Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3379 Esas 2022/6940 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
No : 2019/1848-2021/2049
İlk Derece
Mahkemesi : ... Anadolu 21. İş Mahkemesi
No : 2014/953-2019/212

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I-İSTEM
Davacı vekili tarafından verilen dava dilekçesinde özetle; davalı apartmanda 01.07.1999-27.03.2013 tarihleri arasında aralıksız kapıcılık yaptığını, çalıştığı dönem boyunca davalı apartmandaki kapıcı dairesinde ikamet ettiğini, apartmandaki çöpleri her gün topladığını, apartmanın genel temizliğini yaptığını, ayrıca apartmanda oturanların günlük alışverişlerini yaptığını, ayrıca apartman tesisatında çıkan sorunların tamiratı ile de ilgilendiğini, buna rağmen davalının müvekkilinin işe girişini SGK' ya bildirmediğini, müvekkilinin işten çıkarıldıktan sonra davalıdan çalışmış olduğu dönemle ilgili haklarını talep ettiğini, olumsuz cevap alınca işçilik alacakları ile ilgili ... Anadolu 9. İş Mahkemesinde 2013/814 E. sayılı davayı açtığını, bu süreçte davalının yanında çalıştığı sürelerin SGK' ya bildirilmediğini öğrendiğini ileri sürerek müvekkilinin davalı apartmanda çalıştığı ve kuruma bildirilmemiş olan 01.07.1999 ile 27.03.2013 tarihleri arasındaki çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının daha önce aleyhlerine Anadolu 9. İş Mahkemesinde dava açarak apartmanlarında işçi olarak çalıştığını ileri sürerek işçilik alacaklarının tahsilini talep ettiğini, mahkemenin ise hizmet tespit dosyasının sonucunun beklenmesine karar verdiğini, davacının kapıcı veya apartmana bağlı olarak kesinlikle çalışmadığını, apartmanda daha önceleri kalorifer tesisatı varken ... isimli kişinin kapıcı olduğunu; bu sigortalı işçinin emekli tarihine kadar apartmanda görev yaptığını, apartmana doğal gaz gelmesi nedeniyle kapıcıya ihtiyaç kalmadığını ve kapıcının emeklilik süresi dolduktan sonra ayrıldığını, sonrasında bir kapıcı alınmadığını, kapıcı olarak çalıştığını iddia eden davacının SGK kayıtlarına göre 01.06.1992 tarihinde ... Apt.’da işe başladığını, bu işyerinden 30.06.2004 tarihinde emekli olarak ayrıldığını, kıdem tazminatının çalıştığı işyeri tarafından ekle sunulan makbuzdan görüleceği üzere ödendiğini, davacının ... Apt.’dan 30.06.2007 tarihinde emekli olduktan sonra ...'ye taşındığını, davacının hiçbir zaman kapıcı dairesinde ikamet etmediğini, davacı komşu apartmandan emekli olduktan sonra para karşılığı tamirat işleri yaptığını, apartman maliki sakinlerin günübirlik tamiratlarını para karşılığı yaptığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının çalışmaları bakımından müvekkili Kurum kayıtlarının esas olduğunu, davacının ileri sürdüğü iddiaları müvekkili Kurum kayıtlarına eş değerde belgelerle kanıtlaması gerektiğini, davacının çalışma iddialarını salt tanık anlatımlarına davalı olarak kanıtlamasına muafakatları olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, 1- Davanın kısmen kabulü ile;
Davacının ... sicil numaralı davalı ... Yöneticiliğinde
01/09/2005 - 31/12/2005 tarihleri arasında 16 gün ve günlük 16,29 TL kazançla,
01/01/2006 - 31/12/2006 tarihleri arasında 48 gün ve günlük 17,70 TL kazançla,
01/01/2007 - 30/06/2007 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 18,75 TL kazançla,
01/07/2007 - 31/12/2007 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 19,50 TL kazançla,
01/01/2008 - 30/06/2008 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 20,28 TL kazançla,
01/07/2008 - 31/12/2008 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 21,29 TL kazançla,
01/01/2009 - 30/06/2009 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 22,20 TL kazançla,
01/07/2009 - 31/12/2009 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 23,10 TL kazançla,
01/01/2010 - 30/06/2010 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 24,30 TL kazançla,
01/07/2010 - 31/12/2010 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 25,35 TL kazançla,
01/01/2011 - 30/06/2011 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 26,55 TL kazançla,
01/07/2011 - 31/12/2011 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 27,90 TL kazançla,
01/01/2012 - 30/06/2012 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 29,55 TL kazançla,
01/07/2012 - 31/12/2012 tarihleri arasında 24 gün ve günlük 31,35 TL kazançla,
01/01/2013 - 27/03/2013 tarihleri arasında 12 gün ve günlük 32,62 TL kazançla, çalıştığının tespitine,
Fazlaya dair talebin reddine, karar vermiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Anadolu 21. İş Mahkemesi'nin 17/05/2019 tarihli, 2014/953 Esas - 2019/212 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan feri müdahil Kurum vekili istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil Kurum vekili usul ve yasaya aykırı kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu dosyada; davacı 01/07/1999-27/03/2013 tarihleri arasında davalı iş yerinde çalıştığının tespitini talep etmiş, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden davacının davalı iş yerinden bildiriminin olmadığı, davacının 01/07/2004 tarihinden itibaren 506 sayılı yasa kapsamında aylık aldığı anlaşılmaktadır.
506 sayılı Kanunun 63/A bendi hükmüne göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları bu çalışma olgusuna dayalı ve onunla sınırlı olarak kesilmektedir. Ancak aynı Kanunun 63/B bendi kapsamında sigortalının istemi bulunması halinde sigortalı adına sosyal güvenlik destek primi ödenerek veya sigortalı adına tüm sigorta kollarından prim ödenmesi durumunda bunun sigortalının aylığı kesilmeden çalışma tercihini gösterdiği kabulüyle aylığı kesilmeden çalışmaya devam etmesi mümkündür.
Sigortalı ister sosyal güvenlik destek primi, isterse tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışsın, Kanunun öngördüğü belli bir sosyal güvenlik kuruluşu sigortalısı olması, kamu düzenine ilişkin, kişiye bağlı, vazgeçilmez ve kaçınılmaz hak ve yükümlülük doğuran bir hukuksal statü yaratır. Bu statüye Kurumun prim tahakkuk ettirmesi, sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına yakalanması halinde kendisi ya da hak sahiplerine gelir bağlanması gibi çeşitli sonuçlar bağlanmıştır. Bu sonuçlar kapsamında davacının bildirim yapılmayan dönemlerdeki çalışmalarının tespitini istemekte hukuki yararının bulunduğu ve aksinin kabulü halinde yaşlılık ya da emekli aylığı alan kişilerin sigortasız çalıştırılabileceği gibi sosyal güvenlik hakkının zorunlu ve vazgeçilemez niteliğine aykırı bir sonuç çıkacağı açıktır.
Somut dosyada, davacıya ilişkin yaşlılık aylığıyla ilgili tahsis dosyası celp edilmeli, yaşlılık aylığı aldığının tespiti halinde davacının beyanı alınmak suretiyle talebin sosyal güvenlik destek primine tabi olarak geçen sürelerin tespitine mi yoksa hizmet akdine dayalı zorunlu çalışmaların tespitine mi yönelik olduğu hususları açıklığa kavuşturulmalı, elde edilecek sonuç değerlendirilmek suretiyle karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.