Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12354 Esas 2022/3655 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi

Dava, yersiz ödemenin tahsili istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle mahkemenin yetkisizliğine dair verilen karara karşı davacı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davacı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davalının Kurumdan .../... tahsisi numarası ile 01.07.2014-31.10.2018 tarihleri arasında yapılan ödemelerin, davalının Kuruma verdiği ekokardiyoğrafi raporlarının sahte olduğunun tespit edilmesi üzerine yersiz ödeme şekline büründüğünü, bu yersiz maaş ödemesi ile ilgili olarak 20204215000298 belge numarasıyla borç oluşturulduğunu, Kurum tarafından oluşturulan bu borca ilişkin davalıya tebliğ yapıldığını ancak yapılan ödeme ihtarlarından bir netice alınamadığını, netice olarak davalının yapılan bu yersiz ödemeden sorumlu olduğunu beyanla; müvekkili Kurum tarafından yapılan yersiz ve haksız ödemelerin 5510 S.K. Nun 96/1 ve ilgili maddeleri gereğince yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, süresinde verdiği cevap layihası ile usul yönünden itirazlarında, her ne kadar davalının ikametgahı ... ise de davaya konu işlemi yapan Kurumun bulunduğu yerin ... ilinde olması nedeni ile öncelikle yetki itirazında bulunduklarını, esasa yönelik ise; davalı müvekkilinin maluliyet oranın %40 'ın altına düşmesi nedeniyle maaşının iptal edilmesi neticesinde taraflarınca 17.07.2019 tarihli işlemle durdurulan aylığının, durdurulduğu tarihten itibaren yeniden bağlanması ve Kurum tarafından çıkartılan 70.880,10-TL borcun iptaline ilişkin işlemin iptali için ... 3. İş Mahkemesinin 2019/404 E sayılı dosyası ile dava açtıklarını ve davanın halen derdest olduğunu, bu nedenle derdestlik itirazında da bulunduklarını, Kurum işleminin hatalı ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu beyanla; öncelikle yetkisizlik kararı verilmesini, esasa girilecek ise işbu dava dosyasının ... 3. İş Mahkemesinin 2019/404 E. sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesini ve derdestlik itirazı nedeni ile davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemesince, davaya konu uyuşmazlığın kaynağı ... sosyal güvenlik kurumu il müdürlüğü'nün gerçekleştirdiği işlemler olduğundan, mahkememizin yetkisizliğine, talep halinde ve kararın kesinleştiği tarihten itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde mahkememize başvurulması halinde dava dosyasının sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan davalara bakmakla görevli ve yetkili ... iş mahkemesine gönderilmesine, kararı verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince “... Davacı Kurumun merkezi ... ise de davaya konu Kurum işlemlerinin ... SGK tarafından yapıldığı, özellikle de ... Kurum İl Müdürlüğünce yapılmış herhangi bir işlem bulunmadığı, davaya konu olayla ilgili ... 3. İş Mahkemesi'nde açılmış olan 2019/404 E sayılı dava bulunduğu ve halen derdest olduğu davaya bakmaya ... İş Mahkemeleri yetkili olduğu, davalının süresinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu, şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olabilmesi için, şubenin merkez adına işlem yapabilme yetkisinin bulunması yeterli olmayıp, yasa metninde de açıkça belirtildiği gibi, dava konusu işlemin o şubenin muamelesinden kaynaklanması gerektiği belirtilerek ilk derece mahkemesi tarafından verilen yetkisizlik kararının, hukuki değerlendirmesinin usul yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle; HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca davacı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine ,...” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU NEDENLERİ
Davacı Kurum vekili, davanın 6100 sayılı Kanunun 16. maddesi gereği yetkili yer mahkemesinde açıldığını beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Somut davada; ... Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yapılan işlemle; 3. derece engelli indiriminden yararlanan davalıya, 01.07.2014 tarihinde yaşlılık aylığı bağlanmış olup Kurumca, sağlık raporunun sahte olduğunun tespiti ile bağlanan aylığın baştan itibaren kesilerek 01.07.2014-31.10.2018 tarihleri arası borç olarak belirlenmiş ve yersiz olarak ödenen aylıklar yasal faizi ile iş bu dava ile ... İş Mahkemesi’nden talep olunmuştur. Davalının, dava tarihinde ikametgahı ...’dır.
5510 sayılı yasanın 101. maddesi, “ Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.” düzenlemesini içerir.
25.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 38/b maddesi gereği Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe giren “Yetki” başlıklı 6. maddesi ise “(1) İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
(2) Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(3) İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
(4) İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
(5) Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.” düzenlemesi şeklindedir.
Eldeki davada kesin yetki kuralları bulunmadığından, davacıya tanınan seçimlik hak kapsamında davalının ikametgahı yer mahkemesinde de davası açılacağından davalı vekili tarafından süresinde ileri sürülen yetkisizlik itirazının 7036 sayılı kanun 6/3. maddesi gereğince reddedilerek davanın esasına girilmesi gerekirken, davanın usulden reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi'ne, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 16.03.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.