MAHKEMESİ : SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:


Y A R G I T A Y K A R A R I


Davacı; ... Göğüs, Kalp ve Damar Cerrahı Eğitim ve Araştırma Hastanesi binasının çeşitli yerlerinde bulunan toplam 12 m2 lik alanın yiyecek ve içecek otomatı konulmak suretiyle işletilmesi amacıyla, yapılan ihale neticesinde davalıya kiraya verildiğini, 26/10/2009 tarihinde yer tesliminin gerçekleştirildiğini, ilk yıla ait birinci dönem kira bedelinin ödenmesine rağmen ikinci, üçüncü ve dördüncü döneme ait kira bedellerinin ödenmemesi üzerine kiraların gecikme faizi ile birlikte ödenmesi hususunun davalıya bildirildiğini, ancak ödeme yapılmadığını ; ilk yıl kira döneminin 26/10/2010 tarihinde sona erdiğini, ikinci yıl kira bedelinin bir önceki yılın aynı ayına göre ÜFE oranında artırılması suretiyle belirlendiğini, vadesi gelen taksit bedellerinin 7 gün içinde ödenmesi, aksi takdirde sözleşmenin feshedileceğinin davalıya ihtar edildiğini, buna rağmen kira bedellerinin ödenmediğini, davalı tarafından sözleşmeye aykırı davranıldığını, sözleşmenin feshi koşullarının oluştuğunu ve kira sözleşmesinin 23/12/2010 tarihinde feshedildiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, fesih tarihine kadar ödenmeyen kira bedellerinin dava tarihine kadar işlemiş faizi ve dava tarihinden itibaren ; 79.142,40 TL tazminatın ise fesih tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; davaya cevap vermemiş, yargılamaya katılmamıştır.
Mahkemece; yargılama sırasında alınan bilirkişi raporu doğrultusunda, davanın kısmen kabulüne, 70.657,41 TL kira alacağının davalıdan tahsiline, asıl alacak olan 66.530,88 TL kira alacağına dava tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmiş; hüküm, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; kira ve cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Temerrüt (gecikme) faizi ; borçlunun, para borcunu zamanında ödememesi ve temerrüde düşmesi üzerine kanun gereği kendiliğinden işlemeye başlayan ve temerrüdün devamı müddetince varlığını sürdüren, alacaklının zararın varlığını, miktarını ve borçlunun kusurunu ispat zorunda kalmaksızın borçlunun ödemesi gereken, miktarı yasalarla belirlenmiş asgari bir tazminat türü olarak tanımlanabilir (Nami Barlas, Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar, İst.1992, s.127 vd.).
Muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer. Borcun ifa edileceği gün, birlikte belirlenmiş (kesin vade bulunması) veya sözleşmede saklı tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri usulüne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlemişse, bu günün geçmesiyle; haksız fiilde fiilin işlendiği, sebepsiz zenginleşmede ise zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte borçlu temerrüde düşmüş olur. Ancak sebepsiz zenginleşenin iyiniyetli olduğu hâllerde temerrüt için bildirim şarttır. (TBK 117. madde) Kesin vade olmadığı gibi temerrüde düşüren ihtarname de çekilmeden icra takibi yapılmış ise takip tarihinde temerrüt gerçekleşir. (11.12.1957 tarih 17/29 sayılı İçihadı Birleştirme Kararı) Temerrüde esas icra takibi de bulunmuyorsa dava tarihinde temerrüt gerçekleşir.
6183 sayılı Kanun"un 51. maddesinde ; " Amme alacağının ödeme müddeti içinde ödenmeyen kısmına vadenin bitim tarihinden itibaren her ay için ayrı ayrı % 1,40 oranında gecikme zammı tatbik olunur. " şeklinde düzenleme yapılmıştır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun " Temerrüt Faizi" başlıklı 120. maddesinin 1. fıkrasında; " Uygulanacak yıllık temerrüt faiz oranı, sözleşmede kararlaştırılmamışsa , faiz borcunun doğduğu tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre belirlenir." , 2. fıkrasında ise ; " Sözleşme ile kararlaştırılacak yıllık temerrüt faiz oranı , birinci fıkra uyarınca belirlenen yıllık faiz oranının yüzde yüz fazlasını aşamaz. " hükümlerinin , 6101 sayılı Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrasında; " Türk Borçlar Kanununun kamu düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları ile geçici ödemelere ilişkin 76. faize ilişkin 88. temerrüt faizine ilişkin 120. ve aşırı ifa güçlüğüne ilişkin 138. maddesi, görülmekte olan davalarda da uygulanır. " hükümleri düzenlenmiştir.
Bununla birlikte ; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun 8/1 maddesinde; "Ticari işlerde faiz oranı serbestçe belirlenebilir. " hükmü getirilmiştir.
Somut olayda; taraflar arasında 26/10/2009 başlangıç tarihli 3 yıl süreli kira sözleşmesinin varlığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinin 3. maddesinde; ilk yıl kira bedelinin 72.000,00 TL olduğu, takip eden yıllar kira bedelinin ise bir önceki yılın aynı ayına göre ÜFE oranında artırılacağı, yıllık kira bedelinin üçer aylık dönemler halinde peşin olarak tahsil edileceği, vadesinde ödenmeyen kira bedellerine, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 51. maddesi gereğince belirlenen oranda gecikme zammı uygulanacağı kararlaştırılmıştır. Mahkemece, sözleşme koşulları değerlendirilerek kira bedelinin ve faiz hesaplamasının yapılması bilirkişiden istenilmişse de; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, asıl alacak olan toplam 66.530,88 TL kira alacağına, sözleşmeye aykırı olacak şekilde, vade tarihlerinden itibaren yasal faiz uygulandığı anlaşılmıştır. Rapor, bu haliyle hüküm kurmaya elverişli değildir.
Hal böyle olunca, mahkemece; yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde, tarafların hür iradeleri ile kararlaştırdıkları sözleşme şartlarının geçerli olduğu, tarafları bağlayacağı dikkate alınarak, dava konusunun 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun 3. ve 19. maddeleri gereğince ticari iş olup olmadığı da değerlendirilerek, ticari iş olmadığının anlaşılması halinde faize ilişkin hesaplamanın 6098 sayılı TBK"nın 120. maddesine göre azami oranı geçmeyecek şekilde yapılması ; ticari iş olması halinde ise, davaya konu edilen kira bedellerine vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanun"un 51. maddesi uyarınca gecikme zammı uygulanmak suretiyle, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK"nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.09.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.








TY / NT