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Davalının; Bölge İdare Mahkemesi kararının sözleşmeden doğan damga vergisinin, sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme tekabül eden kısmına ilişkin temyiz istemine gelince;
Uyuşmazlıkta; sözleşme damga vergisini doğuran olay, İstanbul ili Bakırköy Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği ile davacı şirket arasında 09/06/2016 tarihli sözleşmenin imzalanmasıdır. Danıştay 13. Dairesi'nin 21/11/2016 tarih ve E:2016/4100, K:2016/3796 sayılı kararı gereğince ihalenin iptal edilmesi üzerine, sözleşme kapsamında yürütülen işin 30/06/2017 tarihi itibariyle sonlandırılarak tasfiye edilmesi nedeniyle, sözleşme imzalanarak "damga vergisini doğuran olayın gerçekleştiği" tarihten sonra sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle oluşan yeni hukuki durumun 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun düzeltme-şikayet hükümleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği açıktır.
Davacı şirket tarafından ihale kararı üzerine imzalanan sözleşmenin; hizmet alım sözleşmesi olduğu, sonrasında yargı kararıyla ihalenin iptal edilmesi nedeniyle ihale makamı tarafından tek taraflı olarak feshedildiği, fesih tarihinden itibaren ihale konusu işe ilişkin olarak hükmünden yararlanılmaya devam etme vasfını yitirdiği ve damga vergisinin konusu olmaktan çıktığı anlaşıldığından, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonrasına diğer bir deyişle sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan kısmına tekabül eden sözleşme damga vergisinin vergilendirme hatası kapsamında iadesi gerekmekte olup, sözleşmenin feshedildiği tarihten önceki hükmünden yararlanılan döneme isabet eden damga vergisinin ise, bu süreçte sözleşmenin devam ettiği, bir hakkın temini, bir hususun ispatı ve dolayısıyla düzenlenme amacı çerçevesinde ya da bu amaçla ilgili bir ihtilafa bağlı olarak sonuç alınmasını teminen ibraz edilebilecek bir belge niteliği taşıdığı ve tarafların yükümlülüklerinin geçerli olduğu, davacı tarafından sözleşme içeriği yükümlülükleri yerine getirmek, karşılığında hakedişler almak vb. suretiyle sözleşmenin hükmünden yararlanıldığı dikkate alındığında vergilendirme hatası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu durumda; davacı tarafından, ihale makamı tarafından tek taraflı olarak feshedilen sözleşme nedeniyle ödenen damga vergisinin tamamının düzeltme-şikayet hükümleri uyarınca iadesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemin, sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme isabet eden damga vergisine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, davayı bu kısım yönünden kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme tekabul eden kısmının BOZULMASINA, diğer kısımların ONANMASINA,
3. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 28/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.