Danıştay 9. Daire 2019/2726 Esas 2022/1280 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/2726
Karar No : 2022/1280

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Posta Taşımacılık Tur ve Tem. Hiz. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Başkanlığı-...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Posta, Telefon, Telgraf A.Ş. (PTT A.Ş.) tarafından ihale edilen "Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. Mal ve Hizmet Alımına İlişkin Esas ve Usullere Göre Yapılan Gönderilerin Adresten Kabulü, Cihet Ayrımı ve Dağıtımı Teslimi Hizmetlerinin 21 Bölgede Toplam 5.503 Yaya ve 538 Motosikletli İşçi ile Yürütülmesi İşi"ne ilişkin … kayıt numaralı ihale kapsamında ödenen ihale karar pulu ve sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle 2577 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddine yönelik işleminin iptali ve ödenen toplam 616.058,00-TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesi ...gün ve E:..., K:...sayılı kararıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesinde, ilgililerin, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri; altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilecekleri, altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse, ilgilinin bu cevabı istemin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebileceği, bu takdirde dava açma süresinin işlemeyeceği; ancak, bekleme süresinin başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemeyeceği, dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün (vergi davalarında otuz gün) içinde dava açabileceklerinin hükme bağlandığı, davacı şirketin, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile akdedilen "Gönderilerin Adresten Kabulü, Cihet Ayrımı ve Dağıtımı Teslimi Hizmetlerinin 21 Bölgede Toplam 5.503 Yaya ve 538 Motosikletli İşçi ile Yürütülmesi İşi"ne ilişkin olarak, 13/05/2015 tarihinde ihale kararı ve sözleşmeye isabet eden damga vergisi tutarı olarak 616.058,00-TL ödeme yapıldığı; 21/05/2015 tarihinde sözleşme imzalandığı; ihale dışı kalan diğer firmalar tarafından açılan dava sonucu .... İdare Mahkemesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararıyla ihalenin iptaline karar verildiği; kararın Danıştay 13. Dairesinin 21/12/2106 gün ve E:2016/2508, K:2016/4299 sayılı kararıyla onandığı; davacı şirket tarafından 09/05/2017 tarihinde Kızılbey Vergi Dairesi Müdürlüğüne başvuruda bulunarak ödenmiş olan tutarın iadesinin istenildiği; ...tarih ve ...sayılı işlemle talebin reddedildiği, damga vergisinde vergiyi doğuran olayın, 488 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yer alan ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan kağıtların yazılıp imzalanması ya da imza yerine geçen bir işaret konulması anında meydana geldiği ancak, ihale kararı ve sözleşme gibi hüküm ifade etmesi için ilgili makamın onayı ya da yetkili kuruma vaki itirazın sonuçlandırılmasının zorunlu olduğu işlemlere ilişkin kağıtlarda, vergiyi doğuran olayın bu işlemlere ilişkin itirazın, sözü edilen makamlarca karara bağlanması; diğer bir anlatımla, kağıda bağlanan hukuki durumun tekemmül etmesi halinde gerçekleştiği, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. tarafından alınan ihale kararının hüküm ifade edebilmesi için, Kamu İhale Kuruluna ve idari yargıya vaki itiraz başvurusu ile davanın sonuçlandırılması gerekmekte olup, Mahkemece iptal edilen ve iptal kararı kesinleşen ihale kararının ve bu karara istinaden, ihale uhdesinde kalmayan davacı ile Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. arasında imzalanan sözleşme hukuken hüküm ifade etmediğinden; bir başka ifadeyle 488 sayılı Kanunun 1. maddesi kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte bir belgeden söz edilemeyeceğinden, damga vergisi açısından da, vergiyi doğuran olayın meydana geldiğinin kabulüne olanak bulunmadığından yersiz ödenen ihale karar pulu ve sözleşme damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, ödenen toplam 616.058,00-TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116. maddesinde vergi hatası; vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanmış olup, Kanunun 117. maddesinde hesap hataları, 118. maddesinde ise vergilendirme hataları ayrıntılı olarak açıklanmış; 120. maddesinde, vergi hatalarının düzeltilmesine ilgili vergi dairesi müdürünün karar vereceği; 122. maddesinde de, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilecekleri belirtilmiştir. Kanunun "Şikayet Yolu İle Müracaat" başlıklı 124. maddesinde ise, vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların, şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebileceklerinin; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15. maddesinin 1/e bendinde, idari merci tecavüzü bulunan hallerde, dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine karar verileceğinin hükme bağlandığı, her ne kadar, verginin beyan ve ödendiği dönemde mevcut olmayan vergilendirme hatasına karşı beyan üzerine dava açılmasının düşünülemeyeceği ileri sürülebilirse de, davacı şirket tarafından kendisine ihale edilen iş nedeniyle 13/05/2015 tarihinde ödediği 616.058,00-TL tutarındaki damga vergisinin iadesi için 09/05/2017 tarihinde yaptığı başvurunun 213 sayılı Kanunun yukarıda anılan hükümleri uyarınca "düzeltme" başvurusu olduğu; bu başvurunun da, iadesi istenilen damga vergisinin 2015 Mayıs döneminde ihtirazi kayıt konulmaksızın beyan edilerek ödendiğinin tartışmasız olduğu dikkate alındığında, dava açma süresi geçtikten sonra yapıldığı açık olup, merciine tevdii kararı verilmesi gereken davada işin esası hakkında karar verilmesinde usule uyarlık görülmediği gerekçesiyle, istinaf isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yukarıda yazılı gerekçe dikkate alınarak yeniden karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İhalenin .... İdare Mahkemesi'nin E:..., K:...sayılı kararıyla iptali nedeniyle damga vergisinin dayanağının da ortadan kalktığı gerekçesiyle vergi dairesine yapılan başvurunun Vergi Usul Kanunu'nun 116 vd. Maddelerine göre yapılmış bir başvuru olmadığı, Vergi Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Posta, Telefon, Telgraf A.Ş. (PTT A.Ş.) tarafından ihale edilen "Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. Mal ve Hizmet Alımına İlişkin Esas ve Usullere Göre Yapılan Gönderilerin Adresten Kabulü, Cihet Ayrımı ve Dağıtımı Teslimi Hizmetlerinin 21 Bölgede Toplam 5.503 Yaya ve 538 Motosikletli İşçi ile Yürütülmesi İşi"ne ilişkin ...kayıt numaralı ihale kapsamında ödenen ihale karar pulu ve sözleşme damga vergisinin iadesi talebiyle 2577 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında yapılan başvurunun reddine yönelik işleminin iptali ve ödenen toplam 616.058,00-TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesinde, ilgililerin, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilecekleri; altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, ilgililerin altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilecekleri, altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse, ilgilinin bu cevabı istemin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebileceği, bu takdirde dava açma süresinin işlemeyeceği; ancak, bekleme süresinin başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemeyeceği, dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün (vergi davalarında otuz gün) içinde dava açabilecekleri düzenlenmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 116. maddesinde vergi hatası; vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanmış olup, Kanunun 117. maddesinde hesap hataları, 118. maddesinde ise vergilendirme hataları ayrıntılı olarak açıklanmış; 122'nci maddesinde; mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilecekleri, aynı Kanun'un 124'üncü maddesinde de, vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme başvurusu reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri, bu madde gereğince il özel idare vergileri hakkında valiliğe ve belediye vergileri hakkında belediye başkanlığına müracaat edileceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile akdedilen "Gönderilerin Adresten Kabulü, Cihet Ayrımı ve Dağıtımı Teslimi Hizmetlerinin 21 Bölgede Toplam 5.503 Yaya ve 538 Motosikletli İşçi ile Yürütülmesi İşi"ne ilişkin olarak, 13/05/2015 tarihinde ihale kararı ve sözleşmeye isabet eden damga vergisi tutarı olarak 616.058,00-TL ödeme yapıldığı; 21/05/2015 tarihinde sözleşme imzalandığı; ihale dışı kalan diğer firmalar tarafından açılan dava sonucu ....... İdare Mahkemesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararıyla ihalenin iptaline karar verildiği; kararın Danıştay 13. Dairesinin 21/12/2106 gün ve E:2016/2508, K:2016/4299 sayılı kararıyla onandığı; davacı şirket tarafından 09/05/2017 tarihinde Kızılbey Vergi Dairesi Müdürlüğüne başvuruda bulunarak ödenmiş olan tutarın iadesinin istenildiği; 18/05/2017 tarih ve 157213 sayılı işlemle talebin reddi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıdaki düzenlemelere göre; ilgililer İdari Yargılama Usulü Kanunu 10. madde uyarınca, "idari davaya konu olabilecek idari işlem tesis ettirmek amaçlı" yaptıkları müracaatlara, zımnen veya açık olarak verilen ret yanıtlarına karşı aynı yasanın 7. maddesinde belirtilen 30 günlük dava açma süresi içerisinde Vergi Mahkemesinde dava açabileceklerdir.
Düzeltme şikayet başvurusu yoluyla vergilendirmede oluşan sakatlıkların idari süreçte giderilerek yargı yoluna başvurulmadan hatalı işlemlerin düzeltilmesi imkanı getirilmiş, böylelikle verginin yasallığı ve Anayasal hukuk devleti ilkelerinin işlerlik kazanması sağlanmıştır. Kanunda belirtilen usul ve şartlara göre; vergi hatalarının düzeltilmesi resen yada yükümlü başvurusu üzerine vergi dairesi tarafından gerçekleştirilecek olup dava açma süresini geçirmiş mükelleflere açık bir vergilendirme hatası varsa bu hatanın bir kez daha düzeltilmesini isteme hakkı tanınarak vergi dairesine yaptıkları düzeltme başvurusunun reddi üzerine şikayet yolu ile Maliye Bakanlığı'na müracaatları öngörülmüştür.
Uyuşmazlıkta; ihale damga vergisini doğuran olay 19/03/2015 tarihli ihalenin yapılması, sözleşme damga vergisini doğuran olay, Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile davacı şirket arasında 21/05/2015 tarihli sözleşmenin imzalanmasıdır. .... İdare Mahkemesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararıyla ihalenin iptaline karar verilip Danıştay 13. Dairesinin 21/12/2016 gün ve E:2016/2508, K:2016/4299 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmesi sonucu davacının üstlendiği ihalenin ve imzaladığı sözleşmenin 21/12/2016 tarihinden itibaren hükümsüz kalması nedeniyle, ihale ve sözleşme damga vergisine ilişkin ödeme yapıldığı tarihten itibaren 30 günlük dava açma süresi içerisinde, ihale ve sözleşmenin hukuk aleminde varlığı ve ifası devam ederken davacı tarafından dava açılması beklenemeyeceği gibi, henüz ihalenin ve sözleşmenin ileri bir tarihte feshedileceğinin öngörülmesi mümkün olmadığından bu aşamada dava açma iradesinin ödeme tarihinden itibaren 30 günlük dava açma süresi içinde kullanılması hayatın olağan akışına ters düşmektedir. İhale yapılıp sözleşme imzalanarak "damga vergisini doğuran olayın gerçekleştiği" tarihten sonra ihalenin iptali nedeniyle oluşan yeni hukuki durum karşısında davacı tarafından idareye başvuru yapmaktan başka imkanının kalmadığının kabulü gerekmektedir.
Bölge İdare Mahkemesince, davacı tarafından yapılan başvurunun düzeltme talebi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılarak, bu kapsamda davacı şirket tarafından yapılan başvurunun reddi üzerine, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 124. maddesi gereğince şikayet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığı'na müracaat edilmesi gerektiğinden bahisle dava dilekçesinin merciine tevdii edilmesine karar verilmiş ise de; davacı tarafından 09/05/2017 tarihinde Kızılbey Vergi Dairesi Müdürlüğü'ne damga vergisini doğuran olayın gerçekleştiği tarihten sonra ihalenin iptali nedeniyle oluşan yeni hukuki durum nedeniyle, ödenen ihale ve sözleşme damga vergisinin iadesi gerektiği iddiasıyla yapılan başvuru, herhangi bir vergi hatasına bağlı düzeltme talebi içermediğinden 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116 ve devamı madde hükümleri uyarınca vergi hatalarının düzeltilmesine ilişkin bir başvuru olmayıp, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 10. maddesi kapsamında yapılan bir başvuru olduğundan bu kapsamda değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken, merciine tevdi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 07/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.