MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Dava, davacının davalılara ait işyerinde 01/11/1986-22/05/2007 tarihleri arasında geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Dairemizin 09/04/2013 tarihli 2013/1004 E.-2013/7103 K. Sayılı bozma ilmaına uyan Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kabulü ile, davacının; 01/11/1986 tarihinden 25/11/1991 tarihine kadar davalı ..."e ait 82962 sicil nolu işyerinde ve 27/02/1993 tarihi ile 22/05/2007 tarihi arasında davalı ... Ltd. Şti. unvanlı ... sicil nolu işyerinde aralıksız olarak asgari ücretle hizmet akdiyle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 26/11/1991-26/02/1993 tarihleri arasında askerde olduğu, davacının 13/06/1994-01/07/2000 tarihleri arasında geçen bir kısım çalışmasının davalı şirkete ait ... sicil sayılı işyerinden, 01/07/2000-22/05/2007 tarihleri arasında geçen bir kısım çalışmasının davalı şirkete ait ... sicil sayılı işyerinden bildirildiği, davalı ..."e ait 82962 sicil sayılı işyerinin 01/11/1991 tarihinde 506 sayılı yasa kapsamına alındığı, ... sicil sayılı davalı şirkete ait işyeri 13/06/1994-20/03/2001 tarihleri arasında , ... sicil sayılı işyeri 1.7.2000 tarihinden itibaren Kanun kapsamında olduğu, ... ve 1003427 sicil sayılı davalı şirkete ait dönem bordrolarının dosya kapsamına alındığı, davalı ..."e ait 82962 sicil sayılı işyerine ait uyuşmazlık konusu dönemi kapsayan bordroların dosya kapsamında bulunmadığı, işçilik alacaklarına ilişkin ... 6. İş Mahkemesi"nin 2012/152 E. 2013/196 K. sayılı dosyanın derdest olduğu, davacının 16/06/2016 tarihli oturumda, davalı işyerinde 01/11/1986 tarihinde işe başlayıp 1991 yılında askere gitmeden 10 gün önce işten ayrıldığını, 1993 yılı Şubat ayında askerden döndükten 10 gün sonra tekrar aynı işyerinde çalışmaya başladığını beyan ettiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır.
Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16/09/1999 gün 1999/21-510-527, 30/06/1999 gün 1999/21-549-555- 03/11/2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda, davacının 1991 yılında askere gitmeden 10 gün önce işten ayrıldığını, 1993 yılı Şubat ayında askerden döndükten 10 gün sonra tekrar aynı işyerinde çalışmaya başladığına ilişkin beyanı dikkate alınmadan 26/11/1991-26/02/1993 tarihleri arasında askerde olan davacının askere gitmeden bir gün önce davalı işyerinden ayrıldığı ve askerden geldikten bir gün sonra davalı işyerinde çalışmaya başladığı kabul edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olduğu gibi, davalı ..."e ait 82962 sicil sayılı işyeri 01/11/1991 tarihinde Kanun kapsamına alınmış olup, ihtilaf konusu dönemde davalı ... işyerinin Kanun kapsamına alınabilecek nitelikte ve faal olup olmadığı hususunun hiç bir tereddüte yer vermeyecek şekilde aydınlatılmadığı gibi, 01/11/1986 tarihinde 15 yaşında olan davacının okula gidip gitmediği yönünde araştırma yapılmamıştır.
Yapılacak iş, davalı ... işyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten önce de faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığını işyerine ait ticaret sicili kaydı, vergi kaydı, elektrik, su abonelik kaydı ile araştırmak, Belediye, zabıta aracılığıyla davalı işyerinin hangi tarihlerde faal olduğunu belirlemek, dönem bordrolarını getirtmek, davalı ... adına tescilli başka işyeri olup olmadığını Kurumdan sormak, dönem bordrolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, Kurum"dan sorulmak suretiyle veya zabıta araştırması ile tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenlerinin veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak, davacının öğrenim durumunu ve okula gidip gitmediğini araştırmak, davacının askere gitmeden 10 gün önce işten ayrıldığı ve askerden döndükten 10 gün sonra tekrar aynı işyerinde çalışmaya başladığına ilişkin beyanı da dikkate alınarak, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ... ve ..."ye iadesine, 06/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.