Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11645 Esas 2022/3969 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, davalı Kurum ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı Kurum ve davalı ... vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının davalılardan ... ve Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davacının davalılara ait ...Örgü unvanlı işyerinde aralıksız çalıştığını, 2010/Mayıs ayına kadar işvereni ... olmakla birlikte bu tarihte işyeri diğer davalı olan eşi ...'e devredildiğini, Kuruma bildirilmeyen 05.02.2005 - 19.05.2014 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalılardan ... ile ..., davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davacının davasının kısmen kabulüne, davacının kuruma bildirilen süreler dışında 05/05/2009 - 30/11/2009 ile 18/07/2010 - 19/10/2010 tarihleri arasında yılları arasında davalılardan ...'e ait ...sicil sayılı işyerinde prime esas asgari kazanç üzerinden çalıştığının tespitine, davalı ... yönünden açılan davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, davalı kurum ve davalı ... vekillerinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili, tanıkların davacının kesintisiz çalışmasının olmadığı yönünde beyanda bulunmalarına rağmen davacının kesintisiz çalıştığının tespiti yönünde karar verilmesinin kabulünün mümkün olmadığını, davanın zamanaşımına uğramış olduğunu belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Davalı Kurum vekili, davacının davasının sübuta ermediğini, davanın reddi gerektiğini belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 11.05.2010 - 17.07.2010, 20.10.2010 - 22.01.2011, 07.05.2011 - 03.02.2012, 07.04.2012 - 15.12.2012, 06.04.2013 - 31.12.2013, 22.03.2014 - 30.06.2014 tarihleri arasında davalı ... adına kayıtlı ...sicil nolu “tel örgü imalatı” işyerinden bildirimleri olduğu, davacı tarafından davalı ... aleyhine açılan işçilik alacaklarına ilişkin dava sonucunda, ... 2.İş Mahkemesince, davacının çalışma süresinin 11.05.2010 - 30.06.2014 tarihleri arasında SGK’ya yapılan bildirimler kadar 2 yıl 10 ay 24 gün olduğu kabul edilerek hüküm kurulduğu, hükmün temyiz edilmeksizin kesinleştiği, dinlenen tanıkların beyanlarının çelişkili olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının talep ettiği döneme yönelik kesinleşmiş alacak davasının bu dava bakımından kesin delil niteliğinde olmadığı, ancak kuvvetli delil sayılacağı gözardı edilmemelidir. Öte yandan dinlenen tanıkların ihtilaf konusu dönemin tamamında çalışması bulunmadığı gibi tanık beyanlarının çelişkili olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacı isticvap olunarak nerede hangi işte çalıştığı, bu dönemlerde ne iş yaptığı, birlikte çalıştığı kişiler sorularak taleplerini açıklaması istenmeli, bildirdiği deliller toplanmalı; tarafların gösterdiği tanıklar ile yetinilmeyerek, davalı işverene ait işyerinin bordrolarında ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptayarak bunların bilgilerine başvurulmalı; bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, kapsamlı araştırma yapılmak suretiyle, davalı işyerinin sanayi sitesinde olduğu anlaşıldığından, nizalı dönemde davalı işyerine komşu diğer işyerleri belirlenerek bu işyerlerinin uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı çalışanları, yoksa işyeri sahipleri araştırılıp saptanarak davacının davacının fiili çalışmalarının varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, kesintili mi, sürekli mi olduğu hiçbir kuşku ve duraksamaya meydan vermeyecek biçimde belirlenmeli, tanık beyanları arasındaki çelişki giderilmeli, böylelikle, toplanan ve toplanacak delillerin sonucuna göre davaya konu talep hakkında bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılardan ... ve Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. Maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 21/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.