Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/1078 Esas 2022/6905 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2021/2687-2021/3024
İlk Derece
Mahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi

Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekil dava dilekçesinde özetle; Davalı kurumun ... sicil dosyasında işlem gören müvekkili şirketin ... isimli işçinin kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığından bahisle sigortalının 13/10/2019 tarihli işten ayrılış belgesinin iptal edilerek 14/10/2019 tarihine kadar 1 günlük hizmet sağlanarak 2019 yılı 1-11 ayları için sağlanan asgari ücret desteğine ilişkin teşvikin iptal edilerek 41.875,00 TL asıl, 6.656,21 TL gecikme zammı ve cezası uygulandığını, müvekkili şirketin idari para cezasının kaldırılması için davalı kuruma başvuruda bulunduğunu, kurumca itirazın reddedildiğini, ... 2. İdare Mahkemesinin 2020/670 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını belirterek kurumca müvekkili şirket aleyhine düzenlenen teşvik iptali kararının iptali ile müvekkili şirket tarafından ödenen 61.261,33 TL geçmiş dönem tahsilatının müvekkile iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: Öncelikle görev ve yetki itirazında bulunduklarını, iş yeri hakkında 22/01/2020 tarih 22 sayılı denetmen raporu eki 14/10/2020 tarihli tutanak tanzim edilmiş olup söz konusu rapor ile anılan işyerinde 1 kişinin kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığının tespit edildiğini, kurumca yapılan işlemlerin hukuka uygun olduğunu, işlemlerde bir hata olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi; '... Davalı kurum denetmeni tarafından davacı iş yeri hakkında 22/01/2020 tarih ve 22 sayılı denetmen raporu ve eki 14/10/2020 tarihli tutanağa istinaden davacı iş yerinde kayıt dışı işçi (...) çalıştırıldığının tespit edilmesi nedeniyle davalı kurum tarafından teşvik iptali yapılmış ve prim ve gecikme zammı tahakkuk ettirilmiş, davacı tarafından da teşvik iptaline ilişkin işlem ile prim ve gecikme zammı tahakkuk işlemenin iptali talep edilmiş ve yine davacı tarafından ''... isimli personelin 13/10/2019 tarihinde istifa ederek işten ayrıldığı, 14/10/2019 tarihli denetim sırasında anılan personelin tesadüfen arkadaşları ile vedalaşma ve davacı şirket muhasebesi ile özlük alacaklarına dair hesap görmek amacıyla şirket adresinde bulunduğu sırada kurum denetmenlerince adının tespit edildiği ve tutanak eki olan hizmet bildirgesinde çalışıyor gösterildiği, bu durumun tutanakta imzası olan şirket yetkilisince fark edilmemiş olup, bu nedenle tutanağa da ilk aşamada ihtirazi kayıt düşülemediği'' belirtilmiş ve dinlenen tanıklar işçi ...'un 13/10/2019 tarihinde Pazar günü istifa dilekçesi verdiği ve Pazar günü personel muhasebe departmanı kapalı olduğu için işçi ...'un işlemlerini yaptırmak için denetim günü olan Pazartesi günü davacı iş yerine geldiğini belirtmiş iseler de 01/07/2019 tarihinden itibaren davacı iş yerinde çalışan ...'un istifa edecekse personel muhasebe bölümünün kapalı olduğunu ve zaten işlemlerinin Pazartesi günü yapılacak olduğunu, asgari şartlarda bilebilecek durumda olduğu, bu nedenle Pazar gününden istifa dilekçesi sunmasının makul ve mantıklı bir dayanağının olmadığı, ayrıca 22/01/2021 tarih ve 22 sayılı denetmen raporunda davaya konu ... isimli işçinin fiilen çalışırken görüldüğü şeklindeki tutanak içeriği bir bütün olarak değerlendirildiğinde davacının iddialarına itibar edilmemiş olduğu gerekçesiyle; davanın reddine, karar vermiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece olayların olağan akışı ve delillerin değerlendirilmesi hatalı şekilde yapıldığını, tüm dosya kapsamı, tanık beyanları ve İdare Mahkemesi kararı dikkate alındığında ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesi talep edilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği nedenlerle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Somut olayda; dahili davalı ...'un 13.10.2019 tarihli istifa dilekçesi, 14.10.2019 tarihli Kurum denetim tutanağı, bodro tanıklarının beyanları ve tüm dosya kapsamı gözetildiğinde davanın kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerktirir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davanın reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ :... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.