Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11730 Esas 2022/927 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne dair verilen karara karşı, feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili davacının davalı şirket bünyesinde 2004 yılı 11. ayında işe başladığını, işten çıkarıldığı 01/07/2013 gününe kadar çalışmasına devam ettiğini, davalının ortak iş yaptığı pek çok müteahhit yanında kısmi sürelerle sigortalı olarak gösterildiğini, ancak davacının belirtilen süre içerisinde davalı işveren dışında herhangi bir işyerinde hizmetinin bulunmadığını belirterek Kasım 2004-01/07/2013 tarihleri arasında davalı şirket nezdinde çalıştığının tespitini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı şirket sorumlu müdürü cevap dilekçesinde davanın reddini istemiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE
MAHKEME KARARI
Mahkemece, davacının davasının kabulü ile, davacı ...'nın 30/11/2004-01/07/2013 tarihleri arasında davalı ... İnşaat Ltd.Şti'ne ait işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “davacının dava konusu döneme ilişkin olarak ... ve ... plakalı araçlara akaryakıt aldığını gösteren fişler ile kredi kartı fişlerini sunduğu, yine davacı tarafından sunulan servis fişlerinden bu araçların davalı şirketin müdürü olan ...'a ait olduğu, her ne kadar ... ile davacı arasında kira ilişkisinin bulunduğu iddia edilerek buna ilişkin kira sözleşmesi sunulmuş ise de davacı tarafından ibraz edilen akaryakıt ve servis fişleri dikkate alındığında kiracısı olan bir kişinin elinde bu tür belgelerin bulunmasının ve ...'a ait araçların akaryakıtlarının davacı tarafından karşılanmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığı, QNB Finansbank tarafından tarafından 29/08/2007-10/08/2009 tarihleri arasında düzenlenen hediye çeklerinde ... veya ...-... Emlak ibarelerinin bulunduğu, dinlenen davacı tanıkları ile kamu tanıklarının davacının davalı iş yerinde geçen çalışmalarını doğruladıkları ve davacının dava konusu dönem içerisinde 6 farklı işyerinden yapılan bildirimleri ile ilgili olarak 28/06/2013 tarihli İnceleme Raporu ile bu çalışmaların fiili olmadığı gerekçesiyle iptal edilmesine karar verildiği dikkate alındığında kurulan hükme ilişkin mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı” gerekçesiyle feri müdahil kurum vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil Kurum vekili, istinaf talebinin kabulü gerekirken reddine ilişkin verilen kararın isabetsiz olduğunu belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 86 maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde ise, “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. ”Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin alt işverenler tarafından düzenlenmiş olması durumunda, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasa'nın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltmesi gerekir.
Inceleme konusu davada, davacının ihtilaf konusu dönemde davalı şirketten verilmiş bir hizmet bildiriminin bulunmadığı, 28/06/2013 tarihli inceleme raporu ile davacının beyanına dayalı olarak 01/04/2008-11/03/2013 tarihleri arasında dava dışı 6 farklı işyerinden yapılan bildirimlerin iptal edilmesi gerektiğinin belirtildiği, Mahkemece davacının iptal edilen sigortalı bildirimlerinin yer aldığı dönemi de içerecek şekilde, 30/11/2004-01/07/2013 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmişse de, iptal edilen sigortalı çalışmaların gerçek olup olmadığı araştırılmadan yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup, mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Bu itibarla, iptal edilen sigortalı bildirimlerinin gerçek ve fiili olup olmadığı bu işyerlerinden araştırılmalı, dava dışı işyerlerinin ihtilaf konusu döneme ilişkin dönem bordroları getirilmeli, dava dışı işyerlerinde kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurulmalı, davalı şirketin gerek “... Cad.N:... ...” adresinden gerekse de “... Caddesi N: .../...”adresinden komşu işyeri tanıkları tespit edilerek dinlenmeli, tanık olarak ifadesine başvurulanların hizmet cetvelleri Kurumdan istenmeli, davacı ile davalı şirket müdürü ... arasında 18.09.2012 başlangıç tarihli kira sözleşmesi üzerinde durulmalı, kira ilişkisinin varlığı ve unsurları araştırılmalı, kira ilişkisi varsa davacının ne şekilde hizmet akdi ile çalıştığı belirlenmeli, davacının ibraz etmiş olduğu yakıt ve serviş fişleri üzerinde durulmalı, fişlerde yazılı araçların maliki tespit edilip davacı yedinde ne amaçla bırakıldığı davacıya açıklattırılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 24.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.