Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2996 Esas 2022/6889 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
No : 2019/68-2021/1899
İlk Derece
Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair verilen karara karşı davacı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı şirket bünyesinde ... Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Kafetaryası'nda dönerci olarak 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında çalıştığını, müvekkilinin iş akdinin haksız nedenle feshedildiğini, müvekkilinin sigorta primlerinin yatırılmadığını belirterek fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkilinin 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında davalı şirket yanında çalıştığının tespiti ile 10,00 TL fazla mesai ücreti, 10,00 TL ihbar tazminatı alacağı ve 10,00 TL hafta tatili ve resmi tatil günleri alacağının muacceliyet tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II-CEVAP
Davalı ... Hay.Day.Tük.Mal.Gıd.İnş.Tur.Şti. vekili Mahkememize verdiği 01/11/2017 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; açılan davayı kabul etmediklerini, müvekkili şirketin bahsi geçen hastane kantininde işletmesinin bulunduğunu ancak acil kantinini müvekkilinin işletmediğini bu sebeple husumet itirazında bulunduklarını, davacının müvekkili şirket çalışanı olmadığını belirterek açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahil SGK Başkanlığı vekili mahkememize verdiği 13/11/2017 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; hizmet tespiti davalarının kamu düzenine ilişkin olduğunu, çalışma olgusunun hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde ortaya konması gerektiğini belirterek davanın reddi ile mahkeme masrafları ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi,... davalılardan ... A.Ş. Yemek Güvenlik Tem. İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti.'nin ... Bölge ve Eğitim Araştırma Hastanesi Acil Kafeterya'sını kiralamak suretiyle işlettiği, davalı işyerinin ... işyeri sicil numarası ile tescil edildiği, davalı şirkete ait ... sicil nolu iş yerinin 01/04/2016 tarihinden itibaren kanun kapsamına alınmış olduğu, davacıya ait hizmet cetvelinin incelenmesinde talebe konu olan döneme ilişkin olarak davalı işyeri tarafından hizmet bildiriminde bulunulmadığı, talebe konu 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında davalı işyerinde çalışanların isimlerinin yer aldığı dönem bordrolarının SGK'dan getirtilerek dosya arasına alındığı, yapılan zabıta araştırması ile davalı işyerine komşu işyeri çalışanlarının tutanağa bağlanmak suretiyle Mahkememize bildirildiği, davalı işyerinin bordrolu çalışanı olan ve talebe konu dönemin tamamında çalışan tanıkların ifadelerinin alındığı, bordro tanıklarının beyanlarından davacının yaklaşık 8 ay süreyle kesintisiz bir şekilde dönerci ustası olarak davalı nezdinde çalıştığı, bu hususun tanık beyanları ile sabit olduğu anlaşılmakla davanın kabulü ile 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında davalı ... A.Ş. Yemek Güvenlik Tem. İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti'nde kesintisiz bir şekilde çalıştığının tespitine, davalının çalıştığı kafeteryayı fiilen işleten şirketin ... A.Ş. Yemek Güvenlik Tem. İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti. olduğu diğer davalının davacının çalıştığı dönemde iş yerini işletmediği, her ne kadar 2 şirketin ortakları aynı kişiler olsa da farklı tüzel kişiliklere sahip olduklarından ... Hayat Dayanaklı Tüketim Malları Gıda İnş. Tur. Şti. yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine, dair davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
B-BAM KARARI
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi,
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, mahkemece delillerin toplandığı, taraf teşkilinin sağlandığı, ... Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin acil kısmında bulunan kafeteryanın ihalesinin 17/02/2016 tarihinde 3 yıllığına davalı ...-Aş Yemek şirketine ihale edildiği, sözleşmenin 14/03/2016 tarihinde imzalandığı ve 29/03/2016 tarihinde yer tesliminin yapıldığı, iş yerinin ... sicil numarası 01/04/2016 tarihinde kanun kapsamına alındığı, davacının bu kafeteryada 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında döner ustası olarak aralıksız çalıştığı, dönem bordrolarından tespit edilen ve ifadelerine başvurulan tanıkların çalışma olgusunu tereddütsüz şekilde doğruladıkları, aynı iş yeri için sigortasız işçi çalıştırdığı yönünde SGK'ya yapılan şikayetlerin de olduğu, davacının çalışmasına karşılık kuruma hizmet bildiriminin hiç yapılmadığı, davanın 20/09/2017 tarihinde açıldığı anlaşıldığından çalışmanın sona erme tarihi olan 25/02/2017 tarihi ile dava tarihi arasında hak düşürücü sürenin geçmediği, ihaleyi alan şirket ...-Aş yemek şirketi olduğundan tarafların müştereken ve müteselsilen sorumluluğundan bahsedilemeyeceği, 6100 sayılı HMK 124/4 maddesi kapsamında dava dilekçesinde yanlış gösterilen tarafın aleyhine dava açılmasına sebep olmaması nedeniyle yaptığı yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacıdan tahsilinde hata olmadığı değerlendirilmiş, tüm bu nedenlerle mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde hata bulunmadığı göz önünde bulundurularak davacı vekili ile ile feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esas yönünden reddine,
Bunun yanında 6100 sayılı HMK'nın tarafta iradi değişiklik başlıklı 124. maddesinin 4. fıkrasında ''dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir. bu durumda hâkim, davanın tarafı olmaktan çıkarılan ve aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermeyen kişi lehine yargılama giderlerine hükmeder.'' hükmü amir olup ilgili madde hükmü gereğince süer hay. Day. şirketinin taraf olmaktan çıkarılması ve yalnızca hüküm kısmında ilgili maddeye atıf yapılarak lehine vekalet ücreti tesis edilmesi gerekmekte iken gerekçeli karar başlığında davalı olarak gösterilmesi ve hükümde hakkında pasif husumet yokluğundan ret kararı verilmesi hatalı olmuştur. Yukarıda anılan hatanın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-2 hükmü gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere kararın ortadan kaldırılmasına gerekçesiyle,
A-)Yerel mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına yönelik davacı işveren vekili ile fer'i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353-(1)-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine,
B-) I-)Yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, mahkemece hüküm kurulmasında hata edildiği ve yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı anlaşılmakla HMK 353/1-b-2 maddesi uyarınca mahkeme kararının ortadan kaldırılmasına,
II-)1-Davanın kabulü ile;
Davacının davalı ...-Aş Yemek Güvenlik Temizlik İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti'ye ait ... sicil no.lu iş yerinde 25/06/2016-25/02/2017 tarihleri arasında toplam 240 gün süre ile 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında aylık asgari ücret ile fiilen ve aralıksız çalıştığının tespitine,
2-Davacı taraf adlî yardımdan yararlandığından 59,30-TL maktu karar ve ilam harcının davalı ... Aş Yemek Güvenlik Temizlik İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti'den tahsili ile Hazine'ye irat kaydına,
3-Davacı tarafça sarf edilen 150,00-TL yargılama giderinin davalı ...- Aş Yemek Güvenlik Temizlik İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti'den tahsili ile davacıya ödenmesine,
4-Fer'i müdahil SGK tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 5.100,00-TL maktu vekalet ücretinin davalı ...- Aş Yemek Güvenlik Temizlik İnş. İth. San. Tic. Ltd. Şti'den alınarak davacıya verilmesine,
6-Taraf olmaktan çıkarılan ... Hayat Dayanaklı Tüketim Malları Gıda İnş. Tur. Şti. kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 5,100.00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
7-Artan gider avansının talep halinde iadesine,
C)1-Davacı vekilinin istinaf talebi reddedildiğinden alınması gereken istinaf karar ve ilam harcı 59,30-TL'nin davacıdan tahsiline hazineye gelir kaydına,
2-Fer'i müdahil Kurum harçtan muaf olduğundan istinaf karar harcı alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı ve fer'i müdahil tarafından istinaf başvurusu için yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına, bakiye gider avansının talep halinde iadesine,
4-Gerekçeli kararın tebliği ve harç tahsil müzekkeresi işlemlerinin Dairemizce yerine getirilmesine,
5-Kesinleştirme, harç, masraf, masraf iadesi işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine, şeklinde karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasını istemiştir.
Feri müdahil vekili; hak düşürücü sürenin geçtiğinden ve yazılı delille ispat gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre; feri müdahil Kurum avukatının ve davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Husumet konusu, davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Taraflarca ileri sürülmese dahi gerek mahkemece, gerekse Yargıtay’ca tarafların bu yönde bir savunmasının olup olmadığına bakılmaksızın kendiliğinden göz önünde tutulur.
Hizmet tespiti istemli iş bu davada; her ne kadar Mahkemece; davalının husumet itirazını kabul etmeyen ve taraf değişikliği için talepte bulunmadığı anlaşılan davacının, işveren sıfatını haiz olmayan Milli Savunma Bakanlığı'na karşı açmış olduğu davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmiş ise de; 6100 Hukuk Muhakemeleri Kanununun 124. maddesinde “…maddi bir hatadan kaynaklanan veya dürüstlük kuralına aykırı olmayan taraf değişikliği talebi, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilir. Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir…” hükmü uyarınca, gerçek işverene usulüne uygun şekilde husumet yöneltilmesi gerekir.
Somut olayda; gerçek işveren ... Yemek Ltd. Şti.'ne husumet yöneltilmesi ve bu kapsamda davaya dahil edilerek yargılamaya devam edilmesi yerinde olup, dava dilekçesinde sehven davalı işveren olarak gösterilen ... Ltd. Şti. yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken; ... Ltd. Şti.nin karar başlığından çıkarılmak suretiyle hakkında bir hüküm kurulmamış olması hatalı olup bozmayı gerektirir.
O hâlde, davacı ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine, mahkeme kararının ortadan kaldırılmasına ve davanın kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.