Danıştay 6. Daire 2021/664 Esas 2022/1923 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/664
Karar No : 2022/1923

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Manavgat İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, söz konusu yapının 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca imar mevzuatına uygun hale getirilmesi için yapı sahibine bir ay süre verilmesine, verilen süre içerisinde uygun hale getirilmemesi durumunda ilgilisince yıkılmasına, aksi halde belediye tarafından yıktırılmasına ve aynı Kanun'un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 11.541,10-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih, … sayılı Manavgat Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 25/02/2020 tarih ve E.2019/4552, K:2020/2414 sayılı kararıyla yıkıma ilişkin kısmının onanması, para cezasına ilişkin kısmının ise bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; İdare Mahkemesinin 09/07/2020 tarihli ara kararıyla davalı idareden, dava konusu yapının inşa edildiği tarihte "Aksaz Köyü"nün yerleşik alanı ve civarında kalıp kalmadığı sorularak bu hususa ilişkin bilgi ve belgelerin okunaklı ve onaylı bir örneğinin istenildiği, 10/08/2020 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren bilgi ve belgelerin incelenmesinden, uyuşmazlık konusu … Mahallesi, … parsel sayılı (yeni … ada … parsel) taşınmazın, … Mahallesinde bulunmakta olduğu, dava konusu taşınmazın … Köyü yerleşik alanı ve civarında kaldığı ve 1/25.000 nazım imar planı içerisinde yer aldığı bilgisinin verildiği; bu nedenle anılan taşınmazın inşa edildiği tarih itibarı ile köy yerleşik alanı sınırları içinde kaldığı anlaşıldığından, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesininin 2. fıkrası uyarınca hesaplanan para cezası miktarının, aynı maddenin işlem tarihinde yürürlükte olan 5. fıkrası uyarınca beşte birinin uygulanması suretiyle belirlenmesi gerekirken, söz konusu indirim uygulanmadan tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdare Mahkemesince ara kararına idarelerince verilen cevapta, dava konusu taşınmazın … Köyü yerleşik alanı ve civarında olduğuna yönelik bildirimin sehven yapıldığı, uyuşmazlık konusu yapının bulunduğu taşınmazın köy yerleşik alanı, civarı veya mezrasında kalmadığı, bu durumun dilekçe ekinde gönderilen ek harita örneğinden de anlaşılacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Manavgat İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak bodrum ve zemin katı bulunan toplam 126 m2 yapı yapıldığı ve tespite konu yapının kullanılır vaziyette olduğu, … tarih ve … cilt, … sayfa numaralı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.
Anılan tutanak esas alınarak, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca tespite konu yapının 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca imar mevzuatına uygun hale getirilmesi için yapı sahibine bir ay süre verilmesine, verilen süre içerisinde uygun hale getirilmemesi durumunda ilgilisince yıkılmasına, aksi halde belediye yıktırılmasına ve aynı Kanun'un 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıya 11.541,10-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih, … sayılı Manavgat Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan encümen kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun işlem tarihinde yürürlükte olan 27. maddesinde; "Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskan ruhsatı aranmaz. Ancak, yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir." hükmü yer almakta iken; 17/08/2011 tarih ve 28028 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve sonrasında 12/7/2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanun'un 73. maddesiyle anılan maddede değişiklik yapılarak, "Belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, civarında ve mezralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar için yapı ruhsatı aranmaz. Ancak etüt ve projelerinin valilikçe incelenmesi, muhtarlıktan yazılı izin alınması ve bu yapıların yöresel doku ve mimari özelliklere, fen, sanat ve sağlık kurallarına uygun olması zorunludur. Etüt ve projelerin sorumluluğu müellifi olan mimar ve mühendislere aittir. Bu yapılar valilikçe ulusal adres bilgi sistemine ve kadastro planlarına işlenir. Köy yerleşik alan sınırları dışında kalan ve entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapıların yapı ruhsatı alınarak inşa edilmesi zorunludur. Tarım ve hayvancılık amaçlı yapıların denetimine yönelik fennî mesuliyet 28 inci madde hükümlerine göre mimar ve mühendislerce üstlenilir. " düzenlemesi getirilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 2. fıkrasında; para cezasıyla ilgili düzenlemelere yer verilmiş, (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerinde belirtilen artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı belirtilmiş olup; işlem tarihinde yürürlükte olan 5. fıkrasında ise; "27 nci maddeye göre il özel idaresince belirlenmiş köy yerleşme alanı sınırları içinde köyün nüfusuna kayıtlı olan ve köyde sürekli oturanlar tarafından, projeleri il özel idaresince incelenerek fen, sanat ve sağlık şartlarına uygun olmasına rağmen muhtarlık izni olmaksızın konut ve zatî maksatlı tarım ve hayvancılık yapısı inşa edilmesi halinde yapı sahibine üçyüz Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu yapılardaki diğer aykırılıklar ve ruhsata tabi tarım ve hayvancılık maksatlı yapılardaki aykırılıklar için verilecek olan idari para cezası, üçyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, ikinci fıkraya göre hesaplanan toplam ceza miktarının beşte biri olarak uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan; işlem tarihinde yürürlükte bulunan Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 4. fıkrasında; "Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan köy ve mezraların yerleşik alanı ve civarı: Köy ve mezraların cami, köy konağı gibi köy ortak yapıları ile köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar tarafından, yapımı tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine uygun olarak inşa edilmiş yapıların toplu olarak bulunduğu yerlerde mevcut binaların en dışta olanlarının dış kenarlarından geçirilen çizginin içinde kalan alan köy yerleşik (meskun) alanını; bu çizgi ile 100 m. dışından geçirilecek olan, valiliklerce tespit edilerek il idare kurulunca karara bağlanan sınırın içinde kalan alan köy yerleşik alanı civarını tanımlar." 57. maddesinde ise; "Köy ve mezraların yerleşik alanlarında ve civarında sadece köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca yapılacak konut, tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile müştemilat binaları yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi değildir. Ancak, yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair valilik görüşü alınmasından sonra, muhtarlıkça izin verilmesi ve bu izne uygun olarak yapının yapılması şarttır. İnşa edilen yapının fen ve sağlık kurallarına uygunluğu İmar Kanununun 30. maddesine göre valiliklerce belirlenir. Valilikler, talep halinde köy yerleşik alanlarında yapılacak yapılar için, yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun olarak üretilmiş projeleri temin edebilirler." düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; köy yerleşik alanlarında veya civarında, 3194 sayılı Kanun'un 27. maddesinde belirtilen koşullar çerçevesinde yapılan yapıların inşaat ruhsatına tabi olmadığı, bu madde hükmünün uygulanabilmesi için köy yerleşik alanı ve civarının Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği'nin 4/4. maddesindeki esaslara uygun olarak belirlenmiş olması gerektiği ve inşa edildiği zaman köy yerleşik alan sınırları içerisinde olduğu anlaşılan yapılar hakkında davalı idare tarafından hesaplanan para cezasının 1/5'i oranında uygulanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından uyuşmazlık konusu yapının inşa edildiği tarihte köy yerleşik alanı sınırları içinde kaldığı iddia olunduğundan, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… sayılı ara kararı ile uyuşmazlık konusu yapının inşa edildiği tarihte Aksaz Köyü yerleşik alanı ve civarında kalıp kalmadığı sorularak, buna ilişkin bilgi ve belgelerin okunaklı ve onaylı bir örneğinin davalı idareden istenilmesine karar verilmiş; davalı idare tarafından anılan ara kararına cevaben sunulan ve 06/08/2020 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçede, dava konusu yapının inşa edildiği tarihte Aksaz Köyü'nün yerleşik alanı ve civarında kalmadığı, ancak anılan taşınmazın … Mahallesi'nde bulunduğu ve … Köyü yerleşik alanı ve civarında kaldığı ve Manavgat İlçesi 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı içerisinde yer aldığının bildirildiği; bunun üzerine İdare Mahkemesince uyuşmazlık konusu taşınmazın köy yerleşik alanı ve civarında kaldığına yönelik davalı idare bildirimi dikkate alınarak 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesininin 2. fıkrası uyarınca hesaplanan para cezası miktarının, aynı maddenin işlem tarihinde yürürlükte olan 5. fıkrası uyarınca beşte birinin uygulanması suretiyle belirlenmesi gerekirken, söz konusu indirim uygulanmadan tesis edilen dava konusu işlemin para cezası verilmesine ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, anılan kısım yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; davalı idare tarafından verilen ve 28/10/2020 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren temyiz dilekçesinde, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… sayılı ara kararına idarelerince verilen cevapta, dava konusu taşınmazın Doğançam Köyü yerleşik alanı ve civarında olduğuna yönelik bildirimin sehven yapıldığı, uyuşmazlık konusu yapının bulunduğu taşınmazın köy yerleşik alanı, civarı veya mezrasında kalmadığı, bu durumun dilekçe ekinde gönderilen ek harita örneğinden de anlaşılacağı; öte yandan anılan taşınmazın 08/05/2018 tarihinde onaylanan 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı sınırları içerisinde kaldığı ve … Köyü yerleşik alanı içerisinde kalmadığı yolunda iddialarda bulunulduğu görülmekte ise de; temyiz dilekçesi ekinde yer alan ve … Köyü yerleşik alanı sınırını gösteren harita suretinin incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın inşa edildiği tarihte … Köyü yerleşme alanı sınırları içinde kaldığı, dolayısıyla 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca hesaplanan para cezası miktarının, aynı maddenin 5. fıkrası uyarınca beşte birinin davacı adına uygulanması suretiyle belirlenmesi gerekirken, bu indirim uygulanmadan hesaplanan para cezasında hukuka uyarlık; encümen kararının para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibariyle hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 21/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Uyuşmazlıkta; davacı tarafından uyuşmazlık konusu yapının inşa edildiği tarihte köy yerleşik alanı sınırları içinde kaldığı iddia olunduğundan, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… sayılı ara kararı ile uyuşmazlık konusu yapının inşa edildiği tarihte Aksaz Köyü yerleşik alanı ve civarında kalıp kalmadığı sorularak, buna ilişkin bilgi ve belgelerin okunaklı ve onaylı bir örneğinin davalı idareden istenilmesine karar verilmiş; davalı idare tarafından anılan ara kararına cevaben sunulan ve 06/08/2020 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçede, dava konusu yapının inşa edildiği tarihte Aksaz Köyü'nün yerleşik alanı ve civarında kalmadığı, ancak anılan taşınmazın … Mahallesi'nde bulunduğu ve … Köyü yerleşik alanı ve civarında kaldığı ve Manavgat İlçesi 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı içerisinde yer aldığının bildirildiği; bunun üzerine İdare Mahkemesince uyuşmazlık konusu taşınmazın köy yerleşik alanı ve civarında kaldığına yönelik davalı idare bildirimi dikkate alınarak para cezasına ilişkin kısım yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmekte ise de; davalı idare tarafından verilen ve 28/10/2020 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren temyiz dilekçesinde, …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… sayılı ara kararına idarelerince verilen cevapta, dava konusu taşınmazın … Köyü yerleşik alanı ve civarında olduğuna yönelik bildirimin sehven yapıldığı, uyuşmazlık konusu yapının bulunduğu taşınmazın köy yerleşik alanı, civarı veya mezrasında kalmadığı, bu durumun dilekçe ekinde gönderilen ek harita örneğinden de anlaşılacağı; öte yandan anılan taşınmazın 08/05/2018 tarihinde onaylanan 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı sınırları içerisinde kaldığı ve … Köyü yerleşik alanı içerisinde kalmadığı yolunda iddialarda bulunulduğu görülmekte olup; temyiz dilekçesi ekinde yer alan ve … Köyü yerleşik alanı sınırını gösteren harita suretinin incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın inşa edildiği tarihte … Köyü yerleşme alanı sınırları içinde kalmadığı; bu nedenle 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca hesaplanan para cezasına, aynı maddenin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 5. maddesinde öngörülen indirimin uygulanma imkanının bulunmadığı değerlendirildiğinden; dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşüncesiyle, aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.