Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4186 Esas 2022/6787 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Mardin 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, maluliyetin tespiti ile maluliyet aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı asil tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı asil; 05/05/1989 tarihinde SSK'lı olarak belirli yerlerde çalıştığını, sağlık problemlerinin artması nedeniyle çalışamaz duruma geldiğini, malulen emekli olabilmek için Mardin SGK İl Müdürlüğüne 10/03/2015 tarihinde başvurduğunu, başvuru neticesinde %60 oranında oranında engelliliği bulunmadığından talebinin reddedildiğini, kendisinin almış olduğu raporlarda %67 engelli olduğunu ayrıca 1800 prim günü ve 10 yıllık sigortalılık süresinin bulunduğunu ve %60'lık engele sahip olduğundan tespit edilecek maluliyet oranına göre emekliliğe hak kazanacağının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili; davacının dava açılmadan önce müvekkil kuruma başvurması gerektiğini, açılan davada 5 yıllık hak düşürücü ve zamanaşımı itirazında bulunduğunu, davacının yıllar sonra böyle bir dava açmasının, dürüstlük kuralına ve iyi niyet ilkelerine aykırı olduğunu, davacının talebinin net ve anlaşılır olmadığını, dava dilekçesinde delillerin açık bir şekilde gösterilmediğini, davacının malulen emeklilik şartlarını taşımadığını, davanın temeli ve esası olmadığını belirttiklerinden haksız dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davacının malulen emekli olabilmek için yasanın aradığı en az %60 oranında çalışma gücünü kaybetmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacının, Mardin 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nin 16.11.2018 tarih ve 2016/81 Esas - 2018/650 Karar sayılı ilamına yönelik istinaf başvurusunun, HMK'nin 353/1-b maddesinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine, karar verildi.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili; Mahkemece verilen kararın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, mahkemece hükme esas alınan raporun mevcut maluliyet durumunu açıklar nitelikte olmadığını, mahkeme kararının da gerekçeli olmadığını belirterek, kararın bozulmasını istemiştir
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Sürekli iş göremezlik ve malullük halinin belirlenmesinde izlenecek yol; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 95’inci maddesinde malûl sayılmayı gerektirecek hastalık veya arızanın bulunup bulunmadığının tespitinde izlenecek yol açıklanmıştır. Buna göre, kurum sağlık tesislerince düzenlenen raporlara dayanılarak verilen kararlara karşı Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulundan rapor alınmalı, söz konusu kurul raporlarının Kurumu bağlayacağı, ancak, diğer ilgilileri bağlamayacağı dikkate alınarak, itiraz halinde, Adli Tıp Kurumundan alınacak rapora göre karar verilmeli; Yüksek Sağlık Kurulu Raporu ile Adli Tıp Kurumu raporu arasında çelişki bulunması halinde ise, Adli Tıp Genel Kurulundan alınacak raporla, bu çelişki giderilip, varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranlarının tespitine ilişkin olarak 01.10.2008 tarihi öncesinde, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü hükümlerine göre irdeleme yapılmakta iken, 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 11.10.2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği; 01.09.2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 03.08.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği hükümlerine göre irdeleme yapılmakta idi.
Ne var ki, 28.09.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği” ile sigortalıların maluliyet tespitine ilişkin talep ve işlemlerinde, gelişen tıbbi koşullar ve değişen hastalıklara dayalı olarak yenilenen ve 3 yılda bir güncellenmesi kabul edilen hastalık listesi ile beraber, bu yönetmelik hükümlerine göre uygulama yapılması kabul edilmiş ve 03.08.2013 tarihli Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinin yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmıştır. Öte yandan, kural olarak Yüksek Sağlık Kurulu'nca verilen karar Sosyal Güvenlik Kurumu'nu bağlayıcı niteliktedir.
Somut olayda; davacının sigortalı olarak çalıştığı sırada hastalıkları sebebiyle çalışamaz hale geldiği iddiası ile malulen emekliye ayrılmak için davalı kuruma 04.12.2015 tarihinde başvurduğu, davalı kurumca davacının maluliyet oranının tespiti için Yüksek Sağlık Kuruluna gönderildiği, Sosyal SigortaYüksek Sağlık Kurulunun 08.01.2016 tarihli 02/416 sayılı kararı ile davacının çalışma gücününü %60 ını kaybetmemiş olduğundan malul sayılamayacağına karar verilmesi üzerine, davacının eldeki davayı açtığı, Mahkemece davacının maluliyetinin %60 oranında olup olmadığı hususunun tespiti için 3. Adli Tıp İhtisas Kurulundan rapor istendiği, dosyaya sunulan 30/05/2016 tarihli raporda; davacının çalışma gücünün en az %60'ını kaybetmediği ve malul sayılamayacağının tespit edildiği, Mahkemece anılan raporlar arasında çelişki olmadığı belirtilerek, davacı hakkında maluliyet koşullarının oluşmadığından bahisle yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmakta ise de, mahkeme kararı sonrası 28.09.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe giren Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği ile 03.08.2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinin yürürlükten kaldırıldığı anlaşılmıştır.
Yargılama safhasında yürürlüğe giren söz konusu mevzuat kapsamında da değerlendirme yapılması gerektiğinden, mahkemece 28.09.2021 tarihli Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği kapsamında, maluliyetin bulunup bulunmadığı konusunda, Adli Tıp 3.İhtisas Kurulundan ve raporlar arasında çelişki bulunması halinde, Adli Tıp Kurumu İkinci Üst Kurulu’ndan rapor alınıp (maluliyetin bulunduğuna karar verilmesi durumunda başlangıcının, yönetmeliğin yürürlük tarihi olduğu gözetilmek kaydıyla) sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki esaslar göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm, bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesi ile kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.