Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/6496 Esas 2022/9888 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : Eskişehir 3. İş Mahkemesi



Dava, mahiyet kodunun değiştirilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 2020/20 sayılı SGK Genelgesinin 204 ve devamı sayfalarında "Kamu sektörüne ilişkin mahiyet kodunun" belirlenmesi başlığı altında, İşyeri Sicil Numarası başlıklı 28. Maddesinde, mahiyet kodunun; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamından ibaret olduğunu, 1 rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, 2 rakamı özel sektöre ait devamlı iş yerlerini, 3 rakamı kamu sektörüne ait geçici iş yerlerini, 4 rakamı özel sektöre ait geçici iş yerlerini ifade ettiğini beyanla, müvekkili olan şirketin mahiyet kodlarının 2 ve 4 olarak değiştirilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili; Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Müdürlüğünün "İşyeri Tescil Kayıtlarının Güncellenmesi" konulu 11/05/2020 tarih E.5958383 vrd. Kayıtlı Genel Yazıda belirtildiği üzere şirket hissesinin %50 den fazla olmnası veya bağlı/ilgili kuruluş olması halinde mahiyet kodlarının 1 ve 3 olarak güncellenmesi gerektiğini, davacı şirket tarafından 23/07/2020 tarihli dilekçesi ile işleme itiraz edildiğini, davalı kurum tarafından, davacı şirkete 26/08/2020 tarihli yazısı ile cevap verdiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI :
Davanın kabulüne, davacı şirkete ait mahiyet kodlarının işyerlerine göre tekrar '2' ve '4' (Özel sektöre ait devamlı işyerleri) olarak tespitine, kayıtların tespit gibi '2' ve '4' olarak düzeltilmesine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili; istinaf gerekçelerini tekrarla; davacı şirketin belediyeye bağlı ortaklık muhtevasını içeren kamu tüzel kişiliğine sahip olan bir şirket olduğunu, davanın reddi gerektiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar." düzenlemesini içerir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi 18.8.2021 tarihli ve 31572 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesiyle değiştirilmiş olup;
"Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, ‘2’ ve özel sektöre ait geçici işyerlerine ‘4’ mahiyet kodu verilir. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine ‘1’, geçici işyerlerine ‘3’ mahiyet kodu verilir." hükmü düzenlenmiştir.
Eldeki dosya kapsamından; Eskişehir Ticaret Sicil Memurluğunda 18/05/2000 tarihinden itibaren Sicilin Merkez-14938 sicil numarasında tescilli ve Yenibağlar Mah. Uludağ Sk. (Halk Ekmek Fırını Üstü) No:6 Tepebaşı/Eskişehir adresindeki davacı ...'nin sermayesinin 500.000.000,00-TL olup, toplam hisse adedinin 20 olduğu, Kurucu ortaklarının: Eskişehir Kent Hizmetleri Üretim Yapım Bakım Onarım ve Dağıtım Sanayi Ticaret Limited Şirketi, (sermaye miktarı 275.000.000,00-TL, hisse adedi 11, hisse oranı %55,00) ve Eskişehir Sanat, Özel Eğitim, Kültür, Spor, Özel Sağlık, Reklam ve Tanıtım Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi (sermaye miktarı 225.000.000,00-TL, hisse adedi 9, hisse oranı: %45,0) olduğu, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın ise kurucu ortaklardan olan Eskişehir Kent Hizmetleri Üretim Yapım Bakım Onarım ve Dağıtım Sanayi Ticaret Limited Şirketindeki hisse oranının ise %99,99 olduğu, Eskişehir Sanat, Özel Eğitim, Kültür, Spor, Özel Sağlık, Reklam ve Tanıtım Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited Şirketindeki hisse oranının ise %99,9532 olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, davacı şirketin kamu idaresi olarak yer alıp almadığı irdelenmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.