Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4104 Esas 2022/8840 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işveren yanında 16.9.2010-12.12.2015 tarihlerinde kesintisiz parça başı ücret karşılığı etiket ve ütülüme işinde çalıştığını ancak çalışmasının Kuruma bildirilmediğini belirterek, Kuruma bildirilmeyen sürelerde hizmet akdiyle çalıştığının tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, davalı işyerinde ütü-paket işi yapıldığını, etiket işi yapılmadığını, davalının davacıyı yıllardır aynı sokakta yaşıyor olduğundan tanıdığını, davacıyı 23.11.2015 tarihinde işe başlattığını, işe başladıktan sonra 27.11.2015 tarihinde davalının işyerinde hırsızlık olaya gerçekleştiğini, işyerinde yaşanılan hırsızlıktan dolayı, davacının kendisinden şüphelenildiğini zannederek davalı ile tartışmaya girdiğini ve ertesi gün işe gelmediğini, bir hafta sonra tekrar çalışmak istediğini belirtirmiş ise de telefonla davalıya hakaret ettiğini, bu nedenle ... 50. Asliye Ceza Mahkemesinin 2016/233 Esas sayılı dosyası ile açılan davada hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahil kurum vekili, cevap dilekçesi sunmamış, 12/03/2021 tarihli duruşmada davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"Davanın kabulü ile
1-28/01/2021 tarihli bilirkişi raporundaki hesaplamalar kapsamında davacı 43132093588 Tc kimlik numaralı Katibe Gürbüz'ün davalı ...'e ait işyerinde kuruma bildirilen ücretten az olmamak üzere asgari ücret üzerinden parça başı ücretle
16/9/2010-31/12/2010 tarihleri arasında 104 gün, günlük 25,35
01/01/2011-30/06/2011 tarihleri arasında 180 gün, günlük 26,55
01/07/2011-31/12/2011 tarihleri arasında 180 gün, günlük 27,9
01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arasında 180 gün, günlük 29,55
01/07/2012-31/12/2012 tarihleri arasında 180 gün, günlük 31,55
01/01/2013-30/06/2013 tarihleri arasında 180 gün, günlük 32,62
01/07/2013-31/12/2013 tarihleri arasında 180 gün, günlük 34,05
01/01/2014-30/06/2014 tarihleri arasında 180 gün, günlük 35,7
01/07/2014-31/12/2014 tarihleri arasında 180 gün, günlük 37,8
01/01/2015-30/06/2015 tarihleri arasında 180 gün, günlük 40,5
01/07/2015-12/12/2015 tarihleri arasında 162 gün, günlük 42,45 TL ücretle çalıştığının tespitine" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
"... 2. İş Mahkemesi'nin 12/03/2021 tarihli, 2016/385 Esas - 2021/49 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı vekili ve feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine" karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
Fer'i müdahil kurum vekili, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1) Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, eldeki davada, Mahkemece resen seçilecek bordro tanıkları dinlenilmek suretiyle davacının yaptığı işin niteliği, hangi tarihler arasında çalıştığı, çalışmasının tam ya da kısmi olup olmadığı araştırılmalı, ayrıca dosya içinde mevcut telefon görüşmesi kayıtlarının tetkiki ile davacı ve davalı ...'nin uyuşmazlık konusu dönemde kullandıkları cep telefon numaraları tespit edilerek yalnızca ikisi arasında yapılan telefon görüşmelerinin hangi tarihler arasında, kaç defa ve ne kadar süreyle (kaç dk/sn) olduğuna dair belirleme yapıldıktan sonra bu husus da değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O hâlde, davalı ve fer'i müdahil kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin davalı ve fer'i müdahil kurum vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.