Danıştay 13. Daire 2018/2182 Esas 2022/1329 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/2182
Karar No:2022/1329

TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) ...Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

2. (DAVACI) ...Petrol Ürünleri Nakliye Otomotiv İnşaat Turizm Hayvancılık Gıda Taahhüt Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait otogaz istasyonunda 25/04/2014 tarihinde yapılan denetimde, sözleşme yaptıkları dağıtıcı dışında başka dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunulduğundan bahisle 380.715,00-TL ve denetim ile görevlilere istenilen bilgi ve belgenin verilmediğinden bahisle 380.715,00-TL olmak üzere toplam 761.430,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ...sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; davacı şirkete ait LPG istasyonunda, ...tarihinde yapılan denetimde; ...plakalı çekici ve ...plakalı dorse ile istasyonun LPG tankına, LPG dolum ve boşaltım belgesi olmayan tanker şöforü ... isimli şahıs tarafından boşaltım yapıldığı esnada suçüstü yapıldığı, şahıstan tankerde bulunan LPG cinsi akaryakıtın faturasının istenildiği, ibraz edilen faturada ...Yatırım ve Ticaret A.Ş. unvanlı firma tarafından ...Gaz Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş. (... ...) adına düzenlenmiş akaryakıt olduğunun görüldüğü, istasyonda bulunan otomasyon sisteminde yapılan denetimde, akaryakıta ilişkin herhangi bir verinin olmadığının tespit edildiği, istasyonda bulunan LPG pompasına ait yazarkasanın yetkili servis tarafından yapılan kontrolünde, yazılımında ve arabirim bağlantı kablolarında herhangi bir usulsüzlüğün bulunmadığı, yetkili servis tarafından rapor tanzim edildiği, yetkili servis marifetiyle 2014 yılına ait LPG otogaz yazarkasa mali hafıza raporunun alındığı ve istasyon yetkilisinden 2014 yılına ait LPG otogaz mal alış faturalarının istenildiği, ancak faturaların denetim elemanlarına ibraz edilmediği hususunun tutanak altına alındığı anlaşıldığı, 29/07/2016 tarihli Denetim Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen soruşturma raporunda belirtilen hususlar da göz önüne alındığında, davacı şirket tarafından sözleşme yaptığı dağıtıcısı dışında başka bir dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunması ve denetim görevlilerine istenilen bilgi ve belgeyi ibraz etmemesi fiillerinin gerçekleştiği sabit olduğundan, dava konusu işlem ile verilen idari para cezalarında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; Dava konusu işlemin, davacının, dağıtıcısı dışında, başka bir dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunması nedeniyle 380.715,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin kısmında ve bu kısma yönelik davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava konusu işlemin, davacının denetim görevlilerine istenilen bilgi ve belgeyi ibraz etmediği gerekçesiyle 380.715,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin kısmına gelince,
Davacının istasyonunda 25/04/2014 tarihinde yapılan denetimde tutulan tutanakta ise; ''...İstasyon yetkilisinden 2014 yılına ait LPG mal alış faturaları tarafımızca istenilmiş, faturalar, Samsun İli, Vezirköprü İlçesinde bulunan muhasebecisinde olduğu için ibraz edilememiştir....'' ibaresine yer verilmiş olup, dava konusu idari para cezasının dayanağı olan tutanakta yer alan bu eylemin, 5307 sayılı Kanun'un yukarıda yer verilen 4. maddesinin 4. fıkrasının (f) bendinde yer alan eylemi karşılamadığı, nitekim davacının, denetim sırasında mevcut olan bilgi ve belgeleri görevlilere vermemek suretiyle, denetimi engellemek kastı ile hareket etmediğinin tutanakta yer alan ifade ile sabit olduğu görüldüğünden, dava konusu işlemin bu kısmında ve dolayısıyla bu kısmına yönelik davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Mahkeme kararının; ''dağıtıcısı dışında LPG ikmal etmek'' fiili nedeniyle verilen idari para cezasına ilişkin kısım yönünden istinaf başvurusunun reddine, ''denetim görevlilerince istenilen bilgi ve belgeleri ibraz etmemek'' fiili nedeniyle verilen idari para cezasına ilişkin kısım yönünden istinaf başvurusunun kabulü ile bu kısım yönünden kararın kaldırılmasına, 2577 sayılı Yasanın değişik 15. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davada, dava konusu işlemin bu kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Kurum'un harçtan muaf olduğu, aleyhe harca hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu, dosya içerisinde bulunan ve şirket yetkilisinin de imzasının bulunduğu tutanaklar ile davacının istasyonunda denetim ile görevlilere istenilen bilgi ve belgelerin verilmediğinin açık olduğu, davacının konu ile ilgili olarak Kurumlarınca başlatılan soruşturmanın devamı sürecinde söz konusu faturaları ibraz etmesinin mümkün olduğu, ancak dosyada buna dair herhangi bir bilgi veya belge bulunmadığı, düzenlenen tutanaklarda fatura istemine ilişkin itiraz veya şerhlerinin olmadığı;
Davacı tarafından, denetime ilişkin davalı idare tarafından ... tarih ve ...sayılı Kurul kararıyla idari para cezası verildiği, anılan Kurul kararına karşı açılan davada .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, Mahkemece karara bağlanan husus hakkında yeniden soruşturma başlatılarak tesis edilen idari para cezasının hukuka aykırı olduğu, denetim tarihi itibarıyla yapılmamış ön araştırma ve soruşturmanın 3 yıl geçtikten sonra yapılmasının soruşturma raporunun amacına aykırı olduğu, sözleşmeli dağıtıcı dışında hiçbir dağıtım firmasından LPG ikmali yapılmadığı, denetim esnasında istasyonda bulunan tankerin boş olduğu, istasyonda şamandıranın bozulması nedeniyle dağıtıcı ... tarafından boşaltılmış olan LPG'nin tekrar tankere çekilmesi için geldiği, tankerin içinin boş olduğunun tutanaklardan anlaşıldığı, dolayısıyla ...dağıtım firmasından herhangi bir ikmal yapılmadığı, şamandıranın arızalı olduğunun yetkili servis raporuyla sabit olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı ve davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının; iptaline ilişkin kısmının onanması, reddine ilişkin kısmının ise Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
10/09/2008 tarih ve ...sayılı bayilik lisansı sahibi davacı şirkete ait otogaz istasyonunda 25/04/2014 tarihinde yapılan denetimde, sözleşme yaptıkları dağıtıcısı dışında başka dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunmak fiili ile denetim ile görevlilere istenilen bilgi ve belgeyi vermemek fiili nedeniyle, 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ile Elektrik Piyasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 16. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin 1 numaralı alt bendi uyarınca 380.715,00-TL, aynı Kanun'un 16. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi uyarınca 380.715,00-TL olmak üzere toplam 761.430,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Kurul kararı tesis edilmiştir.

Bunun üzerine anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 7. maddesinin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, otogaz bayilerinin, "Tek bir dağıtıcı ile sözleşme yapmak ve istasyonunda sadece sözleşmeli olduğu dağıtım şirketince ikmal edilen LPG’ yi satmak" ile yükümlü oldukları, dava konusu işleme ilişkin fiil tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde, bu Kanun'un 5, 6 ve 7. madde hükümlerinin ihlâli hâlinde sorumlulara ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verileceği belirtilmiştir.
7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 35. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesi yeniden düzenlenmiş ve maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi ile 7. maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendi hariç olmak üzere 7. maddenin ihlâli hâlinde otogaz bayilik lisansı sahiplerine yüzbin Türk Lirasından az olmamak ve beşyüzbin Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu LPG piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onbiri oranında idarî para cezası uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Kanun'un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 8. maddesinin ikinci fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Kurul kararına bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idarî para cezaları, işlenen fiil için bu Kanunla birlikte daha düşük bir idarî para cezası uygulanmasının öngörülmesi hâlinde, ilgili vergi dairesince 16. maddenin ilgili bentlerinde belirlenmiş olan asgarî maktu hadden tahsil edilir. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idarî para cezaları iade edilmez." kuralına yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2. maddesinde, "Kabahat" deyiminin, Kanun'un karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği; 3. maddesinde, bu Kanun'un, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması hâlinde, diğer genel hükümlerinin, idarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı; "Zaman Bakımından Uygulama" başlıklı 5. maddesinde, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından ise derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu; bu maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Kanun'un 7. maddesinin ikinci fıkrasında da, suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, "denetim görevlilerince istenilen bilgi ve belgeleri ibraz etmemek" fiili nedeniyle verilen idari para cezası yönünden dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, "sözleşme yaptıkları dağıtıcısı dışında başka dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunmak" fiili nedeniyle verilen idari para cezası yönünden davanın reddine ilişkin kısmına gelince,
Kanun koyucu tarafından, Kurul tarafından karara bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezalarının, işlenen fiil için 5307 sayılı Kanun'un 7164 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile değişik 16. maddesinde daha düşük bir idarî para cezası uygulanması öngörülmüş ise asgarî maktu hadden tahsil edilmesi vergi dairesine bir görev olarak verilmiştir. İlgili vergi dairesinin kanunen üstlendiği bu görevi yerine getirmesi açısından önemli olan husus, idarî para cezasının keşinleşmesi değil, tahsilatının tamamlanmamış olmasıdır. Dolayısıyla söz konusu düzenleme, tamamen tahsilat aşamasına özgü bir kural niteliğindedir. idarî para cezasının iptali istemiyle dava açılsın veya açılmasın, bu kuralın tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezalarına uygulanması vergi dairesi açısından bir zorunluluktur.
İlgili vergi dairesi, dava açılıp açılmadığına bakılmaksızın tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezasının miktarında lehe bir değişiklik varsa bunu tespit etmekle ve uygulamakla yükümlü bulunduğundan, tahsilat aşamasına özgü olan anılan kuralın, idarî para cezasının iptali istemiyle açılan davalarda dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu itibarla, idarî para cezasına konu olan fiilin sübûta ermiş olması ve idarî para cezasının miktarında lehe olan değişikliğin tahsilat aşamasında vergi dairesince dikkate alınacak olması sebebiyle davanın reddi yönündeki karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı ve davalı idarenin temyiz istemlerinin reddine;
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile dava konusu işlemin "denetim görevlilerince istenilen bilgi ve belgeleri ibraz etmemek" fiili nedeniyle verilen idari para cezası yönünden iptaline ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının iptaline yönelik kısmın ONANMASINA,
3. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun "sözleşme yaptıkları dağıtıcısı dışında başka dağıtıcıdan LPG ikmalinde bulunmak" fiili nedeniyle verilen idari para cezası yönünden kısmen reddine ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdarî Dava Dairesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
4. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,
5. Davalı idare harçtan muaf olduğundan temyiz aşamasında yatırılan toplam ...-TL harcın istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
7. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kısmen onama, kısmen gerekçeli onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın .... İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 30/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.