Danıştay 13. Daire 2020/2762 Esas 2022/1265 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/2762
Karar No:2022/1265


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Madencilik Nakliyat Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idarece … tarihinde yapılan ER:… sayılı II. Grup maden sahası ihalesini kazanan davacı şirket tarafından, ER:… sayılı ihalenin iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce; davalı idare tarafından 35 adet maden sahasının 161. ihale grubunda ihale edilmek üzere ilan edildiği, ihale edilmek üzere ilan edilen sahalar içinde yer alan dava konusu mermer işletme sahasının 16/12/2019 tarihinde açık artırma usulü yapılan ihalesinin 2.500.000,00-TL bedelle davacı şirket üzerinde bırakıldığı, İhale Bedeli Yatırma Takip Çizelgesinde davacı şirketin teklif etmiş olduğu bedeli 17/12/2019-30/12/2019 tarihleri arasında yatırması gerektiğinin bildirildiği, davacı şirket tarafından 27/12/2019 tarihinde teklif edilen ihale bedeli olan 2.500.000,00-TL'nin yatırıldığı, sonrasında … isimli bir şahıs tarafından söz konusu ihale sahasının değerinden çok düşük bir meblağ ile alındığı, Devletin zarara uğradığı iddiasıyla şikâyet dilekçesi verildiği ve ihalenin yeniden yapılmasının talep edildiği, söz konusu talebe istinaden, konunun bir heyet marifetiyle yerinde incelenmesi için … tarih ve … sayılı olurla mahallinde tetkik heyeti görevlendirildiği, görevlendirilen heyetin … tarih ve … sayılı raporunda; "... ihalelik sahada ve ihalelik sahanın mücavirinde yer alan aynı özellikteki mermere sahip işletme ruhsatlı sahalarda yapılan üretim ve satış miktarları, kârlılık oranları, ocak verimleri dikkate alındığında, ER;… sayılı sahanın ihale bedelinin daha yüksek olması gerektiği görüşü hasıl olmakla birlikte, ihale bedeline ilişkin olarak (Genel Müdürlüğümüze sunulan … tarih ve … sayılı itirazın teknik yönden değerlendirilebilmesi için söz konusu sahada detaylı jeolojik (stratigrafi, tektonizma, yan kayaç ilişkileri, desen oluşturan etmenler vb.) ve kaynağı etkileyen diğer faktörlerin belirlenmesine yönelik araştırmaların yapılarak kaynağın ortaya çıkarılması, sahadan alınacak numunelerin fiziksel, kimyasal ve mekanik analizlerinin yapılarak bu veriler doğrultusunda bölgedeki ruhsat sahalarında benzer özelliklere sahip mermerlerin üretim ve satış miktarlarının göz önünde bulundurulması gerekmekte olup, bu şartların sağlanmasını müteakip olarak ihale bedelinin belirlenmesi uygun olacaktır." şeklinde değerlendirme yapıldığı, Maden Sahaları İhale Yönetmeliği'nin 23. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen, "Genel Müdürlük gerekli gördüğü hâllerde ihaleyi iptal edebilir. İhalenin iptal edilmesi durumunda müracaatçılar bir hak talep edemez. Ancak, yatırılan işletme ruhsat taban bedeli ve teminatlar iade edilir." hükmü uyarınca ve heyet raporuna istinaden, davaya konu sahanın ihalesinin, taban fiyatın, ihalede verilen son teklif olan 2.500.000.00-TL'den az olmamak kaydıyla, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak çalışma neticesinde yeniden belirlenerek ihale edilmek üzere … tarih ve … sayılı Olur ile iptal edilmesi üzerine davanın açıldığı;
Maden Sahaları İhale Yönetmeliği'nin 21. maddesi uyarınca göre davalı idarece İhale Bedeli Yatırma Takip Çizelgesine göre davacı şirketin teklif etmiş olduğu bedeli 17/12/2019-30/12/2019 tarihleri arasında yatırması gerektiğinin bildirilmesi üzerine, davacı şirket tarafından 27/12/2019 tarihinde ihale bedeli olan 2.500.000,00-TL'nin yatırıldığı ve böylece ihale sürecinin son bulduğu; yine aynı Yönetmeliğin 23. maddesinde davalı idareye gerekli gördüğü hâllerde ihaleyi iptal etme konusunda takdir yetkisi tanındığı, dava konusu maden sahasının 161. Grup İhale Edilecek Sahalar içerisinde yer aldığı, bu grupta 35 adet maden sahasının ihalesinin yapıldığı, 19 sahada ihalenin sonuçlanmadığı, dava konusu idari işlemle iptal edilen ihale dâhil olmak üzere sonuçlanan 16 ihaleden 14'ünün ise taban ihale bedelinin 1,01 ilâ 4,89 katı arasında değişen bedellerle sonuçlandığı, davacı şirket tarafından ilgili saha için taban ihale bedelinin 7,11 katı teklif yapıldığı, bu bedelin aynı grupta ihale edilen 35 saha içerisinde en yüksek 7. bedel olduğu; Mahkemelerinin 09/03/2020 tarihli ara kararı ile, uyuşmazlık konusu maden sahasının taban ihale bedeli ve ihale bedelinin hangi kriterlere göre belirlendiğinin, ayrıca sonuçlanan diğer 16 ihaleden aynı gerekçelerle iptal edilen ihale olup olmadığının sorulduğu; ara karar cevabında, dava konusu ihale sahasına ilişkin ihale taban bedelinin belirlenen genel hesaplama kriterleri doğrultusunda 351.540,00-TL olarak belirlendiğinin, ihalesi yapılan diğer sahaların ihale bedelleri ile ilgili olarak ihbar ya da itiraz gelmediğinden başka ihalenin iptal edilmediğinin bildirildiği;
Bu durumda, davacı şirketle aynı grupta ihale edilen sahaların tamamının taban ihale bedelinin aynı yöntemle belirlendiği, davalı idarenin ara karar cevabında diğer sahaların ihale bedelleri ile ilgili olarak ihbar ya da itiraz gelmediğinden başka ihalenin iptal edilmediği, dava konusu mermer işletme sahasına ilişkin ihalenin, belirlenen ihale taban bedeli olan 351.540,00-TL'nin üzerinde 2.500.000,00-TL bedelle davacı şirket üzerinde bırakıldığı, söz konusu maden sahasının ihale taban bedelinin aynı grupta ihalesi yapılan diğer maden sahalarıyla aynı kriterlere göre belirlenmesine rağmen, sadece davacı şirketin uhdesinde kalan ihaleye itiraz geldiğinden bahisle ihale sonuçlandıktan sonra belirlenen heyetçe, sadece davacı şirkete ihale edilen maden sahasına ilişkin tekrar inceleme yapıldığı, yapılan inceleme neticesinde somut gerekçeler ortaya konulmadan, sahanın ihale bedelinin daha yüksek olması gerektiği görüşünün bildirildiği, davacı şirket tarafından ihale bedelinin yatırılmasıyla sonuçlanan ihalenin iptal edilmesine ilişkin işlemde, davalı idareye tanınan takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı hususu da gözetilerek, hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu ihale sonrası dava dışı bir kişi tarafından verilen dilekçe ile ihale konusu sahanın değerinden çok düşük bir meblağ ile alındığı, devletin maddi kayba uğradığı belirtilerek ihalenin yeniden yapılmasının talep edildiği, söz konusu talebe istinaden, kamu yararı açısından konunun bir heyet marifetiyle yerinde incelenmesi için tetkik heyet görevlendirildiği, heyetin raporunda ihale konusu sahada ve ihale konusu sahanın mücavirinde yer alan aynı özellikteki mermere sahip işletme ruhsatlı sahalarda yapılan üretim ve satış miktarları, kârlılık oranları, ocak verimleri dikkate alındığında, dava konusu sahanın ihale bedelinin daha yüksek olması gerektiği görüşünün bildirildiği, ihaleyi iptal etme konusunda idareye takdir yetkisi tanındığı, heyet raporunda yer verilen tespitler çerçevesinde ihalenin iptal edildiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, idarenin ihaleyi iptal etmedeki takdir yetkisinin ihalenin sonuçlandırılmasından önceki sürece ilişkin olduğu, dava konusu ihalenin sonuçlandıktan sonra iptal edilmesinin mevzuata aykırı olduğu, davalı idare tarafından çeşitli kriterler göz önüne alınarak belirlenen taban ihale bedelinin 7,11 katı olan davacı şirketin teklifinin bir şikâyet dilekçesi sonucunda yeniden değerlendirilerek, ihale bedelinin düşük olduğuna karar verilmesinin hakkaniyet ile bağdaşmadığı, dava konusu maden sahasının da dâhil olduğu 35 sahanın ihalesinin yapıldığı, 16 ihalenin sonuçlandığı ve sonuçlanan ihalelerden 14'ünün taban ihale bedelinin 1,01 ilâ 4,89 katı arasında değişen bedeller ile sonuçlandığı, davacı şirket tarafından verilen teklifin ise taban ihale bedelinin 7,11 katı olduğu, devletin zarara uğradığı hususunda somut hiçbir bilgi ya da belge bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:


HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 28/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.