Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9466 Esas 2022/2316 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
No : 2020/1469-2021/895

İlk Derece
Mahkemesi : ... 19. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının eşi müteveffa ...'in davalı işyerinde 09.07.1975 tarihinden itibaren yaklaşık beş yıl süreyle çalıştığı halde sigorta primlerinin yatırılmadığını, ölüm aylığı tahsis talebinin, eşinin 15 gün sigortalı çalışmasının bulunduğundan bahisle reddedildiğini ileri sürerek, murisin 1975 yılı 7. ayından 1977 yılının sonuna kadar davalı işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı şirket, davaya cevap vermemiştir.
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, işe giriş bildirgesinin verildiğini ancak çalışma olgusunu inandırıcı ve somut delillerle ispatlanması gerektiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, yapılan yargılama sonunda, davanın kabulü ile; davacının murisi ...’in (TC:...) davalı Modesa Mobilya Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. unvanlı ve ... sicil nolu işyerinde kuruma bildirilen süreler haricinde 09/07/1975-31/12/1977 tarihleri arasında kesintisiz ve aralıksız asgari ücret üzerinden sigortalı olarak hizmet akdine tabi çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının murisinin 09.07.1975 tarihinde 146195 sicil numaralı Mobilya Dekorasyon Sanayi Ticaret A.Ş isimli işyerinden verilen giriş bildirgesinin Kurum kayıtlarına işlendiği, 1975/3. dönemde 13 gün 09.07.1975-14.07.1975 arası bildirimin yapıldığı, davacının ölüm aylığı talebinde bulunduğu Kurum tarafından reddedildiği, davalı işyerinin dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, işyerinin 15.06.1973-08.03.1996 tarihleri arası yasa kapsamında bulunduğu, dinlenen kayıtlı tanıkların beyanları ile çalışmalarının ispatlandığı anlaşılmakla, mahkeme kararının yerinde olduğu gerekçeleriyle, davalı Kurum vekilinin istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı Kurum vekili, murisin kesintisiz ve fiili çalışmasını kesin olarak doğrulamayan tanık beyanlarının hükme esas alındığını, resen kayıtlı işyeri ve komşu işyeri tanığı dinlenmediğini, keza Kurumun işbu davada fer’i müdahil olduğunu, bu itibarla aleyhine yargılama giderleri ve vekalet ücretine hükmedilemeyeceğini belirterek, eksik inceleme ile verilen kararın temyizen bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79. ve 5510 sayılı Kanunun 86. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Dosya içerisindeki kayıt ve belgelerden, 03.10.1955 doğumlu davacının murisi ...’in 06.02.1983 tarihinde vefat ettiği, muris adına düzenlenen ve Kuruma kayıtlarına 24.07.1975 tarihinde intikal eden 09.07.1975 tarihli işe giriş bildirgesinin ... sicil sayılı davalı işverenlikten verildiği ve 09.07.1975-14.07.1975 tarihleri arasında 13 gün hizmet bildiriminde bulunulduğu, Modesa Mobilya Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. unvanlı davalı işyerinin 15.06.1973-08.03.1996 tarihleri arasında kanun kapsamında olduğu, ticaret sicil kayıtlarının getirtildiği, dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, tanıkların dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, murisin 1975 yılı Temmuz ayından 1977 yılı sonuna kadar davalı işyerinde çalıştığının tespitinin istendiği eldeki davada, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ise de hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Mahkemece yapılması gereken iş, davacının fiilen askerlikte geçirdiği süreler ile hastalık veya firar nedeniyle askerlikten sayılmayan sürelere ilişkin bilgi ve belgeler ilgili askerlik şubesinden getirtilmeli, çalışma süresi ve niteliği buna göre değerlendirilmeli ve oluşacak sonuç dairesinde bir karar verilmelidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22.02.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.