MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili ile davalılardan Pamuk Ticaret İnş.İth. İhr. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı , şirketlerinin davalılardan Pamuk Tic. İnş.İth. İhr. A.Ş."ye ait ilgili adresteki taşınmazı ilgili kira sözleşmesi gereğince 01/05/2008 tarihinde 4 yıllığına kiraladığını,aylık kira bedelinin 22.000 + KDV olduğunu, ayrıca 66.000 TL de depozito verildiğini,sözleşmenin imzalanması ile birlikte, davalılardan kiraya veren Pamuk Tic. İnş.İth. İhr. A.Ş"ye toplam değeri 541.180,00 TL olan değişik meblağlardaki 25 adet çeki keşide ederek verdiğini, bu çeklerden 17 adetinin toplam bedeli olan 305.180 TL"nı ödediğini bakiye kısmın ise davalıların ortak kusurları sonucunda iptal edilen ruhsat sonucu ödenemediğini ve davalıların çekleri icraya konu ettiklerini,söz konusu taşınmazı kiraladıkları tarihte harabe halinde olduğunu,burayı restaurant haline getirmek için yaklaşık olarak 500.000,00 TL masraf yaptığını, davalılardan ..."nın ise inşaat çalışması sırasında hiçbir şekilde inşaata engel olmadığını, onarım ve tadilat işleri sona erdikten sonra davalılardan ... tarafından kendilerine 05/06/2008 tarihli iş yeri açma çalıştırma ruhsatı verildiğini, ruhsat verilen bu taşınmaz için belediye encümenin 28/09/2007 tarihli kararına göre yıkım kararı olduğunun ortaya çıktığını, kendilerinin de iptal edilen ruhsat nedeniyle sadece 15 ay sonra tahliye edilerek ortada bırakıldıklarını, tahliyenin hemen akabinde söz konusu taşınmazın davalılardan Pamuk Tic. İnş.İth. İhr. A.Ş tarafında bir başka müessesinde kiraya verildiğini ve halen kirada olduğunu ileri sürerek, davalıların müştereken sebep oldukları zarar nedeniyle fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 20.000 TL "nin müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş;11.07.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile talebini 796.041,76 TL"ye yükseltmiştir.
Davalı ... Tic.İnş.İth. İhr A.Ş. , taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesine göre kiralananın içkisiz restaurant -cafe- fastfood için kullanacağı, kira sözleşmesinin 8 maddesinde kiracının kiralananda yapacağı her türlü alt yapı, elektrik, su, ısıtma ve soğutma sistemleri, tadilat ve dekorasyondan dolayı kiraladığı mülkiyeti tahliye ve teslim ettiğinde mülkiyet sahibinden her ne ad altında olursa olsun bir alacak ve hak talep etmeyeceğini belirtiğini, kiracının yapacağı tüm harcamaların kiracıya ait olacağını,söz konusu çeklerin çoğunun ödenmediğini, bu çeklerle ilgili icra takipleri yapıldığını ve karşılıksız çekten ötürü şikayetçi olduklarını,Gaziantep 9. Asliye Ceza Mahkemesi"nin 2008/1841 E. sayılı dosyasında şirket yetkilileri hakkında açılan davada davaya konu inşaatın yıkılarak eski hale getirildiğinden bahisle davanın düşürülmesine karar verildiğini, davacının söz konusu taşınmazı tahliye etmesi sonrasında bu taşınmazı başka bir firmaya kiraladıklarını, kiracı firmanın taşınmaz birçok tadilatlar yaptığını, gerekli ruhsatları aldığını ve iş yerinin faal durumda olduğunu, davacının Gaziantep 1. İcra Hukuk Mahkemesi"nin 2009/782 E.- 2009/694 K. sayılı kararı ile tahliye edildiğini, davacı hakkında kaçak elektrik ve su kullanmaktan bahisle açılan ceza davaları bulunduğunu,davacının kendi edimlerini yerine getirmediğini savunarak,davanın reddini dilemiştir.
Davalı ..., eldeki davada idare mahkemeleri görevli olduğundan görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini,esas yönünden ise,kendileri tarafından davacı yana 05/06/2008 tarihli iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatı verildiğini, ancak daha sonra yapılan denetimler neticesinde iş yerinin bulunduğu taşınmazla ilgili olarak belediye encümenince alınan 28/09/2007 tarihli kararla alınan taşınmaz ile ilgili yıkım kararı olduğunun tespit edildiğini, bu nedenle de davacıya verilen ruhsatın iptal edildiğini, davacıya bu durumun 07/08/2009 tarihinde bildirildiğini,davacı ile diğer davalı arasındaki uyuşmazlığın kira sözleşmesinden kaynaklandığını,bu nedenle eldeki davada kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, davacının Gaziantep 2. İdare Mahkemesi"nin 2009/968 esas 2009/1160 sayılı dosyasında encümen kararın iptali davası açtığını, ayrıca iş yeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline ilişkin işleme karşı da Gaziantep 2. İdare Mahkemesi"nin 2009/997 esas 2010/83 karar sayılı dosyası ile dava açtığını, her iki davanın da reddine karar verildiğini, kendilerinin aldıkları kararların hukuka uygun olduğunu savunarak,davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece,davacının davalı ... hakkında açtığı davanın reddine; davacının davalı ... Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş hakkında açtığı davanın kısmen kabulü ile, 66.000 TL depozito bedelinin davalı ... Tic.İnş.İth.İhr. Turizm A.Ş. "den tahsili ile davacıya verilmesine, dava tarihinden itibaren bu miktarın 20.000 TL kısmından, sonra kalan bakiye 46.000 TL"sine ıslah tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine;davacı tarafın fazlaya dair isteminin reddine karar verilmiş,hüküm davacı vekili ile davalılardan Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Davalılardan Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş vekilinin temyizi yönünden yapılan incelemede;
Davalılardan Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş vekili, davacı vekilinin temyiz dilekçesine karşı düzenlediği temyize cevap dilekçesinde hükme ilişkin temyiz itirazlarını ileri sürmüşse de söz konusu dilekçenin HUMK"nun 433. maddesinde öngörülen on günlük yasal süre içerisinde mahkemeye verilmediği anlaşılmaktadır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle,davalılardan Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş vekilinin katılma yoluyla temyiz isteminin reddi gerekir.
2-Davacı vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede ;
Davacı, kira sözleşmesinin düzenlenmesinden sonra taşınmazı kullanabilmek amacıyla birtakım onarım, tamirat ve iyileştirmeler yaptığını,ancak işyeri için 05.06.2008 tarihinde davalılardan Belediye tarafından verilen ruhsat sonrasında Belediye Encümeni nce bu yere ilişkin 28.09.2007 tarihli yıkım kararının ortaya çıktığını,iptal edilen ruhsat nedeniyle söz konusu taşınmazı kiralamasından 15 ay sonra buradan tahliye edildiğini belirterek, yapmış olduğu imalat bedellerinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK"un 530, BK.nun 414.md.)
Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir.
Davacı kiracı ile davalılardan kiraya veren Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş arasında 01.05.2008 başlangıç -30.04.2012 bitiş tarihli kira sözleşmesinin varlığı konusunda taraflar arasında herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.
Sözleşmenin 8. maddesinde ""içinde yapacağı her türlü alt yapı, elektrik, su, ısıtma, soğutma sistemleri,tadilat ve dekorasyondan dolayı kiraladığı mülkiyeti tahliye ve teslim ettiğinde mülkiyet sahibinden her ne ad altında olursa olsun bir alacak ve hak talep ve iddia edemeyecek.Terk ettiğinde yapılan demirbaşlar,dekorasyon,çatı vs. veya benzeri işler dükkanda sabit kalacak, taşınmayacak ve sökülmeyecektir. Sökülebilir zarar vermeyenler alınabilir"" şeklinde düzenleme mevcut ise de, söz konusu hüküm kiralananın sözleşme süresi sonunda tahliye edilmesi halinde geçerli olup taşınmazın kira sözleşmesindeki 4 yıllık süre sona ermeden tahliye edildiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle kira sözleşmesi süresince kullanılacağına güvenilerek kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden sözleşmenin feshedilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini isteyebilir.Bu noktada ise,mahkemece dosya kapsamında alınan bilirkişi raporu davacı kiracının davalıdan talep edebileceği faydalı ve zaruri imalat bedellerinin tespiti noktasında yetersiz olup,hükme esas alınabilecek nicelik ve nitelikte değildir.
O halde mahkemece, alanında uzman farklı bir bilirkişi heyetinden yeniden rapor alınması suretiyle, davacı kiracı tarafından yapılan tadilatların zorunlu ve faydalı masraf niteliğinde olup olmadığının saptanarak, zorunlu ve faydalı masraf olduğunun belirlenmesi halinde imalat tarihi itibariyle yıpranma payı düşülmüş bedellerinin tahliye tarihinden kalan kira süresi ile orantılı olarak tespiti ile sökülüp götürülebilecek imalatların istenemeyeceği de nazara alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalılardan Pamuk Tic.İnş.İth.İhr. A.Ş vekilinin katılma yolu ile temyiz talebinin SÜREDEN REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27.05.2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.