Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12682 Esas 2022/2765 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 33. İş Mahkemesi

Dava Kurum işleminin iptali ile ilk tahsis talep tarihi itibariyle yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine, aksi halde 01.01.2016 tarihinden geçerli olmak üzere aylık bağlanması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının yurt dışı çalışma sürelerini 3201 sayılı yasa kapsamında kuruma borçlandığını, 28/06/2012 tarihli dilekçesi ile yaşlılık aylığı tahsisi talep ettiğini, Kurumun 18/03/2017 tarihli yazısı ile İsviçre'de 31/12/2015 tarihine kadar "4" kodu ile adına prim yattığı gerekçe gösterilerek tahsis talebinin reddedildiğini, en son 01/04/2017 tarihinden geçerli davacıya yaşlılık aylığı bağlanmış ise de ilk tahsis talebini reddeden kurum işleminin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek, Kurum işleminin iptali ile davacının 28/06/2012 tarihli tahsis talebinin geçerli olduğuna, davacıya bu tarihi takip eden aybaşından geçerli yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine, aksi düşünülürse yurt dışında yatan primlerin 31/12/2015 tarihine kadar yattığı göz önüne alınarak 01/01/2016 tarihinden geçerli olmak üzere yaşlılık aylığı bağlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, usul ve yasaya aykırı verilen kararın temyizen bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dosya içerisindeki kayıt ve belgelerden, davacının yurt içinde 02.07.2011–31.07.2011 tarihleri arası 30 gün 4/1-a kapsamında hizmetinin bulunduğu, 03.11.2011 tarihli borçlanma talebine istinaden 12.02.1987–31.12.2000 tarihleri arası 5000 gün karşılığı 3201 sayılı yasa kapsamında borç tahakkuku yapıldığı, borcun 06.04.2012 tarihinde Kurum hesabına yatırıldığı, davacının 16.04.2012 tarihli dilekçesi ile ikinci kez borçlanma talebinde bulunduğu ve 01.01.2001-31.05.2001 tarihleri arası 150 gün karşılığı borç tahakkuk ettirildiği, davacı tarafından yapılan 12.06.2012 tarihli ödeme sonrası 28.06.2012 tarihli tahsis talebinin 4 koduyla yapılan prim ödemelerinin devam ettiği, dolayısıyla yurda kesin dönüş şartını yerine getirmediğinden bahisle Kurumca reddedildiği, 31.03.2017 tarihli tahsis talebine istinaden 01.04.2017 tarihinden itibaren davacıya yaşlılık aylığı bağlandığı anlaşılmaktadır.
7247 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 3 üncü maddesi ile 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesine; "(C) Yurt dışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi kısa süreli olarak adlandırılan işlerde çalışanların aylıkları bu madde kapsamında değerlendirilmez ve kesilmez. Bu maddede geçen kısa süreli çalışmaya tabi işler yönetmelikle belirlenir." hükmü eklenmiş ve eklenen bu hüküm 26/6/2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Anılan maddenin gerekçesinde, "... yurt dışında bulunan vatandaşlarımızın, zorunlu sigorta kapsamında olmakla birlikte sigorta primi ödemesinden muaf olacak şekilde kısa süreli çalışabildiği ve bu çalışmaların da hizmet belgelerinde gösterildiği, yapılan düzenleme ile bu kapsamda çalışan vatandaşlarımıza aylık bağlanabilmesi, aylık alanların ise aylıkları kesilmeksizin ödenmesine devam edilmesinin amaçlandığı, ..." belirtilmiştir.
6/11/2020 tarihli ve 31296 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3 üncü ve 12 nci maddeleri ile 6/11/2008 tarihli ve 27046 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin; - 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine “bulunanların” ibaresinden sonra gelmek üzere “kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiş, kısa süreli çalışmaya tabi işler ise aynı fıkraya eklenen (k) bendi ile "Yurtdışında zorunlu sigortalılığa tabi olsalar dahi, Ülkemiz dış temsilciliklerince veya sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş hizmet belgesinde kayıtlı olan ve ilgili ülke mevzuatına göre elde edilen kazanç üzerinden çalışandan zorunlu sigorta prim kesintisi yapılmadığı bildirilen süreleri" şeklinde tanımlanmış, - 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “herhangi bir ülkede” ibaresi “yurtdışında kısa süreli çalışmaya tabi işler hariç olmak üzere” şeklinde değiştirilmiştir.
Yasa ve yönetmelik değişikliğini takiben, Sosyal Güvenlik Kurumunca yayınlanan 11.12.2020 tarihli ve Kısa Süreli Çalışmaya Tabi İşler konulu, 2020/51 sayılı genelgede “Kısa süreli çalışmaya tabi işler; ... İsviçre hizmet belgelerinde 4 kodlu hizmet (İsviçre sigorta kurumunca hizmet süreleri bildirilirken kullanılmakta olan hizmet cetvellerinde (E-205-CH formu) kısa süreli çalışmaya tabi işlerde geçen süreler nevi belirtilmeksizin 4 kodu ile bildirilmektedir.) olarak gösterilmektedir.” Şeklinde tanımlanmıştır.
Somut olayda; 28.06.2012 tarihinde yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunan davacının dosya içine alınan İsviçre Hizmet cetvelinde 01.01.1997-28.02.2017 tarihleri arasında “4” kodunda prim ödemesinin bulunduğu, ancak “4” kodunda yapılan prim ödemelerinin yukarıda yazılı mevzuat ve madde gerekçesi kapsamında aylık tahsisine engel olmadığı anlaşıldığından, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde reddine karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 01.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.