Danıştay 2. Daire 2021/5620 Esas 2022/1189 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5620
Karar No : 2022/1189


KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI YANINDA MÜDAHİL : … Akaryakıt Taş. İnş. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : ….
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 09/10/2019 günlü, E:2016/5579, K:2019/6475 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava, İstanbul ili, Sultanbeyli ilçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde kurulu akaryakıt ve LPG istasyonu için davalı yanında müdahil … Akaryakıt Taşımacılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine verilen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle 15/06/2015 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine yönelik işlemin iptali talebiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesinin … günlü, E:… , K:… sayılı temyize konu kararıyla; ruhsat verilebilmesi için mevzuatın öngördüğü zorunlu koşulların mevcut olup olmadığının her zaman aranması gerektiği, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükmü uyarınca, akaryakıt ve LPG istasyonu için işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için, faaliyet gösterilen binanın yapı kullanma izin belgesinin bulunmasının zorunlu olmasına karşın, yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bulunmayan işyerinin mevzuatta aranan koşulları taşımadığının açık olduğu, dava konusu ruhsatta hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı, idarece söz konusu işyerlerinin imar ıslah planlarında akaryakıt istasyonu alanında kaldığı, mevcut halleriyle yapı kullanma izni alabilecek durumda olduğu, ancak imar uygulama çalışmaları devam ettiği için bu belgenin verilemediği, uygulama neticelendiğinde söz konusu tesislere yapı kullanma izin belgesinin verileceği belirtilmiş ise de bu olgu yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi alma zorunluluğunu ortadan kaldırır nitelikte olmadığından, bu ve diğer iddialar dava konusu işlemi hukuka uygun kılmayacağı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davalı idarenin ve davalı yanında müdahilin temyiz başvurusu üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 09/10/2019 günlü, E:2016/5579, K:2019/6475 sayılı kararıyla, temyize konu İdare Mahkemesi kararı onanmıştır.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işyerine ilk defa 2002 yılında ruhsat verildiği, 5216 sayılı Kanun ile işyerinin bulunduğu alanın idarelerinin yetki alanında kaldığı, müdahil şirket tarafından ruhsat devri talebinde bulunulması üzerine dosyasındaki belgeler esas alınarak ruhsat düzenlendiği, müdahil şirketin kazanılmış hakkı bulunduğu ileri sürülerek, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabul edilerek, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davalı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 09/10/2019 günlü, E:2016/5579, K:2019/6475 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, İstanbul ili, Sultanbeyli ilçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazın hissedarı olan davacı tarafından, anılan taşınmazın üzerinde kurulu akaryakıt ve LPG istasyonu için davalı yanında müdahil … Akaryakıt Taşımacılık İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine verilen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle 15/06/2015 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddine yönelik işlemin iptali talebiyle açılmıştır.


İLGİLİ MEVZUAT :
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 3/c maddesinde, belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelere büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediye başkanlıklarının, sıhhi ve sair işletmelere ise, büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediyelerin işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili olduğu belirtilmiş; 4. maddesinde; 3. maddede belirtilen mercilerin, izin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde, a) insan sağlığına zarar vermemek, b) çevre kirliliğine yol açmamak, c) yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak kriterlerine göre düzenlenecek yönetmeliği esas alacakları; 5/4. maddesinde, beyana göre tanzim edilen ruhsatın müktesep hak doğurmayacağı; 6. maddesinin 2. fıkrasında, ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4. maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde; verilmiş olan ruhsatın, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyerinin kapatılacağı ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılacağı hükme bağlanmıştır.
10/08/2005 günlü, 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin c bendinde ise; özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanma izin belgesinin alınmış olmasının zorunlu olduğu, 13. maddesinde de, işyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verileceği, verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyerinin kapatılacağı, ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılacağı kuralına yer verilmiştir.
09/03/1989 günlü, 20103 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, sanayi, tarım ve diğer işyerleriyle her türlü işletmelere, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi işlerinin basitleştirilmesi ve kolaylaştırılmasını sağlamaktır." hükmüne, "Kapsam" başlıklı 2. maddesine," Bu Yönetmelik hükümleri; a) 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 268 - 275 inci maddeleri kapsamına giren birinci sınıf gayrı sıhhi müesseseleri, b) Nerede açılırsa açılsın, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışan işlerle, oksijen, LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri, perakende satış yerleri, taş ve kum ocakları, akaryakıt istasyonları ve benzeri yerleri, c) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamına giren turizm işletmeleri, dışında kalan sanayi, tarım ve diğer işyerleri ile her türlü işletmelere işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi ile bunların denetimlerine ilişkin esas ve usulleri kapsar. " hükmüne, "Başvuruların incelenmesi" başlıklı 7. maddesinde, "Yetkili mercilere verilen başvuru formu üzerine yapılacak incelemelerde aşağıdaki kriterler esas alınır.
a) İnsan sağlığına zarar verilmez.
b) Tesis edilmiş yapıya, tarihi, turistik ve kültürel değerlere hasar verilmez ve çevre kirliliğine yol açılmaz.
c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması konusundaki düzenlemelerle ilgili olarak;
1) İşyerinde işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili tüzüklere göre gerekli önlemlerin alınmış olması,
2) 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun kapsamına giren gayrimenkullerin kütükte mesken olarak gösterilen bağımsız bölümlerinde sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve benzeri eğlence ve toplantı yerleri i!e fırın, lokanta, pastahane, süthane gibi gıda ve beslenme yerleri ve imalathane, boyahane, basımevi, dükkan, galeri ve çarşı gibi yerler konusunda kat maliklerinin oybirliği ile karar almış bulunması,
3) Özel şeklini gerektiren fırın, sinema, tiyatro, otel, hamam, sauna, düğün salonu işyerleri için, yapı kullanma izin belgesinin temin edilmiş olması,
4) Otel, gazino, kahvehane, içki yerleri, bar, tiyatro ve sinema gibi umuma mahsus istirahat ve eğlence yerleri için, işyeri ile işyeri açacak kişinin, genel asayiş ve güvenlik yönünden aranan şartları haiz bulunması,
5) Karayolları kenarındaki işyerleri için, karayolu trafik güvenliğinin yeterince sağlanmış olması,
6) Yangın ve patlama tehlikesine karşı olmak üzere yapılacak güvenli bir elektrik tesisatı yanında, ilgili mevzuatın öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmiş bulunması,
7) Otel, lokanta, kahvehane, gazino, pastahane ve benzeri işyerleri için; bunların LPG depo ve satış yerleri ile parlayıcı, patlayıcı, yanıcı, yakıcı maddelerin satıldığı, depolandığı yerlerin bitişiğinde bulunmaması,
8) Kahvehane, bar, pavyon gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan diğer işyerlerinin; okul, yurt, cami, bina ve tesislerinin mevzuatın öngördüğü ve bunları etkilemeyecek uzaklıkta bulunması,
şarttır.
" hükmüne yer verilmiştir.
16/09/1995 günlü, 22416 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliğinin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmelik, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 268 - 275 inci maddeleri uyarınca çevre ve toplum sağlığının korunması açısından önem arz eden gayri sıhhi müesseselerin zararlı etkilerinin yok edilmesi veya en az düzeye indirilmesi, doğal kaynakların kirlenmelere karşı korunması için gayri sıhhi müesseselerin kontrol altına alınması, ruhsatlandırılması ve denetlenmesindeki usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. " hükmüne, "İlgili Diğer Kuruluşlardan Müsade Alınması" başlıklı 13. maddesinde, "Gayri sıhhi müesseselere bu Yönetmelik uyarınca verilen yer seçimi, tesis izni, deneme izni ve açılma ruhsatı, toplumun sağlığını ve huzurunu; doğal kaynaklarının korunmasını sağlamak bakımından olup, tesis sahibinin ilgili diğer mevzuat hükümlerini yerine getirmesi ve gerekli sair müsaadeleri alması da icap eder.
Yer seçimi, tesis izni ve açılma ruhsatı verilmesi safhalarında, tesis ve yerinin özelliği dikkate alınarak, gerekli görüldüğünde diğer kuruluşların görüşleri alınır." hükmüne, "Dosya Tanzimi" başlıklı 18. maddesinde, "....Açılma ruhsatı için gerekli bilgi ve belgeler.
a) Dilekçe,
b) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü uyarınca işletme belgesi,
c) Yangın ve patlamalar için gerekli önlemlerin alındığına dair belge,
d) Sorumlu müdür sözleşmesi,
e) Devamlı en az 50 işçi çalıştıran ve Kanunu'nun 180 inci maddesi kapsamına giren
iş yerlerinde tabip ve sağlık personeli sözleşmesi,
f) Çevre sağlığı değerlendirme raporu,
g) Açılma raporu,
h) Emisyon izni,
i) Deşarj izni,
Bu belgeler tanzim edilirken ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesisler için ÇED raporu içerisinde yer alan bilgi ve belgelere ait belgeler ayrıca istenmez.
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun kapsamındaki ikinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler bu Kanun ve bu Kanuna istinaden yayımlanan yönetmeliğe göre ruhsatlandırılır.
3572 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan ikinci ve üçüncü sınıf gayri sıhhi müesseseler, Ek-1, Ek-2, Ek-3 ve Ek-4'deki formlara göre ruhsatlandırılır. Bu tesislerden; tesisin kurulacağı yer ve çevreye olacak zararlı etkiler bakımından gerekli görüldüğü hallerde yetkili mercii ilave bilgi ve belgeler isteyebilir. "hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul ili, Sultanbeyli ilçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde kurulu akaryakıt ve LPG istasyonu için ilk işyeri açma ve çalışma ruhsatının 09/02/2002 tarihinde İstanbul Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü tarafından, dava dışı … Petrol Ürünleri Gıda Oto İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlendiği; 13/04/2012 tarihinde dava dışı … Petrol İnşaat San. Tic. Ltd. Şti.'ne devredildiği; ardından, taşınmazın diğer hissedarı dava dışı … Akaryakıt Dağıtım Pazarlama A.Ş. ile imzalanan kira sözleşmesi sonucu, bu defa … Ltd. Şti. tarafından müdahil … Akaryakıt Taşımacılık İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. adına devir yapılarak iptali istenilen … günlü, … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının düzenlendiği, işyerinin bulunduğu taşınmazın diğer hissedarı olan davacı tarafından da, anılan ruhsatın iptali talebiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü için, yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin, dava konusu işyeri hakkında ilk olarak 2002 yılında düzenlenen ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselere ait çalışma ruhsatının verildiği tarih itibarıyla alınması gereken belgelerden olup olmadığının incelenmesi gerektiği açıktır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; ilk ruhsatın verildiği (2002) tarihte, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin aranacağına ilişkin açık bir düzenlemenin mevzuatta mevcut olmadığı, bu tür işyerlerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin alınmış olmasının sonraki tarihte (2005) yürürlüğe giren mevzuat hükümleriyle zorunlu hale getirildiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, 2002 günlü çalışma ruhsatı verilirken yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine uygun hareket edildiğinden, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesinden sonraki bir tarihte yürürlüğe giren mevzuat hükmü uyarınca yapı (inşaat) ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi bulunmadığından bahisle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… , K:… sayılı kararın 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 10/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.