Danıştay 8. Daire 2018/6772 Esas 2022/1505 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6772
Karar No : 2022/1505

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Özel ...Kişisel Gelişim Kursu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem:
Samsun İli, Atakum İlçesi'nde faaliyet gösteren Özel ... Kişisel Gelişim Kursunun kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek anılan kursun kapatılmasına ilişkin Samsun Valiliği'nin ...tarih ve E....sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilebilmesi için 5580 sayılı Kanunun 7. maddesinin 2. fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanması koşulunun arandığı bu kapsamda, Mahkemenin 08/11/2017 tarihli ara kararı ile; "dava konusu kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek Özel ... Kişisel Gelişim Kursunun kapatılmasına ilişkin işlemin, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesinin 2. fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde yer alan fiillerin üçüncü kez tekrarlanması nedeniyle mi tesis edildiği sorularak, edildiyse, konuya ilişkin olarak daha önceden yapılmış olan ilk 2 tespit ile ilgili bilgi ve belgelerin dava dosyasına sunulmasının" istenilmesine rağmen, ara karar cevabı olarak gönderilen bilgi ve belgeler arasında, mevzuat uyarınca gerçekleşmesi aranan tekerrür hali koşullarının oluştuğuna dair somut tespitlerin bulunmadığı anlaşıldığından, davacı Özel ...Kişisel Gelişim Kursunun kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek anılan kursun kapatılmasına ilişkin ...tarih ve E....sayılı dava konusu işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Samsun İli, Atakum İlçesi'nde faaliyet gösteren Özel ...Kişisel Gelişim Kursunun, haftalık ders çizelgesi ve programlarının Bakanlık izni alınmadan uygulandığı ve yabancı uyruklu kişilerin çalışma izni olmaksızın çalıştırıldığı iddialarıyla başlatılan soruşturma neticesinde kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek anılan kursun kapatılmasına ilişkin ...tarih ve E....sayılı işlemin iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 1. maddesinde " Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler tarafından açılacak özel öğretim kurumlarına kurum açma izni verilmesi, kurumun nakli, devri, personel çalıştırılması, kurumlara yapılacak malî destek ve bu kurumların eğitim-öğretim, yönetim, denetim ve gözetimi ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarının; eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.Bu Kanun, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan özel Öğretim kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarını kapsar." hükmü yer almakta olup; ''Kurum açma izni'' başlıklı 3. maddesinde ise; bir kurumda öğretime başlayabilmek için kurum açma izni alınmasının zorunlu olduğu, izin başvurularının ilgili millî eğitim müdürlüğüne yapılacağı, Valilikçe yapılan inceleme sonucunda açılması uygun görülen okullar dışındaki kurumlara kurum açma izni verileceği, Valilikçe açılması uygun görülen okullara ilişkin başvuruların ise kurum açma izni verilmek üzere Bakanlığa gönderileceği, kurum açma izni talebinin valilikçe reddedilmesi hâlinde, kurucu veya kurucu temsilcisi tarafından taleplerinin reddine ilişkin işlemin tebliğinden itibaren onbeş iş günü içinde Bakanlığa itirazda bulunulabileceği, itirazın, Bakanlıkça onbeş iş günü içinde karara bağlanacağı, kurum açma izni alınmadıkça, kuruma öğrenci kaydı yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
Yine anılan Kanun'un "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde; "Bu Kanunda geçen;
...
B) Kurum: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, (...) motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
C) (Değişik bent: 01/03/2014-6528 S.K./9. md) Okul: Özel eğitim, okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim ile Bakanlıkça dönüşüm programına alınan kurumlardan 2018-2019 eğitim-öğretim yılının sonuna kadar faaliyetleri devam eden ortaöğretim özel okulları,
...
G) (Değişik bent: 01/03/2014-6528 S.K./9. md) Çeşitli kurslar: Ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık niteliğinde olmamak kaydıyla, kişilerin sosyal, sanatsal, sportif, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, dil, yetenek ve deneyimlerini geliştirmek, isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,... ifade eder."; "Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli" başlıklı 7. maddesinde ise; "Kurum açma izni verilen kurumlardan iki yıl içerisinde faaliyete başlamayan, faaliyete başladıktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara veren veya söz konusu izni amacı dışında kullandığı tespit edilen kurumların kurum açma izni ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir.
Özel öğretim kurumunun;
a) Bakanlıkça onaylı yerleşim planında izinsiz değişiklik yapması,
b) Gerçeğe aykırı reklam ve ilan vermesi veya reklam ve ilanlarda öğrenci resim ve bilgilerini kullanması,
c) Haftalık ders çizelgesi ve programları Bakanlık izni olmadan kurumda uygulaması,
d) Bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelik ve yönergelerde belirtilen hükümlere aykırı fiillerde bulunması,
e) Mevzuatta belirtilen sayıda personel çalıştırmaması veya mevzuata aykırı personel çalıştırması,
f) 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun genel ve özel amaçları ile temel ilkelerine uymaması,
g) Kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi,
h) Mevzuata uygun olarak kapatılmaması,
hâllerinde; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin beş katı; (e) ve (f) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin on katı ve (g) bendindeki fiil için brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası uygulanır. Bu fıkranın (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin tekrarı hâlinde idari para cezası miktarı beş kat artırılarak uygulanır ve bu bentlerdeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanması hâlinde ise kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir, (h) bendindeki fiilin işlenmesi hâlinde brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası verilir ve kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. İdari para cezası, kurum açma iznini vermeye yetkili makam tarafından verilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir....." hükmüne yer verilmiştir.
20/03/2012 Tarih ve 28239 Sayılı Resmî Gazete’de Yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Bakanlıkça ve valilikçe yapılacak işlemler" başlıklı 6. maddesinin 2. fıkrasının dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde; "İl milli eğitim müdürlüğünce maarif müfettişi/şube müdürü veya uygun görülen başka personelin görevlendirme onay tarihinden itibaren en geç on beş iş günü içinde düzenlenen inceleme raporunda ve valilikçe kurumun açılmasında bir sakınca bulunmadığının belirtilmesi halinde, dosya beş iş günü içinde Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi uygun görülen okullar ve sosyal etkinlik merkezleri dışındaki kurumlara valilikçe beş iş günü içinde kurum açma izni (EK-2) düzenlenir. Valilikçe kurum açma izni düzenlenen kurumlara Bakanlıkça on beş iş günü içinde iş yeri açma ve çalışma ruhsatı (EK-2/A) düzenlenir." aynı maddenin 3. Fıkrasının işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; "Bakanlıkça uygun görülen okullara on beş iş günü içinde kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı (EK-3) ve (EK-3/A), sosyal etkinlik merkezlerine (EK-2/B) düzenlenir."; "Kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve geçici olarak kapatma" başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında; "Kanunun 7 nci maddesi hükümlerinde belirtilen durumların gerçekleşmesi hâlinde işlenen fiile göre kuruma idari para cezası uygulanır veya kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." düzenllemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, Samsun İli, Atakum İlçesi'nde faaliyet gösteren Özel ......Kişisel Gelişim Kursu'nda, açılış onayı gereği İngilizce seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A2 kursları verilmesi gerekirken; spor, tarih, fizik, coğrafya, teknik, biyoloji, matematik dersleri verildiği ve yabancı uyruklu kişilerin çalışma izni olmaksızın çalıştırıldığı iddialarıyla başlatılan soruşturma neticesinde, muhakkikler tarafından, kurum açma izninin amacı dışında kullanıldığından bahisle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 7. maddesi uyarınca Özel ... Kişisel Gelişim Kursu'na ait kurum açma izninin ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi yönünde teklifte bulunulduğu, söz konusu teklife binaen, ...tarih ve E....sayılı işlem ile davacı kuruma ait kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle görülmekte olan iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; Özel ... Kişisel Gelişim Kursu'na Samsun Milli Eğitim Müdürlüğü'nün ...tarih ve ...sayılı yazısı ile 30.12.2015 tarihinden geçerli olmak üzere Arapça seviye A1, Arapça seviye A2, İngilizce seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A2 programları ile ilgili olarak kurs verilmesi maksadıyla kurum açma izni düzenlendiği açıktır.
Yukarıda yer alan hükümlerden anlaşıldığı üzere; 5580 sayılı Kanun'un "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinde; "çeşitli kurslar" ve "okul" kavramları ayrı ayrı tanımlanmak suretiyle anılan kurumlar ayrı hükümlere tabi tutulmuştur. Bu çerçevede; anılan Kanun'a tabi olarak açılacak okullar hariç özel öğretim kurumlarına kurum açma izni valilikçe; okullara Bakanlıkça verilecektir. Yine bütün kurum türlerini iş yeri açma çalışma ruhsatı Bakanlıkça verilecektir.
Yine Kanun'un "Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli" başlıklı 7. maddesinde, kurumların denetimi neticesinde uygulanacak olan yaptırımlar bağlamında ikili bir ayrıma gidildiği; buna göre; eğer kurum açma izni verilen kurum, iki yıl içerisinde faaliyete başlamadıysa veya faaliyete başladıktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara verdiyse veyahut da kurum açma iznini amacı dışında kullanırsa, bu kurumların doğrudan kurum açma izni ile iş yeri açma çalışma ruhsatlarının iptal edileceği; ancak; özel öğretim kurumunun; Bakanlıkça onaylı yerleşim planında izinsiz değişiklik yapması, gerçeğe aykırı reklam ve ilan vermesi veya reklam ve ilanlarda öğrenci resim ve bilgilerini kullanması, haftalık ders çizelgesi ve programları Bakanlık izni olmadan kurumda uygulaması, bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelik ve yönergelerde belirtilen hükümlere aykırı fiillerde bulunması, mevzuatta belirtilen sayıda personel çalıştırmaması veya mevzuata aykırı personel çalıştırması, 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun genel ve özel amaçları ile temel ilkelerine uymaması, kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi ve mevzuata uygun olarak kapatılmamasının ilgili idarece tespiti halinde; anılan fiilin ilk kez gerçekleşmesi durumunda idari para cezası; tekrarı halinde katlı (artırılmış ) idari para cezası yaptırımı ile karşı karşıya kalacağı; üçünce kez tekrarı halinde ise; kurumun kapatılacağı kurala bağlanmıştır.
Söz konusu düzenlemede amaçsal ve sistematik bir yorumla; Kanun koyucunun mevzuata aykırı işlemleri, aykırılığın ağırlık dercesine göre sınıflandırdığı ve yaptırıma bağladığı; aykırılığın sınıflandırılmasında ise; fiilin ağırlığı, eğitim öğretim hizmetinin niteliği, bu fiillerin eğitim öğretim hizmetinin işleyişine olan etkisi ile etki alanı gibi faktörler önem arz etmektedir.
Soruşturma raporu ve dosyadaki belgelerin incelenmesinden; kurum müdürü H.Ç. Tarafından 13/10/2016 tarih ve 2 sayılı yazı ekinde 2016-2017 eğitim öğretim dönemi için gönderilen haftalık ders çizelgelerinde açılış onayında bulunmayan, spor, tarih, fizik, coğrafya, teknik, biyoloji, matematik derslerine yer verildiği; ayrıca denetim elemanlarınca 16/12/2016 tarihinde yapılan denetimde tutulan tutanakta; MEBBİS kayıtlarının incelendiği ve öncesinde kuruma gönderilen plan ve çizelge ile MEBBİS kayıtlarının örtüşmediği, okulda ellidört (54) öğrencinin bulunduğu, bu öğrencilerin sistem üzerinde kayıtlı olmadığı tespitlerine yer verildiği, kurum müdürü H. Ç.'nin 27/01/2017 tarihli ifadesinde; kurumda çalışmaya başladığında, buranın yabancılara eğitim verilen bir okul olduğunu düşündüğünü, göreve başladığında çalışan B.A.'nın buranın okul olduğunu beyan ettiğini, göreve başladıktan sonra Milli Eğitim Müdürlüğü'ne kurumun 2016-2017 eğitim öğretim dönemi haftalık ders çizelgesi ve çalışan personel listesini gönderirken kurumun okul olduğu kabulü ile gönderdiğini, kurumda okul çağında (ilkokul/ortaokul) olan Iraklı çocuklara haftalık ders çizelgesinde belirtilen (spor, tarih, fizik, coğrafya, teknik, biyoloji, matematik) derslerde temel eğitim verildiği, kuruma devam eden öğrencilerin e-okul, e-yaygın ya da diğer MEBBİS sistemlerinde kayıtlı olmadığı, kuruma devam eden öğrencilerden eğitim ücreti alınıp alınmadığını bilmediğini, kurumda yıl düzeyinde eğitim yapıldığı, ayrıca dönem planı hazırlanmadığını, Samsun İlinde yaşayan Iraklı çocukların resmi Devlet okullarına gidemediklerini ve bu çocukların eğitim hakkından mahrum kaldıklarını, bu mağduriyetin giderilmesi için kurumun okula dönüştürülmesi için çalışma yapacaklarını ifade ettiği, yine kurum müdürünün 01/02/2017 tarihli ifadesinde de; ...tarih ve ...sayılı yazı ekinde yer alan haftalık çizelge ve programları okula dönüşeceklerini bildiği için gönderdiğini, okul olarak çalışmaya başlandığında uygulanacak program ve çalıştırılacak personel diye yorumladığını ve gönderdiğini, en yakın zamanda okula dönüşümün gerçekleşeceğini ifade ettiği görülmektedir.
Olayda; Arapça seviye A1, Arapça seviye A2, İngilizce seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A1, yabancılar için Türkçe seviye A2 programları ile ilgili olarak kurs verilmesi maksadıyla kurum açma izni düzenlenen Özel ...Kişisel Gelişim Kursu'nda Iraklı çocuklara spor, tarih, fizik, coğrafya, teknik, biyoloji, matematik gibi dersler verilerek kurum açma izninin amacını aşar şekilde 5580 sayılı Kanun'a tabi kurum türleri arasında yer alan "okul" türünde faaliyet gösterildiği, bu haliyle 5580 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 1. fıkrasında hüküm altına alınan; kurum açma iznini amacı dışında kullanma fiilinin sübuta erdiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
Öte yandan; her ne kadar Mahkemece yapılan değerlendirmede, 08/11/2017 tarihli Ara Karar ile; Özel ...Kişisel Gelişim Kursunun kapatılmasına ilişkin işlemin, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesinin 2. fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde yer alan fiillerin üçüncü kez tekrarlanması nedeniyle mi tesis edildiği sorularak, edildiyse, konuya ilişkin olarak daha önceden yapılmış olan ilk 2 tespit ile ilgili bilgi ve belgelerin dava dosyasına sunulmasının istenildiği görülmekte ise de; gerek dava konusu işlemde gerekse işleme dayanak soruşturma raporunda "tekerrür" hükümlerinin işletildiğine dair herhangi bir ifadenin yer almadığı, bilakis; soruşturma raporunun 8. sayfasında, 5580 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 1. fıkrası kapsamında, kurumun kapatılması yolunda getirilen teklifin dayanağı olarak " kurumun, okul olarak eğitim vermek amacıyla kullanıldığı" yolunda tespitlere yer verildiği görülmektedir.
Bu itibarla; dava konusu işlemde hukuka aykırılık; hatalı değerlendirmeye dayalı Mahkeme kararına yönelik istinaf isteminin reddine dair kararda hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.