Danıştay 6. Daire 2019/760 Esas 2022/2390 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/760
Karar No : 2022/2390

TEMYİZ EDENLER (DAVACILAR) :( ...Mirasçıları ve aynı zamanda asil olarak davacılar)
1- ...2- ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF : 1-...Belediye Başkanlığı-...
VEKİLİ : Av....

2-...Büyükşehir Belediye Başkanlığı- ...

İSTEMİN ÖZETİ : Dava konusu 04/07/2001 onay tarihli 1/1000 ölçekli imar planının; uyuşmazlık konusu taşınmazdan geçirilen 12 metrelik yola ilişkin kısmının iptaline, geri kalan kısımlar yönünden ise davanın reddine ilişkin ...İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının davanın reddine ilişkin kısmına davacı vekili, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmına davalılar vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu sonucu davacıların istinaf talebinin reddine; davalı idarelerin istinaf talebinin kabulü ile idare mahkemesi kararın 12 metrelik yola ilişkin kısmının kaldırılmasına, bu kısım yönünde de davanın reddine, dair ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarihli, E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem :Süleymanpaşa Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi, ...Mahallesi, ...parsel sayılı taşınmaz yönünden iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın 04/07/2001 tarihli belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında, kısmen 50.00 metrelik erişim kontrollü yol, kısmen 12.00 metrelik yol, kısmen 7.00 metrelik yaya yolunda kaldığı, sürekliliği olan ve karayolları tarafından ilgili kurum görüşleri çerçevesinde imar planlarına işlenen 50 metrelik yol yönünden ve bölgede deniz turizminden kaynaklı nüfus artışından dolayı 3 metrelik yaya yolunun ihtiyacı karşılamaması nedeniyle 7 metre olarak önerilen yol yönünden dava konusu işlemde şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırılık bulunmadığı, 12 metrelik yol için ise bölgedeki düşük nüfus yoğunluğu göz önüne alındığında yol en kesitinin 10 metrenin üzerinde belirlenmesinde zorunluluk bulunmadığından 12 metrelik yolun şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemde 50 metrelik yol ile 7 metrelik yol yönünden davanın reddine, 12 metrelik yol yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti :Temyize konu kararda; İdare Mahkemesi kararının davanın reddine yönelik kısmı yönünden davacıların yaptığı istinaf başvurusunun reddine; dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının 12 metrelik yol yönünden iptaline yönelik davalı idarelerce yapılan istinaf başvurusu yönünden ise, dosyadaki bilgi ve belgeler, imar planı ve bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu planın 2001 yılında onaylanarak uygulamaya konulduğu, davacılar tarafından imar durumu istenmesi üzerine 2015 yılında dava açıldığı, 12 metrelik yolun imar adalarını birbirine bağlayıp ana yola ulaşma noktasında toplayıcı yol olduğu, söz konusu 12 metrelik yolun, 50 metrelik yolun güneyinde yer alan tüm konut alanlarına hizmet ettiği, imar planının revizyon şeklinde tüm planlama alanı dikkate alınarak yapılması nedeniyle sadece bir parselin yapılaşma durumu dikkate alınarak 12 metrelik yolun kaldırılması ya da 10 metreye düşürülmesi gibi bir durumun plan bütünlüğünü bozacağı, bilirkişi raporunun aksine dosyadaki fotoğraflardan alanda orman niteliğinde yada ağaçlık alan olarak kabul edilebilecek bir nitelikte bir ağaç topluluğu olmadığı, yolun 12 metreye çıkarılmasının sosyal ve teknik altyapı, donatının arttırılması yönünden olumlu bir planlama yaklaşımı olduğu gibi şehircilik ilkelerine de uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davalı idarelerin istinaf talebinin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının 12 metrelik yola ilişkin kısmının kaldırılmasına, bu kısım yönünde de davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmaz üzerindeki yapılaşma hakkı ortadan kaldırılarak kamu yararı ve şehircilik ilkeleri göz ardı edilerek yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının hukuka aykırı olduğu temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI :
Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili tarafından, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu temyiz taleplerinin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
Süleymanpaşa Belediye Başkanlığı vekili tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu bölge idare mahkemesi idari dava dairesi kararının, idare mahkemesi kararının 12 metrelik yol yönünden dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile idare mahkemesi kararının kaldırılarak 12 metrelik yol yönünden de davanın reddine ilişkin kısmının bozulması, temyiz isteminin kısmen reddi ile 7 metre ve 50 metrelik yol yönünden davanın reddine ilişkin idare mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmı yönünden onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakimin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Tekirdağ ili, Süleymanpaşa ilçesi, ...Mahallesi, ...parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda yapılan 1/1000 ölçekli revizyon ve ilave imar planlarının ...tarihli, ...sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edildiği, davacıların internet krokisinden parsellerinin önünden ve solundan yol geçeceklerini görmeleri üzerine imar durumunu öğrenmek için idareye başvurdukları, dava konusu ...parsel sayılı taşınmaz ile ... ve ...parsel sayılı ve devam eden parseller ile karşı komşu taşınmazlar arasında oluşturulan yolun güzergahının her iki taraftaki taşınmazlardan eşit miktarda pay alınması suretiyle düzenlenmesi gerekirken yolun tamamının davacıların taşınmazından geçirildiği iddia edilerek 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali için bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29. maddesinde; "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde 1) Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz. 2) Yolların aydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır. 3) İmar planlarındaki gelişme
alanlarında (7,00) metreden dar yaya, (10,00) metreden dar trafik yolu açılamaz, Meskun alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. 4) İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemez. 5) İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü'nden alınacak görüşe 1uyulur." kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Temyize konu kararın 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine ilişkin belediye meclis kararının 12 metrelik yaya yoluna yönelik bölümü haricindeki kısmının reddine karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yönünden;
Bölge idare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. Maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesince verilen temyize konu kararın bu kısmı hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık konusu 1/1000 ölçekli imar planında dava konusu taşınmaza verilen "12 metrelik yol alanı" fonksiyonuna gelince;
Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlar, uygulama imar planları ise, varsa kadastral durumu da işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
Alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, kararlarına uyumlu olması zorunludur.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin gerek yukarıda içeriğine yer verilen düzenlemesi, gerekse Ek-2-a ve Ek-2-b 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı lejandlarına göre, trafik yolu olan 10,00 metre üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerekirken, daha dar en kesitli olan yaya yolunun (7,00 metrelik) ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkündür.
Bakılan uyuşmazlıkta, taşınmazın güneyinde yer alan 12 metre en kesitli imar yollarının 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yer almasına rağmen 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı görülmüş, dayanak 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmeyen yolun dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesinin, uygulama imar planını dayanağı nazım imar planına aykırı hale getirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla 12 metrelik yola ilişkin dava konusu işlemin iptaline dair idare mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile idare mahkemesi kararının 12 metrelik yola ilişkin kısmının kaldırılarak anılan kısım yönünden de davanın reddine ilişkin bölge idare mahkemesi idari dava dairesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kısmen kabulüne kısmen reddine,
2.Dava konusu 1/1000 ölçekli imar planının; uyuşmazlık konusu taşınmazdan geçirilen 12 metrelik yola ilişkin kısmının iptaline, geri kalan kısımlar yönünden ise davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak, davacı vekili tarafından davanın reddine karşı davalı idare tarafından iptale karşı yapılan istinaf başvurularından davacıların istinaf talebinin reddine; davalı idarelerin istinaf talebinin kabulü ile idare mahkemesi kararın 12 metrelik yola ilişkin kısmının kaldırılmasına, bu kısım yönünde de davanın reddine, dair temyiz konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarihli, E:..., K:...sayılı kararının; 12 metrelik yol dışındaki kısımlar yönünden davanın reddine yönelik mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının ONANMASINA, 12 metrelik yola ilişkin dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına anılan kısım yönünden davanın reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
5.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliği ile karar verildi.