Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/13006 Esas 2022/3632 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı fer'i müdahil Kurum ve davalı vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer'i müdahil Kurum ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 01/06/2006 tarihinden 20/05/2016 tarihine kadar davalı işverenlikte kendisine yüklenen tüm sorumlulukları yerine getirerek çalıştığını, müvekkilinin sigortasının yapılmaması nedeniyle iş akdini haklı nedenle fesh ettiğini, 14/04/2015 tarihinde yapmış olduğu ihbar sonucu geriye dönük olarak SGK müfettişleri tarafından yapılan inceleme ile son bir senelik resen sigortasının yapıldığını, ancak 2006 yılından bu yana çalışmasının tespiti gerekmekte olduğunu, bu nedenle iş bu davanın açılmasının zaruriyet halini gerektirdiğini belirterek müvekkilinin 01/06/2006- 20/05/2015 tarihleri arasında davalı işverenlikte çalışmasının tespitini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin seyyar hurda malzeme toplama işini yaptığını, davacının sokaklardan hurda toplayıp topladığı hurdaları işyerine getirdiğini ve alım satım karşılığı davacının ücretini aldığını, davacı ile müvekkili arasında herhangi bir işçi- işveren ilişkisinin bulunmadığını, sadece karşılıklı alım satım işi yapıldığını davacının müvekkilinin işyerinde kesinlikle çalışmadığını, SGK müfettiş raporlarının gerçeği yansıtmadığını, 2010 yılında vergi yoklaması sırasında işçi çalıştırılmadığının tespit edildiğini, bir işyerinde 8 yıl sigortasız çalışmanın mümkün olmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahil vekili cevap dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan ihbar sonucu yapılan inceleme ile davacının geriye dönük bir yıllık sigortasının yapıldığını, davacının alınan beyanında "bu işyerinde 2006 yılından bu yana çalıştığımı kanıtlayacak şahit ve delilin bulunmadığını" beyan ettiğini, davacının bu tarihten önce müvekkil kurumda herhangi bir kaydının mevcut olmadığını belirterek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kısmen kabulü ile,
1-Davacının 2.4677.01.01.1047838.014.01.41.000 sicil sayılı dosyada işlem gören ... - ... Metal işyerinde 01/06/2006- 05/05/2014 (bu tarihler de dahil olmak üzere) tarihleri arasında, asgari ücretle çalıştığının tespitine,
2-Fazla isteğin reddine,
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalı ve feri müdahil kurumun istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil kurum vekili; hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddi gerektiği, kurum denetmen raporu ile tespitine karar verilen süre dışında raporun aksinin ispat edilemediğini, davanın reddine karar verilmesi gerektiği belirterek kararı temyiz etmiştir.
Davalı vekili; usul ve yasaya aykırı kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. ve 5510 sayılı Yasanın 86/9. maddeleri olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacının, 01/06/2006 - 05/05/2014 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak davalı işyerinde çalıştığı yönünde karar verilmiş ise de, davacının ilk olarak davalının babası ...’nin yanında çalışmaya başladığını, daha sonra işyerinin oğlu davalı ...’ye devir olduğunu ve burada çalışmaya devam ettiğini beyan ettiği, yine dosyada mevcut Vergi Dairesince gönderilen 10/02/2020 tarihli cevabi yazıda da, çalışıldığı iddia edilen işyerinin dava dışı Mehmet Kilitçi adına belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda diğer ikinci el eşya parakende ticareti faaliyetinden dolayı 01/01/2003 - 30/07/2010 arasında vergi kaydının bulunduğunun, daha sonra ise işyerinin davalı ... adına 30/07/2010 - 30/11/2019 arasında tasnif edilmiş metal dış atıklar, hurdalar ve diğer parçaların genellikle mekanik ve kimyasal değişim işlemleri ile geri kazanılması faaliyetinden dolayı vergi kaydının bulunduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece, davacının çalıştığını iddia ettiği ve 01/01/2003 - 30/07/2010 tarihleri arasında vergi kaydı bulunan dava dışı ...’nin HMK 124 maddesi gereği davaya katılımın sağlanması için davacıya mehil verilmeli, anılan kişinin dahil edilip, göstereceği bütün deliller toplandıktan ve gerekli tüm soruşturma yapılıp, uyuşmazlık konusu yönler hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, tüm kanıtlar değerlendirilerek karar verilmemesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ve feri müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, ilk derece mahkemesince verilen hüküm sair yönler incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle sair yönler incelenmeksizin BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 15/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.