Danıştay 6. Daire 2018/2453 Esas 2022/1132 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/2453
Karar No : 2022/1132

TEMYİZ EDENLER :I- (DAVACILAR)1- ...
2- ...
3- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

II-(DAVALI)...Genel Müdürlüğü-...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF :I-(DAVALI)...Genel Müdürlüğü-...
II- (DAVACILAR)1- ...
2- ...
3- ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kısmen tazminat isteminin kabulü, kısmen davanın reddi yolundaki kararının tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmı davalı idare vekili tarafından, ...ada ve ...parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina ile ilgili değer kaybı istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmı davacı vekili tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Samsun ili, ... ilçesi, ...Mevkii, ...ada, ..., ..., ...parsel sayılı ve ...ada ...parsel taşınmazlarda, davalı idare tarafından yapılan bayındırlık hizmeti (kavşak düzenlemesi) sebebiyle değer kaybı oluştuğundan bahisle uğranıldığı belirtilen 307.000,00-TL değer kaybı zararının davalı idareye başvuru tarihi olan 20/10/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri müşterek heyetince verilen 04/11/2015 tarih ve E:2014/267, K:2015/642... sayılı bozma kararına uyularak, daha önce yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılan bilirkişi heyetinden alınan ek rapor ve dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu ...ada ...sayılı parselde bulunan binanın yıkık-dökük ve hiçbir kısmında aktif bir kullanım gözlenmeyen neredeyse metruk bina niteliğini haiz oluşu nedeniyle, inşa edilen yonca kavşak sebebiyle değer kaybına uğramadığı, dava konusu parseller ile .... İdare Mahkemesi'nde(E:..., E:..., E:...sayılı dosyalar) dava konusu edilen aynı mevkideki ...ada, ...sayılı parsel ve ...ada, ...sayılı parsellerdeki taşınmazlarda meydana gelen değer kayıpları arasındaki fahiş farklılığın, konumları sebebiyle yonca kavşağın söz konusu taşınmazlar üzerindeki olumsuz etkilerinin değişmesinden kaynaklandığı, özellikle ... ada 1 sayılı ve ... ada 1 sayılı parselin kavşak nedeniyle bazı cephelerinin çıkmaz sokak haline dönüştüğü, bazı kısımlarının tamamen kapandığı, köşe parsel konumlarının önemli ölçüde etkilendiği ve prestij kaybı yaşadıkları, dava konusu ... ada, ... sayılı parseller ve ... ada ... sayılı parsellerin yakınlarında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan farklı seviyeli yonca (trompet) kavşak düzenlemesinden ötürü ... ada ... sayılı parselin %5 oranında değer kaybına uğradığı ve parselde birim fiyatlarla ilişkilendirilmesi sonucu 19.709,55-TL'lik değer kaybı oluştuğu, ... ada ... sayılı parselde %5 oranında değer kaybı olduğu ve parselin birim fiyatlarla ilişkilendirilmesi sonucu 34.932,60-TL'lik değer kaybına uğradığı, ... ada ... sayılı parselde %7 oranında değer kaybı olduğu ve parselin birim fiyatlarla ilişkilendirilmesi sonucu 18.395,58-TL'lik değer kaybına uğradığı ve ... ada ... sayılı parselde %7 oranında değer kaybı olduğu ve parselin birim fiyatlarla ilişkilendirilmesi sonucu 44.574,08-TL'lik değer kaybına uğradığı, toplamda ise 117.611,81-TL değer kaybı olduğu, Anayasanın 125. maddesi uyarınca, davalı idarenin eyleminden kaynaklı olarak zarara uğradığı anlaşılan davacıların bu zararlarının, davalı idare tarafından tazmini gerektiği, öte yandan, davalı idareye yapılan başvuru dilekçesinde, ... ada ... sayılı parselin arsa değer kaybı nedeniyle 40.000,00-TL tazminat istemine yer verildiği halde, dava dilekçesinde bu parsele ilişkin miktar belirtilerek tazminat istemine yer verilmediği, 22.03.2012 tarihinde davacı vekili tarafından sunulan dilekçe ile ... ada ... sayılı parselin ... ada ... sayılı parsel olarak düzeltilmesi istemine yer verilmiş ise de, ... ada ... sayılı parsele ilişkin tazminat istemine yer verilmediği, tapu kaydının da dava dosyasına eklenmediği ayrıca bilirkişi incelemesi sonucu raporda anılan parsele ilişkin değer kaybı bulunmadığının belirtilmediği anlaşıldığından, anılan parselde değer kaybına ilişkin tazminat isteminin karşılanmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davacıların tazminat talebinin 117.611,81-TL kısmının kabulüne, davalı idareye başvuru yapıldığı 20/10/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacılara ödenmesine, bu miktarı aşan tazminat istemi yönünden davanın reddine, karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı vekili tarafından, İdare Mahkemesince ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki binanın değer kaybının hesaplanmadığı, anılan binanın yapı ruhsatının olduğu, içinde kiracılar bulunduğu, ve adli yargıda görülen (... As. Hukuk Mah. ... Esas sayılı) tapu iptali va tescili davasında alınan bilirkişi raporunda bahsedilen binaya 182.360,-TL değer takdir edildiği, idare mahkemesince ... ada ve ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina ile ilgili değer kaybı isteminin reddi yönünden verilen kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı vekili tarafından, dava konusu olayda idareye izafe edilecek herhangi bir kusur bulunmadığı kesinleşen imar planına kavşağın yapıldığı, davacılara ait taşınmazlarda değer kaybı olmadığı, bilirkişilerce soyut değerledirmeler ile tazminat hesabı yapıldığı bu nedenlerle tazminat isteminin kabulüne ilişkin idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Davacının temyiz isteminin kabulü ile temyiz konu kararın temyiz edilen " uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina için değer kaybı yönünden davanın reddi" kararının bozulması, davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile tazminat isteminin kabulüne ilişkin mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri Müşterek Heyetince 2575 sayılı Danıştay Kanununun Ek 1. maddesi uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacıların maliki olduğu Samsun ili, ... ilçesi, Kutlukent Mevkii, ... ada, ... sayılı parseller ve ... ada ... sayılı parsel ile ... ada ... sayılı parsellerin bulunduğu alanın yakınında Kutlukent Organize Sanayi Köprülü Kavşağı'nın inşa edildiği, davacılar tarafından 15.10.2010 tarihli dilekçe ile (20.10.2010 tarihinde idarenin kayıtlarına giren) davalı idareye başvuruda bulunarak taşınmazlarında meydana gelen değer kaybı zararı olarak 355.000,00-TL'nin ödenmesinin talep edildiği, bu talebin zımnen reddedilmesi üzerine, ... ada, ... sayılı parseller ve ... ada ... sayılı parselde bulunan taşınmazlarda meydana gelen değer kaybı nedeniyle oluştuğu ileri sürülen 307.000,00-TL (... ada ... parselde bulunan bina değer kaybı için 72.000,00-TL, ... ada ... parsel arsa değer kaybı için 39.000,00-TL, ...ada ... parsel arsa değer kaybı için 69.000,00-TL, ... ada 6 parselin arsa değer kaybı için 39.000,00-TL ve ... ada ... parselin arsa değer kaybı için ise 88.000,00-TL) zararın idareye başvuru tarihi olan 20.10.2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinin son fıkrasında, “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmü düzenlenmiştir.
257... sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
Kusursuz sorumluluk, kamu hizmetinin görülmesi sırasında kişilerin uğradıkları özel ve olağan dışı zararların idarece tazmini esasına dayanmakta olup; kusur sorumluluğuna oranla ikincil derecede bir sorumluluk türüdür. Başka bir anlatımla idare, yürüttüğü hizmetin doğrudan sonucu olan, idari faaliyet ile nedensellik bağı kurulabilen, özel ve olağan dışı zararları kusursuz sorumluluk ilkesi gereği tazminle yükümlüdür.
Kusursuz sorumluluk sebeplerinden olan “kamu külfetleri karşısında eşitlik” ya da diğer adıyla “fedakârlığın denkleştirilmesi” ilkesi, nimetlerinden tüm toplum tarafından yararlanılan idarenin eylem ve işlemlerinden doğan külfetlerin, sadece belli kişi veya kişilerin üstünde kalması durumunda, bu kişi veya kişilerin uğradığı zararların, kusuru olmasa dahi idarece, tazminini öngörmektedir. Risk sorumluluğundan farklı olarak burada, kazalardan kaynaklanmayan, diğer bir deyişle arızi nitelikte olmayan, önceden öngörülebilen zararların tazmini söz konusudur. İdari faaliyetin doğal sonucu olan bu zarar, etki alanı bakımından sınırlı, özel ve olağan dışı nitelik arz etmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu kararın tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmı incelendiğinde;
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 257... sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyize konu kararın davacı tarafından temyiz edilen "uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina için değer kaybı yönünden davanın reddi" kısmı incelendiğinde;
Dosyanın incelenmesinden İdare Mahkemesince Danıştay Altıncı ve Onuncu Daireleri müşterek heyetince verilen 04/11/2015 tarih ve E:2014/267, K:2015/642... sayılı kısmen bozma kararına uyularak bilirkişilerden alınan ek raporda, ... ada ... sayılı parselde bulunan binanın dava dosyasında yer alan ruhsat belgesine göre 1977 yılında ruhsatlandırıldığı, keşif anında 2012 yılı itibarı ile en az 35 yaşında olduğu, bu haliyle binanın sıvalarının döküldüğü, yıprandığı ve hiçbir kısmında aktif bir kullanım gözlenmeyen, neredeyse metruk bir bina olduğu, bu sebeple söz konusu binaya 30 m mesafede inşa edilen yonca kavşak sebebiyle binanın bir değer kaybına uğradığını ifade etmenin güç olduğu, bölgenin genel ticari gücü ve anayola cepheli konumu ile davaya konu ... ada ... sayılı parselin doğusunda ve batısında bulunan parsellerde yeni inşa edilmiş binalarda orta ve büyük ölçekli ticari işletmeler olduğu, ... ada ... sayılı parsel için herhangi bir uzun vadeli yatırım planlayan bir kişi ya da kurumun parselde bulunan ve 2012 yılı itibarı ile 35 yaşındaki binayı restorasyon veya renovasyon işlemine tabi tutmak yerine daha ekonomik ve güvenli olması sebebiyle binayı yıkarak yeni bir bina yapma yoluna gitmek zorunda olacağı, sayılan bu sebeplerle söz konusu parsel üzerinde bulunan bina için değer kaybı hesabı yapılmadığı tespitlerine yer verilmiş İdare Mahkemesince anılan tespitler doğrultusunda ... ada ... sayılı taşınmaz üzerindeki bina için değer kaybı istemi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından temyiz dilekçesinde ... ada ... sayılı taşınmaz üzerindeki binanın yapı ruhsatının bulunduğu, taşınmazın kullanılır durumda olduğu, binada kiracılar bulunduğu, emlak vergisinin ödenmesine devam edildiği ifade edilmiş ayrıca ... Asliye Hukuk Mahkemesi E:... sayılı dosyada üçüncü kişi tarafından vasinin sorumluluğu kapsamında açılan tapu iptali ve tescil davasında alınan bilirkişi raporu ile anılan binaya ilişkin fotoğraflar temyiz dilekçesine eklenmiştir.
... Asliye Hukuk Mahkemesi E:... sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporunda; ... ada ... sayılı taşınmaz üzerindeki binanın betonarme inşaat sisteminde iki katlı olarak yapıldığı, binanın zemin katının iş yeri olarak , birinci ve ikinci katın konut olarak kullanıldığı, bina genelinde %35 oranında yıpranma olduğu buna göre 9.11.2009 tarihi itibariyle binanın değerinin 182.360,00- TL olarak hesaplandığı, temyiz dilekçesi ekinde sunulan fotoğraflardan da anılan binanın bilirkişi raporunda ifade edildiği gibi metruk yada kullanılmaz durumda olmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda uyuşmazlık konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapının kullanılır durumda olduğu anılan yapı için de Kutlukent Organize Sanayi Köprülü Kavşağı'nın inşa edilmesinden dolayı değer kaybı olup olmadığı tespit edilerek yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina için değer kaybı yönünden reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.257... sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, davalının temyiz isteminin reddine,
2. ... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kısmen tazminat isteminin kabulü, kısmen davanın reddi yolundaki kararının tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmının ONANMASINA, uyuşmazlık konusu taşınmazlardan ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerindeki bina için değer kaybı yönünden davanın reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 257... sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 08/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.