MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, babasından aldığı...... yanında eşinden aldığı ...... aylığının iptaline ilişkin Kurum işleminin iptaline, kesilen aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanmasına, ödenmeyen ......ların faizleri ile birlikte ödenmesine, almış olduğu ......lardan dolayı Kuruma borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Davacı ......, 23.07.1995 tarihinde ...... eden eşinden dolayı 5434 sayılı Kanun kapsamında ...... aylığı aldığını, 1479 sayılı Yasa (5510-4/b) kapsamında çalışmaları bulunan babasının da 10.05.1997 tarihinde ......ü nedeniyle ...... aylığı bağlandığını, daha sonra Kurum işlemi ile babasından dolayı bağlanan ...... aylığının kesildiğini, mevzuata göre Kurum işleminin hatalı olduğunu ileri sürerek kesilen ...... aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanarak yasal faizi ile ödenmesini ve borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
Davalı Kurum davacının babasının ...... tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 1479 sayılı Yasanın 45/c maddesine göre " geçimini sağlayacak başka bir gelirleri olmamak koşulu gerçekleşmediğinden ...... aylığının bağlanmasının mümkün bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddini istemiştir.
Yerel mahkeme, Kurumun 1479 sayılı Yasanın 46/2. ve 5510 sayılı Yasanın 54. maddelerine göre; hem babadan hem kocadan ...... aylığının hak kazanılması halinde bunlardan fazla olanı bağlaması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
Uyuşmazlık, davacının eşinin ......ü nedeniyle 5434 sayılı...... Yasası uyarınca aldığı ...... aylığı yanında, 1479 sayılı Yasaya tabi olan anne veya babasının ......ü nedeniyle ayrıca ...... aylığı alıp alamayacağı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan yasal mevzuat aşağıda özetlendiği şekildedir;
1- 01.10.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasanın 45/c maddesinde " geçimini sağlayacak başka bir gelirleri olmamak kaydı ile yaşları ne olursa olsun evlenmemiş ...... ......larının her birine %25"i," oranında ...... bağlanacağı hükmü yer almaktadır.
2-04.10.2000 tarihinde yürürlüğe giren 619 sayılı KHK ile 1479 sayılı Yasanın 45/c maddesinde değişiklik yapılarak " yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve bu Yasa ile diğer ...... Yasaları kapsamında çalışmayan, bu yasalar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya ...... almayan ...... ......larının her birine %25"i," oranında ...... bağlanacağı hükmüne yer verilmiştir. Aynı KHK ile 46/2 maddesi değiştirilerek, " Ancak, evliliğin son bulması ile kocasından da ...... almaya hak kazanan ...... ......larına bu ......lardan fazla olan ödenir. hükmü getirilmiştir.
3-04.10.2000 tarihli KHK Anayasa mahkemesinin 26.10.2000 gün ve 61/34 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
4-4956 sayılı Yasa, 08.08.2001 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş ve bu kez 1479 sayılı Yasanın 45/c maddesi "yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve bu Yasa ile diğer ...... Yasaları kapsamında çalışmayan, bu yasalar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya ...... almayan ...... ......larının her birine %25"i," oranında ...... bağlanır şeklinde değiştirilmiştir.
Aynı Yasa ile 1479 sayılı Yasanın 46/2 maddesine, "Ancak, evliliğin son bulması ile kocasından da ...... almaya hak kazanan ...... ......larına bu ......lardan fazla olan ödenir." hükmü getirilmiştir.
Kurumun bu yasal değişiklikler sırasında ...... ......ları bakımından uygulamasına gelince; davalı Kurum, 4956 sayılı Yasa ile 08.08.2003 tarihinde yapılan değişiklikten sonra, 45/2. madde hükmünde yer alan " bu Yasa ile diğer ...... Yasaları kapsamında çalışmayan, bu yasalar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya ...... almayan ...... ......larının her birine " ...... bağlanır" hükmünü dikkate alarak, 08.08. 2003 tarihinden sonra hak sahipleri yararına getirilen yasal düzenleme uyarınca bu tarihten önce ölen Bağ-Kur sigortalılarının ...... ......larına da ...... aylığı bağlamıştır. Kurum, farklı sigortalılık kanunlarına göre bağlanan ......lar söz konusu olduğundan 1479 sayılı Yasanın 46/2 maddesini hiçbir zaman uygulamamıştır. Zira, 1479 Yasanın 46/2. maddesi aynı yasa kapsamında hem ...... ile kocadan hak edilen ......lardan fazla olanın bağlanacağını ifade etmektedir.
...... Kurumu 2011/58 sayılı genelgesinin 90. sayfasında yer alan örnek:3 te, "5434 sayılı Yasaya göre eşten ve 1479 sayılı Yasaya göre babadan 5510 sayılı Yasanın 4/1-a maddesinden aynı anda ...... aylığı alınabileceğini, Aynı genelgenin 99. sayfasında, "eşten 506, anneden 5434, ve babadan 1479 sayılı yasalar kapsamında her üç aylığın tam olarak bağlanabileceğini örnek göstermiştir.
Davalı Kurum, yeni bir yasal düzenleme olmadığı halde 2013/ 26 sayılı Genelgesiyle farklı uygulamaya başlamış, 1479 sayılı Yasa ile ilgili olarak, 01.10.1972-03.10.2000 ve 08.08.2001-01.08.2003 dönemleri içerisinde ölen sigortalılar yönünden, sigortalının geçimini sağlayacak bir geliri bulunmama koşulu varsa ...... bağlanacağını kabul etmiştir. Genelge, 04.10.2000-07.08.2001 ve 08.08.2003-01.10.2008 döneminde ölen sigortalılar bakımından da, "1479 sayılı Kanun ve diğer ...... kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamında kendi çalışmalarından dolayı gelir ve ...... almayan" ...... ......larına ...... bağlanacağını düzenlemiştir.
Davalı Kurum, 04.10.2000-01.08.2001 ve 07.08.2003-01.10.2008 döneminde ölen Bağ-Kur sigortalılarının ...... ......larına ...... bağlamış ve daha önce bağlanan ......lara, ölen eşlerinden dolayı 5434 veya 506 sayılı Yasalardan bağlanan ...... aylığının engel olmadığını kabul etmiştir. ...... ......larına dönemlerde ölen ......larından dolayı 1479 sayılı Yasa kapsımında bağlanan ......lar için iptal işlemi yapılmamıştır.
Davalı Kurum, diğer ......lara dokunmazken, 01.10.1972-03.10.2000 ve 08.08.2001-01.08.2003 döneminde ölen sigortalıların hak sahibi ...... ......larına sonraki lehe olan yasal düzenlemeler gereğince bağladığı ...... ......larını, diğer ...... kanunlarına göre eşlerinden bağlanan ...... ......larını gelir testine tabi tutmuştur. Kurum, geçimini sağlayacak gelirleri bulunduğu gerekçesiyle bağlanan ......ları iptal etmiş ve ödenen ......lar nedeniyle borç tahakkuk ettirmiştir.
Son olarak, ......... Genel Müdürlüğü 02.09.2017 gün ve 333-03003-E-5040387 tarihle "Genel Yazı" ile, 01.10.1972-03.10.2000 ve 08.08.2001-01.08.2003 dönemlerinde ölenlerin ...... ......larına gelir testi yapılmadan, kendi sigortalılıkları veya kendi sigortalılıkları nedeniyle bağlanan gelir ve ...... almamaları halinde ...... ......larının bağlanmasına Yönetim Kurulunca karar verildiğini bildirmiştir.
Gerçekten, davalı Kurum bu son işlemi ile ...... ......larına bağladığı ......ları, 1479 sayılı Yasaya aykırı olarak kestiğini veya bağlamadığını kabul etmiştir. Ancak ...... kestiği ......ları yönetim Kurulu Kararı uyarınca 2017 ...... ayından itibaren yeniden bağlamasına karşın, daha önce ödediği ......ları borç kaydetmiş ve tahsil ettiği ......ları da iade etmemiştir.
Davanın reddine karar veren mahkemeler, Yargıtay 10. Hukuk Dairesi Kararlarına dayalı olarak 1479 sayılı Yasanın 4956 sayılı Yasa ile değişik 46/2 maddesine göre hem kocadan hem ......dan aylığı hak kazanılması durumunda fazla ödeneceği gerekçesine dayanmaktadır. Bu değerlendirme, ...... hukukunun genel yapısının gözden kaçırmaktadır. 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce,................ ayrı ayrı tüzel kişiliğe sahip ayrı ayrı yasalara göre sosyal güvence sağlayan Kurumlardır. Her bir Yasa kendi sigortalıları açısından hüküm ifade eder. Açıkça atıf yapılmadıkça diğer yasa hükümleri dikkate alınamaz. Zira 45/3. maddedeki "1479 sayılı Kanun ve diğer ...... kanunları kapsamında çalışmayan, bu kanunlar kapsamında çalışmalarından dolayı gelir ve ...... almayan" ...... ......larına ...... bağlanacağı ifadesi bu niteliktedir. Bu ifade dahi ...... ......larının, diğer ...... kurumlarından kendi çalışmaları dışında (kocalarından- ......larından) ...... almalarını 1479 sayılı Yasaya tabi ......dan ...... aylığı bağlanmasına engel olarak kabul etmemektir. Özetle, 1479 sayılı Yasanın 46/2. maddesi hükmü sadece 1479 sayılı Yasaya göre hem kocadan hem ......dan ...... aylığına hak kazanılması halinde uygulanabilir. Öteyandan, 5510 sayılı Yasanın geçici 1. maddesine göre, ...... ......larının bağlanmasında vs..yürürlükten kalkan 1479, 506, 2926, 2925 sayılı Yasa hükümleri uygulanacağından, 5510 sayılı Yasanın 54. maddesinin de somut uyuşmazlıkta uygulama yeri yoktur.
Sigortalılık hakkı veya sigortalılıktan kaynaklanan yaşlılık aylığı hakkı veya ...... aylığı hakkı, asla tamamen hakdüşürücü süreye tabi olmadığı gibi zamanaşımına da uğramaz. 1479 sayılı Yasanın 43. maddesine göre ...... ......larının beş yıl geçtikten sonra talep edilmesi halinde talep tarihinden itibaren ...... aylığının bağlanması gerekmektedir.......sının 10. maddesine göre "Herkes ...kanun önünde eşittir. ...... organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun hareket etmek zorundadırlar" 1479 sayılı Yasanın 4956 sayılı Yasa ile değişik 45/c maddesinde yer alan, " yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan ve bu Yasa ile diğer ...... Yasaları kapsamında çalışmayan, bu yasalar kapsamındaki çalışmalarından dolayı gelir veya ...... almayan ...... ......larının her birine %25"i," oranında ...... bağlanır" hükmü yasanın yürürlük tarihinden önce ölen sigortalıların ...... ......ları için de uygulanmalıdır. Çeşitli yasal değişiklikler nedeniyle hak sahipleri açısından ...... tarihlerine göre dört ayrı dönemin ikisi yönünden ...... bağlanması diğer iki dönem yönünden ...... bağlanmaması gerektiği yönündeki yorum açıkça......sında yer alan eşitlik kuralına aykırı olduğu gibi genel hukuk ilkelerine de aykırıdır.
Kurumun, yukarıda sözü edilen genel yazı ile hak sahiplerine sonraki bir tarihte ...... bağlaması uyuşmazlığı sona erdirmemektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; davanın kabulü ile davacının ...... aylığının kesildiği tarihten itibaren bağlanmasına, ödenmeyen ......ların ödenmesi gereken tarihten yasal faizi ile tahsiline, davacının Kuruma borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekirken, davacının yasadan kaynaklanan ...... hakkını ortadan kaldıracak şekilde yazılı şekilde reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 10/12/2018 gününde oybirliği ile karar verildi.