Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4769 Esas 2022/6788 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
No : 2021/242-2022/24
İlk Derece
Mahkemesi : Edirne 1. İş Mahkemesi
No : 2018/219-2018/719

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Davacının davalı iş yerinde 11.09.2013 - 19.07.2014 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığını, davalının davacının sigorta primlerini yatırmadığından iş akdinin davacı tarafından haklı nedenlerle fesh edildiğini belirterek davacının belirtilen tarihler arasında davalı işyerinde sürekli çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle: Müvekkilleri olan kurumun ihtilafa neden olmadığını belirterek açılan davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... adına usulüne uygun olarak dava dilekçesi tebliğ edilmiş, duruşmaya gelmediği gibi cevap dilekçesi de sunmamıştır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; davacı vekilinin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili; davacının davalı aleyhine açmış olduğu işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının, eldeki davada delil olarak gösterilmiş olmasına rağmen Mahkemece bu konuda eksik inceleme ile karar verildiği, anılan dosyada dinlenen tanık beyanlarında davacının davalı yanında fiili çalışmasının bulunduğunun sabit olduğu, nitekim işçilik alacak taleplerinin kabulüne karar verildiği belirtilerek, eksik incelemeye dayalı kararın bozulması istenmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada, 15/10/1991 doğumlu davacı ...'ın sigorta kaydının bulunmadığı, davalı ... adına iş yeri kaydının olmadığı, dönem bordrosu bulunmadığı, ancak davalı ...'ın " ... mah.... mevki No:3 ... Edirne" adresinde, "palet, kutu palet, ahşap yükleme tablaları imalatı" faaliyeti nedeniyle 11.10.2013 tarihinden itibaren Edirne Arda Vergi Dairesi mükellefi olduğu, Edirne İş Mahkemesinin 2014/368 E- 2015/122 K sayılı dosyasının incelenmesinde, davacının davalı davalı ... aleyhine ücret ve fazla çalışma alacaklarının tahsili talebiyle 22/08/2014 günü açılan davanın 10/03/2015 tarihinde kabulüne karar verildiği, tanıklar ... ile ...'in dinlendiği, davacının davalıya ait iş yerinde 19.11.2013 - 19.07.2014 tarihlerinde 8 ay süreyle çalıştığı kabul edilerek hüküm kurulduğu kararın istinaf edilmeksizin 30/03/2015 tarihinde kesinleştiği, Mahkemece kolluk marifetiyle tespit edilen komşu işyeri tanıklarının, resmi olarak çalışmalarına ilişkin kayıt ve belgelerin dosyada bulunmadığı, bu bağlamda uyuşmazlık konusu dönemi kapsar şekilde işyeri faaliyetlerinin olup olmadığının tespit edilemediği anlaşılmakla, Mahkemece fiili çalışmaya ilişkin yeterli şekilde bilgi edinilmeden; eksik araştırma ile karar verilmesi hatalı görülmüştür.
Mahkemece, re'sen araştırma ilkesi doğrultusunda, davacının talebine konu dönemde faaliyette olduğu anlaşılan komşu işyeri ve çalışanları tespit edilerek kanaat edinmeye yetecek kadar kişinin tanık olarak beyanları alınmalı, komşu işyeri ve çalışanlarına ait mükellefiyet, vergi, ruhsat, çalışma kayıtları celp edilip, bu bağlamda komşu işverenlik sıfatları resmileştirilmeli, davacının çalışma süresine ilişkin ayrıntılı açık ve net beyanları alınmalı, varsa beyanlar arasındaki çelişkiler giderilmeli, dosyada daha önce dinlenen tanıkların da hizmet cetvelleri celp edilmeli, faaliyet ve çalışma süreleri belirlenmeli, sigortalının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu ile çalışmanın varlığı, kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalı ayrıca işçilik alacağı dosyası içeriğindeki belge ve beyanlar da değerlendirilmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının, HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, oybirliğiyle 09/05/2022 gününde karar verildi.