Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9780 Esas 2022/4563 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
No : 2021/853-2021/1146

İlk Derece
Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi
No : 2018/344-2021/143

Asıl dava, prim borcuna ilişkin kurum işlemi iptali; birleşen dava, davalılar ...’in hizmetlerinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle; asıl ve birleşen davanın açılmamış sayılmasına dair verilen karara karşı; davacı vekili tarafından, istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, 03.07.2018 tarih 5811672 sayılı prim borcuna ilişkin kurum işlemi iptali ile birleşen davada, davalılar Gülçin Satıroğlu ve ...'nın hizmetlerinin tespitine dayalı yapılan işlemin iptalini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı SGK vekili tarafından verilen cevap dilekçesinde özetle; sunulan nedenlerle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun açılan davanın reddine dair karar, verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davanın daha önce bir kez işlemden kaldırılmış olması ve dosyanın ikinci kez takipsiz bırakılmış olması nedeni ile HMK'nun 320/4 fıkrası uyarınca davanın ve birleşen davanın açılmamış sayılmasına, dair karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, ... 2. İş Mahkemesi'nden verilen 02.03.2021 tarih, 2018/ 344 Esas ve 2021/143 Karar sayılı kararına yönelik; davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, dair karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 320/4 bendi; "Basit yargılama usulüne tabi davalarda, işlemden kaldırılmasına karar verilmiş olan dosya, yenilenmesinden sonra takipsiz bırakılırsa dava açılmamış sayılır" hükmü içermektedir.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun “hukuki dinlenilme” başlıklı 27’nci maddesi, T.C. Anayasası’nın hak arama hürriyetini düzenleyen 36’ncı maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin adil yargılanma hakkına ilişkin 6’ncı maddesi nazara alındığında davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını mahkemenin açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini içeren bu hakkın ve yargılamanın aleniliği ilkelerinin gerçekleşmesinin en önemli aracı duruşma yapılmasıdır. Duruşma günü celseye katılma imkanı olmayan taraf buna ilişkin mazeretini bildirip, belgeleyerek, bildirim giderlerini de yatırarak duruşmanın ertelenmesini isteme olanağına sahiptir. O halde, HMK’nun 150. maddesi kapsamında duruşma tayin edilerek, usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan yalnız biri duruşmaya katılırsa gelmeyen tarafın geçerli mazeret gönderip göndermediği, gerekli masrafın karşılanıp karşılanmadığı incelenerek; gelen tarafın bu mazeret dilekçesine karşı beyanına göre, dosyanın işlemden kaldırılmasına ya da kaldırılmamasına karar verilecektir. Anılan hususların uygulanabilmesi için, her şeyden önce tarafların usulüne uygun davet edilmiş olmaları gerekmektedir.
Eldeki davada, mahkemece ve devamında ilgili istinaf mahkemesince, “dava, 10/09/2018 tarihinde açılmış olup, davacı vekili yargılamanın hiçbir celsesine katılmamış, tüm celselerde mazeret dilekçesi sunmuştur. Davacı vekili yargılamanın 7. celsesi öncesinde sunduğu mazeret dilekçesinde duruşma gününün Uyaptan öğrenilmesine karar verilmesini talep etmiş, mahkemece talebine uygun olarak 7. celse davacı vekilinin son kez mazeretinin kabulüne, duruşma günün Uyaptan öğrenmesine karar verilmiştir. 8. celse öncesinde davacı vekili yeniden mazeret dilekçesi sunmuştur. Bu durumda davacı vekili duruşma gününü öğrenmiş olduğundan HMKda duruşma gününü Uyaptan öğrenileceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığına ilişkin itirazı yerinde değildir.”; gerekçeleri ile karar verilmiş olup; davacının son celseye, mazeret dilekçesi gönderdiği, başka mahkemede duruşması olduğunun bildirildiği; mahkemece , önceki celse son kez mazaretin kabul edildiğine dair gerekçe ile davacı vekilinin mazeretinin reddedilerek; davanın HMK 150. maddesi gereğince işlemden kaldırılmasına karar verilip, gerekçeli kararda dosyanın işlemden 2. kez kaldırıldığından davanın açılmamış sayılmasına dair karar verilmesi isabetsiz olup; davacının sunduğu mazaretinin yerindeliğini denetleyerek, karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak; İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 30.03.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.