Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3195 Esas 2022/9558 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi :... İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı ... ile davalı Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ... ile davalı Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının eşi ...' ün 27.02.2014 tarihinde vefat ettiğini, müvekkilinin eşinin 2010 Yılı' nın Mart Ayı' ndan itibaren davalı şirketlerin inşaat işlerinde çalıştığını, her yıl Mart Ayı başında işe başlayıp, Aralık Ayı' nın sonuna kadar (inşaat sezonunda ) davalılara ait işyerinde çalıştığını, bu çalışmalarının bir kısmının sigorta kayıtlarında gösterildiğini, bir kısmının ise gösterilmediğini, müvekkilinin dul aylığı almak için müracaat ettiğinde yasal zorunlu çalışma süresinin eşi tarafından tamamlanmadığından bahisle kendisine dul aylığı bağlanmadığını beyan ederek davacının murisi ...'ün 01 Mart 2010 ile 12 Aralık 2013 tarihleri arasında Mart-Aralık dönemlerindeki (inşaat sezonunda) hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı şirket vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacının eşi olan ...'ün boyacı vasfı ile 2012-2013 yılları arasında belirli dönemlerde müvekkili şirkette çalıştığını, ...'ün çalıştığı dönemlerde fiili çalışmasının Sgk' ya bildirildiğini ve sigorta primlerinin aksatılmadan yatırıldığını, çalışma dönemleri haricinde kesinlikle çalışmadığını, boyacı olan bir işçinin tüm yıl boyunca çalıştırılmasının düşünülemeyeceğini, davacının eşinin çalıştığı iddia edilen dönemde müvekkili firmada değil diğer davalı ...'in yanında çalışmış olduğunu, müvekkili firmanın bir kısım boya işlerinin de götürü usulü olarak ...'e verildiğini, boya işinin inşaatın bitimi aşamasında başlayıp en fazla 1-2 ay süren bir iş olduğunu ve 2 aylık bir iş için bir işçiyi firma bünyesinde çalıştırmanın hayatın olağan akışına aykırı olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Kurum vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...'in dava dosyasında bulunan kabul beyanı başlıklı belgede "...'ün 01.Mart 2010 ile 12.Aralık 2013 tarihleri arasında Mart-Aralık dönemlerinde(inşaat sezonunda) boyacı olarak yanımızda çalıştığını, benim emrimde çalıştığını, ücretini benden aldığını, son ücretinin asgari ücret olduğunu kabul ve beyan ederim." şeklinde beyanı olduğu ve 19.11.2015 tarihli duruşmada beyan altındaki imzanın kendisine ait olduğunu kabul ettiği görülmüştür.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi,'... davalı ...'e ait işyeri tescil kaydı olmaması, davacı murisi ...’ün talep konusu dönemde davalı şirketlere ait iş yerlerinden çalışması bildirilen hizmetleri dışında çalışma kaydı olmaması, davalı ...' in sadece davacının murisinin sigortalı hizmetleri bildirilmeyen dönemde 01/04/2013-22/07/2013 tarihleri dışında davalı şirkete ait ve dava dışı şirketlere ait iş yerlerinde çalışma kaydının bulunmaması göz önüne alındığında; davacı murisin davalı ...'e ait tescilsiz işyerinde 01.04.2013 - 22.07.2013 tarihleri arasında hizmet akdi ile boyacı olarak 5510 Sayılı Kanun' a tabi olarak günlük brüt asgari ücret üzerinden hizmeti olduğu anlaşılmakla bu süre yönünden davanın kabulüne, 21.03.2012-20.07.2012 tarihleri arasında 1012597.68 sicil sayılı, 21.07.2012-13.09.2012 tarihleri arasında 1015262.68 sicil sayılı, 14.09.2012-30.09.2012 tarihleri arasında 1014883.68 sicil sayılı, 05.10.2012-05.11.2012 tarihleri arasında 1014609.68 sicil sayılı, 23.07.2013- 04.09.2013 tarihleri arasında 1016774.68 sicil sayılı, 04.09.2013-17.12.2013 tarihleri arasında 1015299.68 sicil sayılı davalı şirketlere ait işyerleri tarafından 5510 Sayılı Kanun 4/1-a kapsamında davacı murisi için diğer davalı kuruma hizmet bildirimi yapıldığından, bu sürelerin tespitinde hukuki yarar bulunmadığı' gerekçesiyle;
Davanın kısmen kabulü ile;
Davacılar murisi ...' ün davalı ...' e ait tescilsiz iş yerinde 01/04/2013-22/07/2013 tarihleri arasında hizmet akdi ile boyacı olarak 5510 sayılı kanuna tabi olarak günlük brüt asgari ücret üzerinden hizmeti olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-21/03/2012-20/07/2012 tarihleri arasında 1012597.68 sicil sayılı, 21/07/2012-13/09/2012 tarihleri arasında 1015262.68 sicil sayılı, 14.09.2012-30/09/2012 tarihleri arasında 1014883.68 sicil sayılı, 05/10/2012-05/11/2012 tarihleri arasında 1014609.68 sicil sayılı, 23/07/2013-04/09/2013 tarihleri arasında 1016774.68 sicil sayılı, 04/09/2013-17/12/2013 tarihleri arasında 1015299.68 sicil sayılı davalı şirketlere ait iş yerleri tarafından 5510 sayılı Kanun 4/1-a kapsamında davacı için diğer davalı kuruma bildirim yapıldığından bu süreler yönünden davanın hukuki yarar yönünden reddine,
3-) Davalı ... Vip İnşaat Mimarlık ve Mühendislik Emlak San. Tic. Ltd. Şti. hakkında açılan davanın reddine, karar vermiştir.
İSTİNAF NEDENİ:
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, müvekkilini hiçb.ir zaman tescilsiz işyeri olmadığını, müvekkilinin de davacının murisi gibi işçi olduğunu, müvekkilinin de işçi olduğu için ileri sürülen tarihlerde farklı iş yerlerinde sigortalı hizmetinin bulunduğunu belirterek, istinaf incelemesi ile kaldırılmasını talep etmiştir.
Davalı kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalı gösterilmeleri sebebiyle feri müdahillik kararı verilmeden sırf bu nedenle husumet yokluğundan red kararı verilmesi gerektiğini, davacı tanıkları ile kamu tanıklarını kabul etmediklerini, eksik inceleme yapıldığını belirterek, yerel mahkeme kararının istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, davanın kurum yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi, davalı ... vekili ile davalı kurum vekilinin istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, şeklinde karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı kurum vekili kararı temyiz etmiştir.
Davalı ... vekili kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacının murisi ...'ün 01 Mart 2010 ile 12 Aralık 2013 tarihleri arasında Mart-Aralık dönemlerindeki (inşaat sezonunda) hizmetlerinin tespiti istemiyle açılan eldeki davada, davacı murisinin çalışma olgusu sabit ise de; dosya kapsamına göre bu çalışmaların davalı ... Vip Ltd. Şti.nin emir ve talimatı altnda mı, yoksa diğer davalı ...'e ait bağımsız bir iş yerinde davalı ...'in emir ve talimatıyla mı gerçekleştiği hususu açığa kavuşturulmalı; bu kapsamda; davalı ... Vip Ltd. Şti.nin dönem bodro tanıkları dinlenilmek suretiyle gerçek işveren belirlenmeli, yine davalı ...'in oda kaydı olup olmadığı hususu da araştırılarak çalışmanın hangi işveren nezdinde geçtiği hususu hiçbir duraksamaya yol açmaksızın belirlenmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O hâlde, davalı ... ile davalı Kurum vekillerinim bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 22.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.