Danıştay 8. Daire 2019/4027 Esas 2022/1808 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4027
Karar No : 2022/1808

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davalı) : …Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kısmen kabulü kısmen reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; "…" plakalı özel halk otobüsünün maliki ve işleteni olan davacı tarafından, hareket programına bir servis uymadığından bahisle hakkında uygulanan 25 ceza puanı ve 100 adet en yüksek manyetik bilet ücreti karşılığı 300,00 TL para cezasının ve bu cezaya dayanak olduğu belirtilen …tarih ve …sayılı Büyükşehir Belediyesi Meclisi kararıyla kabul edilen Bursa Büyükşehir Belediyesi Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 12. maddesinin (e) bendi ile aynı Yönetmelikte Ek 1 olarak düzenlenen para ve ceza puan tablosunun 4. sırasında yer alan hareket programına bir servis için uymamak kabahatinin ve bu kabahate karşılık öngörülen 25 puan cezasının ve 100 tam bilet ücreti karşılığı para cezasına ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
…İdare Mahkemesince, kanunlarda öngörülmediği halde, belediye meclisi kararı ile ceza tedbiri öngörülmesinin Anayasa'ya aykırı olduğu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile verilen görevlerin yerine getirilmesi için tanınan düzenleme yetkisinin dışına çıkılarak, tesis edildiği anlaşılan dava konusu Yönetmelik maddelerinde ve buna dayanılarak tesis edilen işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle verilen …tarih ve K:…sayılı iptal kararının Dairemizin 21/12/2015 tarih ve K:2015/12539 sayılı kararı ile 1608 sayılı Kanun'un, belediyelere yetki ve görev alanları ile ilgili konularda yasak koyma ve bu yasağa uymama halinde yaptırım belirleme yetkisi verdiği açık olup belediye sınırları içinde toplu taşıma ile ilgili olarak belediyelerin düzenleme yapma, ceza verme görev ve yetkisinin bulunduğu; dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden Yönetmelik ile belediyenin toplu taşıma hizmetini özel halk otobüsleri ve minibüsler eliyle gördürmesi nedeniyle oluşan denetim görevi kapsamında hizmetin gereğine ve mevzuata aykırı işleyişin önlenmesinin amaçlandığı; bu bakımdan, Yönetmelikte yer alan düzenlemelerin, yasal dayanağı olmayan idari yaptırım ve ceza olarak değerlendirilmesi hukuken mümkün olmadığından Belediye Kanunundan doğan yetkinin kullanımından kaynaklanan ve bu kanuna aykırı olmayan yönetmelik hükmüne göre tesis edilen işlemin esasının incelenmesi gerekirken belediyelerin Yönetmelikle ceza verme yetkisi olmadığından bahisle verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulduğu görülmektedir.
Dairemizin bozma kararı üzerine Mahkemece verilen temyiz istemine konu kararda; belediyenin toplu taşıma hizmetini özel halk otobüsleri ve minibüsler eliyle gördürmesi nedeniyle oluşan denetim görevi kapsamında hizmetin gereğine ve mevzuata aykırı işleyişin önlenmesi amacıyla tesis edilen Bursa Büyükşehir Belediyesi Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliğinin 12. maddesinin e bendinde yer alan para-puan ceza tablosundan suç olarak ifade edilen fiillerden 1 yıl içinde 50 puan ve üzerinde ceza gerektiren fiilin 5 kez işlenmesi halinde çalışma ruhsatının encümence iptal edileceğine ve Yönetmelik ekinde yer alan para-puan ceza tablosunun 4. sırasında, hareket programına bir servis için uymamanın karşılığı olarak sürücü için 25 ceza puanı, işletici için ise 100 TL para cezası uygulanmasına ilişkin düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı; davacının 100 adet en yüksek manyetik bilet ücreti karşılığı 300,00-TL para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Bursa Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanlığının …tarih ve …sayılı işlemi bakımından ise; davacının subüt bulan eylemi nedeniyle 100 adet en yüksek manyetik bilet ücreti karşılığı 300,00-TL para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemde hukuk aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin (b) bendinde; kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek, (p) bendinde de; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.
1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun'un 1. maddesinin 1. fıkrasında; "Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32'nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir. Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir." kuralı bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Encümenin görev ve yetkileri" başlıklı 34. maddesinin (e) bendinde, Kanunlarda öngörülen cezaları vermek, encümenin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verilen düzenlemelerin değerlendirilmesinden; 1608 sayılı Kanun uyarınca belediyelerin yetki ve görev alanları ile ilgili konularda yasak koyma ve bu yasağa uymama halinde yaptırım belirleme yetkisi olduğu, gerek kanunlarda öngörülen cezaları vermek gerekse belediye emir ve yasağına uyulmaması halinde 1608 sayılı Kanun uyarınca yaptırım uygulamak yetkisinin de belediyenin karar organlarından olan encümene ait olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararının, Bursa Büyükşehir Belediyesi Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 12. maddesinin (e) bendi ile aynı Yönetmelikte Ek 1 olarak düzenlenen para ve ceza puan tablosunun 4. sırasında yer alan düzenleyici işlem yönünden incelenmesi;
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile kararın anılan kısmının onanması gerekmektedir.
Mahkeme kararının, davacıya 25 ceza puanı ve 100 adet en yüksek manyetik bilet ücreti karşılığı 300,00 TL para cezası uygulanmasına ilişkin bireysel işlem yönünden incelenmesi;
1608 sayılı Kanun'un, belediyelere yetki ve görev alanlarıyla ilgili konularda yasak koyma ve bu yasağa uymayanlara yaptırım belirleme yetkisi verdiği açık ise de; 1608 sayılı Kanun'daki hükümler gereğince yaptırım belirlemeye yönelik işlemin belediye encümeni tarafından tesis edilmesi gerekmektedir.
Olayda, …plakalı özel halk otobüsünün maliki ve işleteni olan davacının hareket programına bir servis uymadığı tespitini içeren 02/01/2012 tarihli "Özel Toplu Taşıma Araçları Kural İhlali Tespit Tutanağı"na istinaden davacıya 25 ceza puanı ve 100 adet en yüksek manyetik bilet ücreti karşılığı 300,00-TL para cezası uygulanmasına ilişkin …tarih ve …sayılı işlemin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Dairesi Başkanlığı tarafından tesis edildiği görülmektedir.
Bu hale göre; dava konusu yaptırım kararının yetkili encümen tarafından tesis edilmediği anlaşılmakla işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığından davayı reddeden Mahkeme kararının bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; …İdare Mahkemesi kararının, dava konusu düzenleyici işleme ilişkin kısmının onanmasına, bireysel işleme ilişkin kısmının bozulmasına, bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.