Danıştay 13. Daire 2019/4172 Esas 2022/1296 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/4172
Karar No:2022/1296

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Petrolcülük A.Ş.
VEKİLİ : Av. ....
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtıcı lisansı ile faaliyet gösteren davacı şirketin bayisine ait akaryakıt istasyonunda 28/07/2015 tarihinde gerçekleştirilen denetimde, istasyon otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmadığından bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesi uyarınca 972.717,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin .... tarih ve ...sayılı ... Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacı şirketin bayisine ait akaryakıt istasyonunda 28/07/2015 tarihinde yapılan denetimde, pompa satışlarının otomasyon sistemine eksik olarak yansıdığı, otomasyon sisteminde kalibrasyon arızası bulunduğunun tespit edildiği, istasyonda bulunan otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmaması ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmaması sonucunda 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 7. maddesinin 6. fıkrasına aykırı hareket ettiğinden bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği, davacı şirket tarafından 26/06/2015 tarihinde arıza bildirimi yapıldığı ve 30/06/2015 tarihinde 1 ve 2 no'lu tanklara ait probeların değiştirilerek sistemdeki arızanın giderildiği, yine denetim esnasında tespit edilen otomasyon sistemindeki kalibrasyon arızası için de hemen arıza kaydı açılarak yasal süre içinde giderildiği ifade edilmiş olmakla birlikte denetim esnasında tespit edilen arızanın giderildiğine dair servis formunun ibraz edilmediği, davacı şirketin sözleşmeli bayisine ait akaryakıt istasyonunda bulunan otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmadığı sonucuna varıldığından, idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararı'nda hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, bayisine ait akaryakıt istasyonuna otomasyon sisteminin kurulduğu ve bayiye teslim edildiği, denetim tarihinde otomasyon sisteminde oluşan arızanın giderilerek servis formunun düzenlendiği, servis formunun ibraz edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilemeyeceği, kendileri hakkında yapılan suçlamanın net olarak ortaya konulamadığı ve bu sebeple savunma hakkının kısıtlandığı, denetime elverişli olmayan tutanaklara dayanılarak ceza verildiği, 1240 sayılı Kurul kararı esas alınarak yaptırım uygulanamayacağı, Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi gereğince ceza verilemeyeceği, fiil için öngörülen ceza miktarı yönünden Anayasa'ya aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen nedenlerin temyiz edilen kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dağıtıcı lisansı ile faaliyet gösteren davacı şirketin bayisine ait akaryakıt istasyonunda 28/07/2015 tarihinde gerçekleştirilen denetimde istasyonda bulunan (2) nolu tanka bağlı pompadan 50 litrelik test amaçlı satış yapıldığı ve yapılan satışın otomasyon sistemine 40 litre olarak yansıdığının tespit edildiği ve başlatılan soruşturma sonrasında ... tarih ve ... sayılı soruşturma raporunun düzenlendiği, akaryakıt istasyonunda kurulu bulunan istasyon otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmadığından bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu uyarınca 972.717,00-TL idari para cezası uygulanmasına ilişkin ... tarih ve ...sayılı Kurul kararının tesis edilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun ''Amaç ve kapsam'' başlıklı 1. maddesinde, ''Bu Kanun'un amacı; yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamaktır.''; ''Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri'' başlıklı 4. maddesinde, ''Lisans, sahibine lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını verir. Lisans ile tanınan haklar; bu Kanunun, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan kayıtlı hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılır. Piyasa faaliyetinde bulunanlar, kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü tedbiri almak ile istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek zorundadır.''; "Dağıtım" başlıklı 7. maddesinin 6. fıkrasında; "Dağıtıcı lisansı sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak akaryakıt satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdür. Dağıtıcı lisansı sahibi, Kurumun bu sisteme erişimini sağlar. (...) Söz konusu sistemi kurmadığı ya da Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun denetimi sağlayamadığı tespit edilen dağıtıcılara 19 uncu maddede öngörülen miktarda idari para cezası uygulanır. Dağıtıcı lisansı sahipleri, bayi denetim sisteminin kurulmadığı veya kurulan sistemin Kurumca yapılan düzenlemelere uygun bulunmadığı tespit edilen bayilere akaryakıt ikmali yapamaz."; "İdari para cezaları" başlıklı ve fiil tarihinde yürürlükte bulunan 19. maddesinin 2. fıkrasında; "Bu Kanuna göre; ... c) Aşağıdaki hallerde, sorumlulara sekiz yüz elli bin Türk Lirası idari para cezası verilir: 1) Kurumca, 10 uncu madde gereği yapılan uygulamaların dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi veya engellenmeye teşebbüs edilmesi. 2) 9 uncu maddede yer alan kısıtlamalara uyulmaması. 3) 5 inci, 6 ncı, 7 nci, 8 inci ve 17 nci maddelerin ihlali" hükmü yer almaktadır.
Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesi uyarınca 2015 yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ'i uyarınca 5015 sayılı Kanun'un 19. maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca verilecek idari para cezaları yeniden değerleme oranında artırılarak 972.717-TL olarak belirlenmiştir.
06/07/2007 tarih ve 26574 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1240 sayılı Petrol Piyasasında Dağıtıcı Lisansı Sahiplerinin Bayi Denetim Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Kurul Kararı'nın 5. maddesinin birinci fıkrasında; "Dağıtıcı lisansı sahipleri, a) Akaryakıt istasyonlarında tadilat dışında kalan her yerde (tank, geçici tank, pompa vs.) istasyon otomasyon sisteminin çevrim içi olmasını ve bayi denetim sistemi kapsamında veri kaybı oluşmamasını sağlar. b) Bayilerindeki istasyon otomasyon sistemi usul ve esaslara uygun olacak şekilde çevrim içi olana kadar ilgili bayiye akaryakıt ikmali yapamaz. c) Bayi denetim sisteminde ve/veya istasyon otomasyon sisteminde oluşan arızaları, ilk arızanın meydana geliş tarihinden itibaren en geç 10 gün içerisinde giderir." düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre, lisans sahiplerinin, lisans sahibi olmasından dolayı doğan her türlü yükümlülüğe uymak zorunda oldukları, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak petrol satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmanın ve uygulamanın da dağıtıcı lisans sahibinin yükümlülüklerden biri olduğu anlaşılmaktadır.
Davacı şirketin sözleşmeli bayisine ait akaryakıt istasyonunda 28/07/2015 tarihinde gerçekleştirilen denetimde (2) numaralı tanktan 50 litrelik test amaçlı satış yapıldığı, ancak, otomasyon sisteminde ürün miktarında 40 litrelik azalma olduğu tespit edilmiştir. Kurum kayıtlarında yapılan incelemede ise, denetim tarihi öncesinde ve sonrasında birçok günde otomasyon verilerinin tutarsız olduğu, incelenen döneme ilişkin toplam verilerde de tutarsızlıkların devam ettiği tespit edilmiştir. Ayrıca, istasyonda (1) ve (2) numaralı tanklara probe takıldığı ve çalışır halde teslim edildiğine ilişkin 30/06/2015 tarihli servis formu sunulmuş ise de, 30/06/2015 tarihinde ve devam eden günlerde de otomasyon verileri tablosuna göre otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı, günlük verilerdeki tutarsızlığın devam ettiği, denetimden sonra yapıldığı anlaşılan kalibrasyon arıza bildirimine ilişkin 28/07/2015 tarihli servis formunun düzenlendiği, arızanın 01/08/2015 tarihinde giderileceğinin belirtildiği, ancak, bu tarihten sonraki günlerde de otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı, otomasyon verileri tablosuna göre günlük verilerdeki tutarsızlığın bu tarihten sonraki günlerde de devam ettiği ve davacı şirket tarafından aykırılık bildiriminde de bulunulmadığı anlaşılmıştır.
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, dağıtıcı lisansı ile faaliyet gösteren davacı şirketin bayisine ait akaryakıt istasyonunda kurulu olan istasyon otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmadığı, otomasyon sistemi doğru ve sağlıklı şekilde çalışmadığı halde akaryakıt ikmalinde bulunulduğu, dağıtıcı lisansı olan davacı şirketin bayisine ait akaryakıt istasyonunda mevzuatta öngörülen bayi denetim sistemine ilişkin otomasyon sistemini kurma ve uygulama yükümlülüğünü yerine getirmediği açıktır.
Dava konusu Kurul kararında, davacı şirkete 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca idari para cezası uygulandığının belirtildiği, davalı idarenin savunma dilekçesinde ise dava konusu işlemin aynı Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendi gereğince tesis edildiğinin ileri sürüldüğü, davacı şirket hakkında 5015 sayılı Kanun'un hangi maddesine göre idari para cezası uygulandığı hususunda oluşan çelişkinin giderilmesi için Dairemizin 25/01/2022 tarihli ara kararı ile, davacı şirkete idari para cezası uygulanırken 5015 sayılı Kanun'un hangi hükmünün uygulandığının açıklanmasının istenildiği, ara kararına davalı tarafından verilen cevapta, davacı şirketin denetim tarihinde tespit edilen eylemi ile 5015 sayılı Kanun'un 7. maddesine aykırı hareket ettiği, ancak cezanın Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendi yerine sehven Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca uygulandığına yer verildiği belirtilmiştir. Davacı hakkında soruşturma başlatılmasına ilişkin 19/10/2017 tarih ve 43943 sayılı Makam olur işlemi ile ... tarih ve ... sayılı soruşturma raporunda ve davacı şirketin yazılı savunmasının istenildiği ... tarih ve E....sayılı yazı ile dava konusu işlemde, davacının tespit edilen eylemi ile 5015 sayılı Kanun'un 7. maddesini ihlal ettiğinin açıkça belirtildiği, Kanun'un 7. maddesinin ihlali halinde Kanun'un 19. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendi uyarınca idari para cezası uygulanacağının açık olduğu, ayrıca her iki alt bent için öngörülen ceza miktarının Kanun'un aynı maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi kapsamında belirlendiği, dava konusu işlemde sehven aynı bendin (2) numaralı alt bendinin belirtilmesinin Kurul kararını kusurlu hale getirmediği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, sözleşmeli bayisine ait akaryakıt istasyonunda istasyon otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmadığı ve otomasyon sisteminin sağlıklı çalışmasına ilişkin gerekli tedbirlerin alınmadığından bahisle davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 30/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.