Danıştay 13. Daire 2016/3391 Esas 2022/581 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/3391
Karar No:2022/581

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Proje Mimarlık İnşaat Reklam Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. ... , Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nca İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ... (A) parsel,... ada, ... (B) parsel ve ... ada, ... (D) parsel sayılı taşınmazların açık artırma yöntemi ile satışına ilişkin olarak 09/12/2009 tarihinde yapılan ihaleler uhdesinde kalan davacının, yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahisle katılım teminatlarının irat kaydedilmesi yolundaki 27/01/2010 Olur tarihli işlem üzerine, yatırdığı 800.000,00-TL ihale teminatının iadesi istemiyle yaptığı 08/02/2010 tarihli başvurunun reddi ile teminatlarının irat kaydedilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali ve yatırılan teminat bedelinin iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Satış, Devir, İntikal, Kiraya Verme, Trampa, Sınırlı Ayni Hak Tesisi ve Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliği uyarınca açık artırma yöntemiyle gerçekleştirilen ihale işlemlerinin, İhale Şartnamesi hazırlanarak ve ilgililerin ihaleye katılımı sağlanmak suretiyle Yönetmeliğin öngördüğü hukuki prosedüre uygun olarak gerçekleştirilmiş olduğu, öte yandan ihalelere konu taşınmazlara teklif verenlerin, söz konusu taşınmazları mevcut durumu ile kabul edeceklerine ilişkin İhale Şartnamesi'nin 6. maddesinde kurala yer verildiği ve davacı şirketin İhale Şartnamesi'ni imzalamak suretiyle söz konusu şartı kabul ettiği, hatta ihalenin gerçekleştirildiği esnada düzenlenen Katılım ve Yüklenim Belgesi'nde de şartnamedeki kurala benzer ifadelere yer verilmiş olduğu ve davacı şirketin söz konusu belgeyi de imzalamış olduğu, bununla birlikte ihaleye konu taşınmazların bulunduğu bölgeyi de kapsadığı iddia olunan imar planlarına karşı ... idare Mahkemesi'nin ... sayılı esasına kayden açılan davaya ilişkin evrakın incelenmesinden, söz konusu davanın parsel bazında açılmış olduğu ve ihaleye konu taşınmazlardan yalnızca ... ada, ... (B) sayılı parseldeki taşınmazı ilgilendirdiği, söz konusu davadan davalı idarece ihalelerin yapıldığı 09/12/2009 tarihinden sonraki 11/12/2009 tarihinde dava dilekçesinin tarafına tebliği suretiyle haberdar olunduğu, dolayısıyla ihale tarihi itibarıyla davalı idarenin dava açılmış olduğuna dair bilgisinin olmadığının anlaşılması ve ihaleye konu taşınmazlarla ilgili olarak dava açılmaması gibi bir güvencenin ihale kapsamında verilmesinin de hukuken mümkün olmaması karşısında, sözleşme şartnamesi ile ihaleye Katılım ve Yüklenim Belgesi'ni imzalaması nedeniyle, ihaleye konu taşınmazları mevcut durumu ile kabul eden davacı şirketin, basiretli bir tacir gibi İhale Şartnamesi'ne uygun davranması gerekirken, İhale Şartnamesi'nin 13. maddesinde öngörülen, "ihalenin kazanılması sonucu ihale bedelini süresi içerisinde yatırma yükümlülüğü"ne uygun bir biçimde hareket etmemesinden ötürü, ihalenin davalı idarece iptal edilmesi sonucuna bağlı olarak ihaleler kapsamında yatırdığı 800.000,00-TL teminat bedelinin davalı idare adına irat kaydedilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, tapu kaydında, ihale şartnamesinde ve belediye kayıtlarında yer almayan bir kısıtlama yahut riskin yüklenilmesinin istenilmesinde hukuka uygunluk olmadığı, kamunun telkin ettiği güven duygusu nedeniyle şartnamedeki yükümlülüklerin üstlenildiği, dava konusu arsaları ihale şartnamesinde ve tapu kaydında yer alan şartlarla satın almak niyeti ile 800.000,00-TL tutarında teminat yatırıldığı, tapuda, belediyede ve ihale şartnamesinde dava konusu parsellerin de yer aldığı bölgenin imar durumunun iptali için ... İdare Mahkemesi’nin ... esas sayılı dosyasında dava açıldığına dair bir bilginin olmadığı, İhale Şartnamesi'nin 6. maddesinde teklif verenlerin taşınmazı mevcut durumu ile kabul edeceklerine dair hükümden kastın, taşınmazların tapuda ve belediyede gözüken hâlihazırdaki durumları olduğu, ihalenin re'sen feshedilmesi gerekmekteyken geçici teminata el konulmasının kamu güvenliği ile bağdaşmadığı, dava açıldığından 11/11/2009 tarihinde dava dilekçesinin tebliği ile haberdar olan idarenin 09/12/2009 tarihinde ihale gerçekleştirmesinin hukuka aykırı olduğu, ihale tarihi itibarıyla davadan haberdar olunmamasının olanaksız olduğu, bu davanın neticesinde imar planının iptal edilmesi hâlinde planlanan ticari amacın gerçekleştirilemeyeceği, imar durumu belirsiz olan bir gayrimenkulün ihalesine kimsenin girmeyeceği, dava konusu parsellerin birbirine bitişik, ticari anlamda birlikte düşünülecek, şartları varsa tevhit edilerek ticari anlamda daha kârlılık getirecek parseller olduğu, bu parsellerin aynı anda ihale edilmesinin de bu gerçeği doğruladığı, dolayısıyla ... parseli alarak bir proje yapmayı hedefleyen bir tacirin, maliyetlerini ona göre belirleyip teklif sunacağının açık olduğu, bu nedenle imar davasının sadece ... (B) parseli ilgilendirdiğine dair ret gerekçesinin hukuka uygun olmadığı, ...(D) parsele ilişkin ihalede en iyi üçüncü teklifi veren kişi olunduğu, Yönetmeliğin 31. maddesi uyarınca bu parsele ilişkin geçici teminatın irat kaydedilmesinin de usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, İmar Kanunu'nun 8. maddesi gereği imar planlarının aleni olduğu, hazırlanan imar planlarının usulüne göre askıya çıkarıldığı ve duyurulduğu, davacının imar durumunu bilerek ve kabul ederek taşınmazları satın aldığı, basiretli bir tacir gibi hareket etmesi gereken davacının söz konusu imar planlarını, planların değiştirildiği tarihi, planlara karşı dava açma süresinin henüz dolmadığını ve bu nedenle dava açılabileceğini bildiği ve tüm bu hususları bilerek açık arttırmaya katıldığı, Satış Şartnamesi'nin 6. maddesi uyarınca davacının taşınmazla ilgili planları ve taşınmazın imar durumunu bildiğini ve bu hâliyle satın almak istediğini kabul ettiği, kati teminat ve satış bedeli süresi içinde ödenmediği için teminatların irat kaydedildiği, dava konusu işlemin mevzuata uygun olduğu, ihale iptalinin davacının kendi kusuru ile gerçekleştiği, Satış Sözleşmesi'nin 11. maddesi uyarınca davacının 2 ve 3. en iyi teklifi verdiği taşınmazlarla ilgili teminatlarının da irat kaydedildiği, söz konusu parsellere en iyi teklifi veren alıcıların teminat bedellerini ve ihale bedellerini yatırmadıkları için davacının da teklifi ile bağlı kaldığı, davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen tüm hususların Mahkeme kararında tartışıldığı ve kabul edilebilir bulunmadığı, ihale tarihinde açılmış ve kendilerine tebliğ edilmiş bir imar planı iptal davası bulunmadığı, bu nedenle iptal davasının ilanlarda saklandığı iddiasının haksız ve hukuka aykırı olduğu, davacı şirketin plan fonksiyonu doğrultusunda kullanılamaz diyerek teminatını yatırmadığı taşınmazda plan fonksiyonuna uygun olarak ülkenin en büyük karma konut projesinin yapıldığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü, kısmen reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Davalı idare tarafından verilen 11/11/2009 tarihli Olurla, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ... (A) sayılı parsel,... ada ...(B) sayılı parsel ve ... ada, ... (D) sayılı parsellerin satışına ilişkin olarak 09/12/2009 tarihinde ihaleye çıkılmıştır.
Yapılan bu ihalelerden, ... (A) sayılı parseldeki taşınmaza ilişkin olarak davacı şirket en yüksek teklifi vermiş, ... (B) sayılı parseldeki taşınmaza ilişkin olarak en yüksek 2. teklifi vermiş, ... (D) sayılı parseldeki taşınmaza ilişkin olarak ise en yüksek 3. teklifi vermiş olup sözleşme imzalamak üzere davet edilmiştir.
Davacı şirketin %4 oranındaki kesin teminat ile ihale bedelini süresi içerisinde yatırmaması üzerine 27/01/2010 tarihli Olur ile davacı şirket tarafından yatırılan 800.000,00-TL katılım teminat bedeli irat kaydedilmiştir.
Bunun üzerine davacı şirket tarafından 08/02/2010 tarihli dilekçe ile teminat bedelinin iade edilmesine ilişkin başvuruda bulunulmuş, söz konusu başvuru ... tarih ve ... sayılı işlemle reddedilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
03/05/2006 tarih ve 26157 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Satış, Devir, İntikal, Kiraya Verme, Trampa, Sınırlı Ayni Hak Tesisi ve Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı İhale Yönetmeliği'nin "Sözleşmeye Davet" başlıklı 31. maddesinin birinci fıkrasında, "İhale üzerinde bırakılan istekliye 23’üncü madde uyarınca yapılan tebliği müteakip on gün içinde sözleşmeyi imzalaması hususu tebliğ edilir. Verilen süre içinde ihale üzerinde kalan isteklinin kesin teminatı yatırarak sözleşme imzalaması zorunludur. Aksi takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin, varsa, geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda İdare, en uygun ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de sözleşme imzalayabilir. İkinci en uygun teklif sahibine yine yukarıdaki usulde yapılacak tebligatın ardından, ikinci en uygun teklif sahibi de sözleşmeyi imzalamazsa, bu teklif sahibinin de geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir." kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1- Temyize konu Mahkeme kararının, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ... (A) parsel ve ... ada, ... (B) parsel sayılı taşınmazlara ilişkin olarak yatırılan katılım teminatlarının irat kaydedilmesi bakımından davanın reddine yönelik kısmında hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
2- Temyize konu Mahkeme kararının, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ...(D) parsel sayılı taşınmaz yönünden incelenmesinden;
Aktarılan kurallardan, ihale üzerinde bırakılan istekliye yapılan tebliği müteakip 10 gün içinde sözleşmeyi imzalaması hususunun bildirileceği, verilen süre içinde isteklinin kesin teminatı yatırarak sözleşme imzalaması gerektiği, aksi takdirde varsa geçici teminatının gelir kaydedileceği, bu durumda idarenin, en uygun ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de sözleşme imzalayabileceği, ikinci en uygun teklif sahibine yapılacak tebligatın ardından sözleşmenin imzalanmaması hâlinde bu teklif sahibinin de geçici teminatının gelir kaydedilerek ihalenin iptal edileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ... (A) parsel, ... ada, ... (B) parsel ve ... ada, ... (D) parselde kayıtlı bulunan taşınmazların satışına ilişkin olarak yapılan ihalelerde davacı şirketin; ... (A) parsele ilişkin olarak en yüksek teklifi verdiği ve 500.000,00-TL katılım teminatı yatırdığı, ... (B) parsele ilişkin olarak en yüksek 2. teklifi verdiği ve 200.000,00-TL katılım teminatı yatırdığı, ... (D) parsele ilişkin olarak ise en yüksek 3. teklifi verdiği ve 100.000,00-TL katılım teminatı yatırdığı, ihalelerin bu şekilde davacı uhdesinde kaldığı görülmektedir.
Bu itibarla, her ne kadar uyuşmazlık konusu ihale şartnamesinde teklif sırasına yer verilmeksizin taşınmazı satın almaktan vazgeçen veya ihale bedelini süresinde yatırmayan teklif sahiplerinin katılım teminatlarının irat kaydedileceği belirtilmiş ise de, davalı idare ihalelerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmeliğin açık kuralı gereği son olarak ikinci teklif sahibinin geçici teminatının irat kaydedilebileceği anlaşıldığından, dava konusu işlemin yönetmeliğe aykırı olarak davacının 3. en yüksek teklif sahibi olduğu mezkûr ...(D) sayılı parsel yönünden de katılım teminatının irat kaydedilmesine ilişkin kısmında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu işlemin hukuka aykırı bulunarak iptal edilen ... (D) sayılı parsele ilişkin kısmı nedeniyle davacı şirket tarafından ihaleye katılımda yatırılan 100.000,00-TL teminatının iade edilmesine karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen reddine,
2. ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının dava konusu işlemin İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ...(A) parsel ve ... ada, ... (B) parsel sayılı taşınmazlar için yatırılan katılım teminatlarının irat kaydedilmesi yönünden davanın reddine ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının bu kısmının ONANMASINA,
3. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne;
4. Anılan Mahkeme kararının dava konusu işlemin İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... mahallesi, ... ada, ...(D) parsel sayılı taşınmaz için yatırılan katılım teminatının irat kaydedilmesi yönünden davanın reddine ilişkin kısmının 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
5. DAVA KONUSU İŞLEMİN BU KISMININ İPTALİNE, DAVANIN BU KISIM YÖNÜNDEN KABULÜ ile ihale kapsamında bu taşınmaz için yatırılan ve davalı idarece irat kaydedilen 100.000,00-TL teminatın davacıya ödenmesine,
6. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı ...-TL'nin yarısı olan ...-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davalı idarece gerçekleştirilen yargılama gideri toplamı ... -TL'nin yarısı olan ... -TL'nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, kalanın davalı idare üzerinde bırakılmasına,
8. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.