Danıştay 8. Daire 2018/439 Esas 2022/1577 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/439
Karar No : 2022/1577

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından; Ankara ili, Altındağ ilçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde faaliyet gösteren iş yerinin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararı gereğince 31/05/2016 tarihinde mühürlenerek faaliyetten men edilmesine ve bu tarihe kadar mühürlemeye hazır hale getirilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; davacı adına düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatının faaliyet konusunun oto kiralama bürosu olduğu, faaliyet alanı dışında ikinci el oto alım satımı yaptığı konusunda idarece yapılan bir tespitin de bulunmaması karşısında, 2. el oto alım satımı yapan galeri işyerlerinin ayrılan bölgelere taşınmalarına yönelik dava konusu kararın davacıya ait işyerinde uygulanma imkanı bulunmadığı (oto kiralama faaliyeti yapan bir işyerini kapsamadığı) kanaatine ulaşıldığından davacıya ait işyerinin tahliyesi, faaliyetten men'i ve mühürlenmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararının kamu yararı gözetilerek alındığı ve hukuka uygun olduğu, davalı idare Zabıta Daire Başkanlığınca davacı hakkında herhangi bir işlem (tutanak, tebligat vb.) tesis edilmediği, ilçe belediye başkanlığınca büyükşehir belediye meclisi kararının uygulanması yönünde davacının iş yeri denetlenerek idari yaptırım uygulandığından ilgili ilçe belediyesinin işbu davada hasım mevkiine alınması gerektiği belirtilerek temyize konu kararın bozulması istenilmiştir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı tarafından; Ankara ili, Altındağ ilçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde faaliyet gösteren iş yerinin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararına istinaden 31/05/2016 tarihinde mühürlenerek faaliyetten men edilmesine ve bu tarihe kadar mühürlemeye hazır hale getirilmesinin bildirimine ilişkin 26/09/2016 tarihli tebligatın iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (f) bendinde, dava dilekçelerinin husumet yönünden inceleneceği, 15/1-c maddesinde ise, davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması durumunda dava dilekçesinin belirlenecek gerçek hasma tebliğ edileceği, aynı Kanun'un 14. maddesinin 6. fıkrasında; yukarıda belirtilen usule aykırılığın ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde davanın her aşamasında 15. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davada taraf olabilme ya da kendisine karşı açılmış bir davayı yürütebilme yeteneği olarak da tanımlanan husumet (taraf sıfatı), idari yargılamada kamu düzeninden sayılan, gerek ilk inceleme gerekse kanun yolu aşaması dahil davanın tüm aşamalarında taraflarca ileri sürülebilen, ileri sürülmese bile idari yargı mercilerince kendiliğinden dikkate alınması gereken bir husustur.
İdari davaların doğru hasımla görülmesi, sağlıklı ve adil bir yargılama yapılması, savunma hakkına riayet edilmesi ve nihayet doğru ve uygulanabilir bir karar verilebilmesi açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu önemi nedeniyle husumet, kanun koyucu tarafından yalnızca taraflarca ileri sürülen bir hukuki sav olmaktan öte, idari yargı mercileri tarafından re'sen dikkate alınması zorunlu kılınan bir dava şartı olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle idari yargılamada husumete ilişkin hususlardan sarfı nazar edilerek veya eksik, fazla ya da yanlış hasımla karar verilmesine hukuken imkan bulunmamaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından gerek savunma dilekçesinde gerekse istinaf başvuru dilekçesinde ve tekraren temyiz dilekçesinde, davacı hakkında idarelerince herhangi bir yasal işlem yapılmadığı, idari yaptırım uygulayan ilgili ilçe belediyesinin hasım mevkiine alınması gerektiği belirtilmiş ise de; ilk derece safhasında İdare Mahkemesince istinaf safhasında da Bölge İdare Mahkemesince bu hususta herhangi bir araştırma ve değerlendirme yapılmaksızın ve husumet itirazı yargı kararlarında karşılanmaksızın uyuşmazlığın Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı husumetiyle karara bağlandığı ve dava dilekçesine ekli 26/05/2016 tarihli belgeden (tebligattan) gerçek hasmın belirlenemediği görülmektedir.
Bu itibarla; Mahkemece, dava konusu işlem dikkate alınarak, gerçek hasım belirlenmek suretiyle uyuşmazlığın çözümü gerekmekte iken dava dilekçesinde husumetin yöneltildiği Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı gerçek hasım olarak kabul edilmek suretiyle verilen kararın yargılama usulü bakımından hukuka uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, iptali istenen işleme bağlı olarak gerekirse Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın hasım mevkinden çıkarılması gerektiği de açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2....Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Dosyanın doğru hasım tespit edilerek yeniden bir karar verilmek üzere ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 10/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.