Danıştay 8. Daire 2018/3330 Esas 2022/2045 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3330
Karar No : 2022/2045



TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Üniversitesi Rektörlüğü
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü'nde 2547 sayılı yasanın 50/d maddesi uyarınca öğretim üyesi yetiştirme programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacı tarafından, lisansüstü eğitiminde azami süreyi doldurduğu gerekçesiyle 14.04.2017 tarihi itibariyle kadro ile ilişiğinin kesilmesine dair Fakülte Yönetim Kurulunun ... tarih ve ... sayılı 4 nolu kararına karşı yapılan 24/04/2017 tarihli itiraz başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve bu işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların faiziyle tazmini ve tüm özlük haklarının iadesi istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacının 2547 sayılı yasaya eklenen geçici 67. ve 44/c-son maddesi ile getirilen yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği 2014 yılı itibariyle davacının yüksek öğretimine devam ettiğinin taraflar arasında tartışmasız olduğu, geçici 67. maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami süre hesabında daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağı hüküm altına alındığından, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesine göre yüksek lisansta azami süre, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, programın en çok altı yarıyılda tamamlanması gerektiği açık olduğundan, lisanüstü eğitiminin azami süresini işlem tarihi itibariyle tamamlamayan davacının öğrencilikle ilişiğinin kesilmesi kararına yapılan itirazın zımnen reddi işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının tez savunmasında başarılı olmadığı gerekçesiyle öğrencilik ile ilişiğinin kesildiği, öğrencilik statüsü sone eren davacının ÖYP kapsamında fakülte bünyesinde araştırma görevlisi olarak istihdam edilmesine olanak bulunmadığından, kadrosu ile ilişiğinin kesildiği, dolayısıyla hukuka uygun olarak dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülerek istinaf kararının bozulması istenilmiştir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı vekili tarafından, davalı idarenin belirttiğinin aksine davacının öğrencilik ile ilişiğinin kesilmediği, müvekkilinin 24/11/2017 tarihinde yüksek lisans eğitiminden başarılı bir şekilde mezun olduğu, dolayısıyla dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte müvekkilinin yüksek öğretimine devam ettiği, davalı idare tarafından keyfi bir kararla müvekkilinin tezini savunmasında başarısız sayıldığı belirtilerek dava konusu işlemin hukuka aykırı olması sebebiyle temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile ile usul ve yasaya uygun olan Bölge Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü'nde Yükseköğretim Kanunu'nun 50/d. maddesi uyarınca 17/09/2012 tarihinde ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak başlayan davacının, azami öğrenim süresi içinde yüksek öğrenimini tamamlamadığı gerekçesiyle kadrosu ile ilişiğinin kesilmesi üzerine, ilişik kesme işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19.11.2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun'un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ''Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." düzenlemesine, 6569 sayılı Kanun'un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun'a eklenen geçici 67. madde ile; ''Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un "Lisansüstü Öğretim" başlığını taşıyan 50. maddesinin d fıkrasında; lisansüstü öğretim yapan öğrencilerin, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna da atanabilecekleri kuralı yer almıştır.
20.04.2016 tarihli Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 7. maddesi: "(1) Tezli yüksek lisans programının süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, program en çok altı yarıyılda tamamlanır. (2) Dört yarıyıl sonunda öğretim planında yer alan kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan veya bu süre içerisinde yükseköğretim kurumunun öngördüğü başarı koşullarını/ölçütlerini yerine getiremeyen; azami süreler içerisinde ise tez çalışmasında başarısız olan veya tez savunmasına girmeyen öğrencinin yükseköğretim kurumu ile ilişiği kesilir. (3) Yüksek lisans programından süresinden önce mezun olabilecek öğrenciler ile ilgili düzenlemeler senato tarafından kabul edilen yönetmelikle belirlenir." kuralına yer vermiştir.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın "Öğrenim süresi" başlığını taşıyan 10. maddesinin 1. fıkrasında; ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim sürelerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde belirlenen azami öğrenim süreleri olduğu belirtilerek; aynı maddenin 2. fıkrasında; "Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP'ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır." kuralı yer almıştır.
Öte yandan, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 26.04.2017 tarih ve YD İtiraz No: 2017/231 sayılı kararı ile "2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na eklenen Geçici 67. maddede yer alan "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz." hükmünün ÖYP, 2547 sayılı Kanun'un 50/d ve 35. maddeleri kapsamında araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına" ilişkin 29/07/2015 günlü, YÖK Yürütme Kurulu kararının yürütmesinin durdurulduğu, bunun üzerine YÖK Yürütme Kurulu'nun 10.10.2017 tarihli kararı ile "2547 sayılı Kanunun Geçici 67. maddesi hükümlerinin 2547 sayılı Kanunun 50/1-d maddesi kapsamında atanan araştırma görevlileri ve ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kapsamında bulunanların araştırma görevlisi kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına; bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında ise uygulanmasına" şeklinde değiştirilmesine karar verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin ve yargı kararının bir bütün olarak değerlendirilmesinden; ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmaması nedeniyle bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında geçici 67. maddenin uygulanmasının mümkün olmasına karşın; 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin, açık hüküm olmaması ve bu konuda başkaca lehe bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'a tabi olan ve ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer bir anlatımla; Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar ile tabi olunan kuralların belirlendiği, istisnai bir program olan ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlamaları için öngörülen sürelerin dikkate alınması suretiyle kadrolarında bulunmaları için belirlenen süreler ile lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmelidir. Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan araştırma görevlilerinin kadrolarından ilişiğinin kesilmemesinin, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenerek, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşıdığı anlaşılmış olup, aksinin kabul edilmesi durumunun ise, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Bu bakımdan; araştırma görevlilerinin, kadrolarında azami bulunma süreleri ile lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerektiği kabul edilmelidir.
Davalı idarece, davacının tez savunmasında başarısız olması nedeniyle öğrencilik ile ilişkisinin kesildiği, öğrencilik ile ilişiği kesilen davacının ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak istihdam edilmesine olanak bulunmadığının belirtildiği görülürken, davacı tarafından öğrencilik ile ilişiğinin kesilmediği ve 24/11/2017 tarihinde yüksek lisans eğitimini tamamlayarak mezun olduğu ifade edilmiştir.
Dava dosyasında yer alan dava konusu işlemin incelenmesinden; araştırma görevlisi olarak görev yapan davacının, azami öğrenim süresinin dolması sebebiyle ilişiğinin kesilmesine karar verildiği ve davacının da kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine dair bu işlemi dava konusu etmesine rağmen, İdare Mahkemesince dava konusunun, davacının öğrencilik ile ilişiğinin kesilmesi olarak belirtildiği ve sonuç kısmında davacının öğrencilikle ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemin iptaline karar verildiği görülmektedir.
Bu durumda; davacı tarafından, araştırma görevlisi kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu işlemin iptalinin istendiği ve kendi dilekçelerinde de öğrencilik ile ilişkisinin devam ettiği belirtildiği görüldüğünden, davacının araştırma görevlisi kadrosundan ilişiğinin kesilmesine sebep olarak gösterilen azami öğrenim süresini, tamamlayıp tamamlamadığı yönünden yeniden yapılacak inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu istemi aşan şekilde verilen Mahkeme kararına yönelik istinaf istemini reddeden istinaf kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Öte taraftan, Yükseköğretim Genel Kurulunun 01.02.2013 tarih ve 2013.01.135 sayılı kararının (ç) bendinde yer alan, ''657 sayılı Kanunun 104 ve 105. maddelerinde belirtilen mazeret ve hastalık izinleri ile aynı kanun uyarınca kadın memura doğum yapması halinde verilen ücretsiz izinler ile muvazzaf askerlikte geçen sürelerin lisansüstü eğitimi azami bitirme sürelerine eklenmesine'' karar verilmiştir. Bu bakımdan; davacının, Yükseköğretim Genel Kurulunun 01.02.2013 tarih ve 2013.01.135 sayılı kararının (ç) bendi kapsamında azami bitirme süresine eklenmesi gereken bir izin kullanıp kullanmadığı tespit edilerek, azami öğrenim süresinin hesaplanması suretiyle karar verilmelidir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İstanbul Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.