Danıştay 10. Daire 2019/9721 Esas 2022/894 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/9721
Karar No : 2022/894

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 12/01/2016 tarihinde Diyarbakır ilinde meydana gelen terör olaylarında müdürü olduğu ... Madencilik Kırtasiye İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi tarafından işletilen ... Oteli'ne isabet eden mermiler nedeniyle camlar, perdeler ve güneşliklerin zarar gördüğü ve otelin müşteri kaybına uğradığından bahisle oluştuğu iddia edilen maddi ve manevi zararların 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının sahibi olduğu ... Otelinin güvenlik müdürü olan ... isimli şahsın 03/12/2015 ve 13/01/2016 tarihlerinde ... Oteline terörle mücadeleye yönelik operasyonların sürdürüldüğü kısmına bakan camlarına mermi isabet etmesi olayı ile ilgili mağdur müşteki olarak ifadesinin alındığı ve söz konusu olayın Cumhuriyet Başsavcılığı (Terör Suçları Soruşturma Bürosu)'nca yürütülen ... sayılı soruşturma dosyasına eklendiğinin anlaşıldığı, buna göre davacının zarara uğradığını iddia ettiği olaya ilişkin olarak bilgi ve belgenin olduğu, idarece bu belgelerle ilgili konu araştırılarak olayın terör olayından kaynaklanıp kaynaklanmadığının tespit edilmesi, böyle bir tespit yapılması durumunda da zararlarının ilgili Kanun kapsamında değerlendirilerek belirlenmesi gerekirken, olayla ilgili bilgi ve belgeye rastlanılamadığından bahisle Kanun'un öngördüğü nitelikte gerekli inceleme ve araştırma yapılmaksızın eksik incelemeye dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, İl Emniyet Müdürlüğünce olaya ilişkin bilgi ve belge bulunmadığının bildirildiği, davacının tazminini istediği zararların muhtemel zarar olduğu, muhtemel zararlarının 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanmasının mümkün olmadığı belirtilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı ... tarafından, müdürü olduğu ... Madencilik Kırtasiye İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketine ait ... Oteli'nin, 12/01/2016 tarihinde Diyarbakır ilinde terörle mücadeleye yönelik operasyonların sürdürüldüğü Sur ilçesi tarafına bakan kısmındaki odalara isabet eden mermiler nedeniyle camlar, perdeler ve güneşliklerin zarar gördüğünden ve otelin müşteri kaybına uğradığından bahisle oluştuğu iddia edilen maddi ve manevi zararların 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması istemiyle 26/02/2016 tarihinde Diyarbakır Valiliği Zarar Tespit Komisyonuna başvuruda bulunulmuş, Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonunun ... tarihli ve ... sayılı kararı ile İl Emniyet Müdürlüğünden gelen ... tarih ve ...sayılı yazıda, olayla ilgili herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı bildirildiğinden ve söz konusu iş yerinin zarar gördüğüne ilişkin herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığından bahisle başvurunun reddedilmesi üzerine, söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde, dava dilekçesinin, davacının dava açma ehliyeti olup olmadığı yönünden inceleneceği; anılan maddenin 6. fıkrasında, ilk inceleme hususlarına ilişkin bir noksanlığın ilk incelemeden sonra tespiti halinde davanın her safhasında 15. maddede belirtilen kararların verileceği; "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, davacının, iptali istenen işlem yönünden dava açma ehliyetinin bulunmadığı anlaşıldığında davanın reddine karar verileceği hükümlerine yer verilmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 47. maddesinde, "Başlı başına bir varlığı olmak üzere örgütlenmiş kişi toplulukları ve belli bir amaca özgülenmiş olan bağımsız mal toplulukları, kendileri ile ilgili özel hükümler uyarınca tüzel kişilik kazanırlar. ... "; 48. maddesinde, "Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler."; 49. maddesinde, "Tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olmakla, fiil ehliyetini kazanırlar."; 50. maddesinde ise, "Tüzel kişinin iradesi, organları aracılığıyla açıklanır. ..." denilmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 125. maddesinde, "(1) Ticaret şirketleri tüzel kişiliği haizdir.
(2) Ticaret şirketleri, Türk Medenî Kanununun 48 inci maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar saklıdır.
" hükmü; aynı Kanun'un Limited Şirketlere ilişkin altıncı kısmında yer alan 623. maddesinde ise, "(1) Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir. ... " hükmü bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Yenişehir Belediyesinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ve vergi levhasına göre dava konusu iş yeri olan ... Otelinin, ... Madencilik İnşaat Turizm Ticaret ve Sanayi Limited Şirketine ait olduğu, Diyarbakır 6. Noterliğinin 05/03/2008 tarihli imza sirkülerine göre, davacının ve ... 'in adı geçen şirketi münferiden temsile yetkili müdür olduğu; ... Otelinin 12/01/2016 tarihinde Diyarbakır ilinde terörle mücadeleye yönelik operasyonların sürdürüldüğü Sur ilçesi tarafına bakan kısmındaki odalara isabet eden mermiler nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle davalı idareye şirket müdürü sıfatıyla davacı tarafından kendi adına başvuruda bulunulduğu, Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 4 No'lu Zarar Tespit Komisyonu tarafından başvurunun reddedilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle açılan işbu davanın da şirket müdürü olan davacı tarafından kendi adına açıldığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, zarar iddiasına konu otelin sahibinin "limited şirket" olduğu, davanın ise şirketin müdürlerinden olan "..." adına açıldığı hususu ile Türk Ticaret Kanunu'nun 623. maddesindeki limited şirketin yönetimi ve temsilinin müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebileceği hükmü dikkate alındığında; davaya devam edilebilmesi ve uyuşmazlığın çözümü için öncelikle davacının şirket adına tesis edilen işlem nedeniyle menfaatinin etkilenip etkilenmediğinin ortaya konulması gerekmektedir. Daha açık bir anlatımla, davacının limited şirketin ortağı olması halinde, tespit edilecek toplam zararın ortaklık payına isabet eden kısmı kadar zarara uğradığı iddiası bakımından dava açma ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerekirken, ortaklığı bulunmaksızın üçüncü kişi olarak dışarıdan müdür atanmış olması halinde aylık kazancının bu durumdan etkilendiği davacı tarafından açıkça belgelendirilmedikçe dava açma ehliyeti bulunmadığının kabulü zorunludur. Bu açıdan, yapılacak araştırma sonucu dava konusu işlemin iptalinde davacının menfaatinin bulunmadığının tespiti halinde davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, davacının ehliyetine ilişkin araştırma yapılıp, buna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/02/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.