Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8057 Esas 2022/2250 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 19. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının davalılardan ..., ... ile Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davacının davalı işverenin yanında geçen ve Kuruma bildirilmeyen 06.04.2001 - 02.12.2013 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalılar vekili, davanın reddini istemiştir.
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, 1-Davacının davasının kısmen kabulü ile kısmen reddine,
A- Davacının davalılara ait 1059504 sicil numaralı işyerinde ;
06/04/2001 - 31/12/2001 tarihleri arasında 234 gün,
01/01/2002 - 31/03/2002 tarihleri arasında 90 gün,
01/04/2002 - 15/07/2002 tarihleri arasında 105 gün asgari ücret üzerinden hizmet akdine dayalı olarak sigortasız çalıştığının tespitine,
B- Davacının davalılara ait 1092909 nolu işyerinde ;
- 16/07/2002 - 31/12/2002 tarihleri arasında 135 gün,
- 01/01/2003 - 31/06/2003 tarihleri arasında 180 gün,
- 01/07/2003 - 31/12/2003 tarihleri arasında 150 gün,
- 01/01/2004 - 22/04/2004 tarihleri arasında 112 gün, asgari ücret üzerinden hizmet akdine dayalı olarak sigortasız çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, davalılar vekili ile davalı Kurum vekilinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı Yasa'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalılardan Kurum vekili, eksik ve hatalı tanzim edilen bilirkişi raporuna dayanılarak verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Davalılardan ... ile ... vekili, ispat edilemeyen davanın reddi yerine kısmen de olsa kabulü hatalı olduğunu, hak düşürücü süre içerisinde açılmamış davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının "Kocasinan Merkez Mah. Ahlat Sokak No:18/A Bahçelievler/..." adresinde bulunan "... ve Ortakları" unvanlı 1092909 sicil sayılı işyerinden 22.4.2004-12.12.2013 bildirimi bulunduğu, Mahkemece, davacının 1092909 nolu işyerinde 16/07/2002 - 22/04/2004 tarihleri arasında çalıştığı, 1059504 sicil numaralı işyerinde ise 06/04/2001-15/07/2002 tarihleri arasında çalıştığı kabul edilerek hüküm kurulduğu, 1059504.034 sicil sayılı işyerinin "Kocasinan Merkez Mah. Ahlat Sokak No:22 Bahçelievler/..." adresinde “... Lokanta Turizm İşl. Ltd. Şti” unvanlı şirket adına tescil edilmiş olduğu, şirket işyerinin 01.08.1998 tarihinde 506 sayılı kanun kapsamına alındığı, 31.07.2002 tarihinde kapsamdan çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
Davacının tespitini istediği dönemdeki çalışmalarının bir kısmının ... Lokanta Turizm İşl. Ltd. Şti. nezdinde geçtiğinin tespit edilmesi karşısında, HMK’nın 124. maddesi gereğince dava dışı işverene husumetin yöneltilmesi için davacıya mehil verilerek, işverenin davaya iştiraki sağlanmalı, davaya dahil edilen işverenin gösterdiği deliller toplanmalı ve elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Kabule göre, Mahkemece, Ramazan aylarının dışlandığı belirtildiği halde dışlanan bu sürelerin hangi tarihler olduğu hükümde belirtilmeden infaz kabiliyeti bulunmayacak şekilde karar verilmesi hatalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılardan ..., ... ile Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. Maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 21.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.