MAHKEMESİ : ........ Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


A)Davacı İstemi:
Dava, ilk işe giriş tarihinin 26.12.1989 olduğu ve başvuru tarihi itibariyle emekliliğine karar verilmesi istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı Kurum vekili; Kurumun bu davada 6552 sayılı Yasanın 64. Maddesi gereğince fer’i müdahil olarak yer alması gerektiğini, davacının çalıştığını iddia ettiği işyerinin ... unvanlı diş protez imalı işyeri olduğunu ve 17.11.1989 tarihinde kanun kapsamına alınıp 30.11.1989 tarihinde kanun kapsamından çıktığını, davacı adına 26.12.1989 tarihinde diğer davalı işyerinden işe giriş bildirgesi verilmişse de davalı işyerinden Kuruma dönem bordrosu verilmediğini, dava kamu düzenine ilişkin olduğundan özel bir duyarlılıkla yürütülmesi gerektiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk derece mahkemesince ; “Davacı vekili 10/01/2017 tarihinde ...M ilamına karşı beyanda bulunmuş, beyanında; dava dilekçesinde müvekkilinin emeklilik şartlarını yerine getirmediği ortada olduğu halde müvekkilinin emekliliği hususundaki talebinin dava dilekçesinde sehven yazıldığını, müvekkilinin emekliliği ile ilgili talebinden vazgeçildiğini, ilk işe giriş davalarında taraf olarak Kurumun yeterli olduğu için davalı işveren ... aleyhine açmış oldukları davadan feragat ettiklerinin bildirildiği görülmüştür. ” gerekçesiyle
“Davanın KISMEN KABULÜNE, Davacının ........ sicil nolu işyerinde 26/12/1989 tarihinde hizmet akdine istinaden ve günün cari asgari ücreti üzerinden en az 1 gün çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin bu tarih olduğunun tespitine, davalı ... ve aylık talebi yönünden davanın reddine,” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı Kurum vekili; Yerel mahkeme kararı tesis edilirken gerekli kanıtların toplanmaksızın ve eksik incelemeye dayanan bilirkişi raporunun esas alınarak hüküm kurulduğunu, verilen kararda Kurum işleminde herhangi bir usulsüzlük bulunmadığıı beyanla yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
D)........ Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
........ Mahkemesince "".... emeklilik talebi ile ..."ye husumet yöneltilmesi talebinden vazgeçilmesi nedeniyle davanın kısmen kabulüne dair verilen Mahkeme kararı isabetli ise de, 6100 sayılı Kanun"un 355. maddesinde yer alan incelemenin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı, ancak, kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde bunun kendiliğinden gözetileceği yönündeki düzenleme çerçevesinde yapılan incelemede, istinaf kanun yoluna başvuran davalı Kurum vekilinin dilekçesinde yer verdiği itirazlar kapsamında gerekli bilgi ve belgeler getirtilerek eksikliğin Dairemizce toplanan kanıtlarla duruşma yapılarak giderilmiş olması karşısında, HMK. 354. ve devamı maddeleri uyarınca yapılan yargılama süreci sonunda, ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm fıkrası oluşturulmuştur.” gerekçesiyle
“1- ........ 14. İş Mahkemesi’nin 28.02.2017 tarih 2016/547 E., 2017/44 K. sayılı sayılı kararının KALDIRILMASINA;
2- Davanın KISMEN KABULÜ ile;
Davacının, İşveren ... adına........ numarasıyla tescilli işyerinde; 26.12.1989 tarihinde hizmet akdine dayalı olarak asgari ücretle (1) gün fiilen çalıştığı, tüm sigorta kolları yönünden sigortalılık başlangıç tarihinin 26.12.1989 olarak kabul edilmesi gerektiğinin tespitine; fazlaya ilişkin istemin reddine, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “Sadece işe giriş bildirgesinin varlığı çalışmanın ispatı değildir. Çalışmayı ispatlayacak yeterli kanıt yoktur. ” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile........ İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 21/10/1969 doğumlu davacının, talep tarihinde 20 yaşında olduğu, 26.12.1989 tarihli işe giriş bildirgesinin “ 546 Sokak N:4 ........” adresinde kurulu ........ sayılı ... unvanlı diş protez labaratuvarı iş yerinden 25.01.1990 tarih, ........ varide ile Kuruma verildiği, ........ numaralı işyerinin 17.11.1989 - 30.11.1989 tarihleri arasında kanun kapsamında olduğu, ........ Dairesinden; 546 Sokak N:4 adresindeki diş labaratuvarının 01/11/1989 tarihinde faaliyete başladığı ve 31/03/1990 tarihinde terk ettiğinin bildirildiği, anılan işyerinden dönem bordrosu verilmediği, dinlenen kamu tanıklarının davacıyı tanımadıklarını, söyledikleri, davacı tanıklarının iddiayı doğruladıkları ancak komşuları olan bu tanıkların çalışma iddiasını doğrulayacak vasıfta olmadıkları, toplanan delillerin kabule yeterli olmadığı, eylemli çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden, davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; dönem bordrosu bulunmadığından, Kurumdan, Belediye"den ve ........ Dairesinden sorulmak suretiyle ayrıca zabıta marifetiyle sağlıklı bir araştırma yaptırılarak komşu işverenler veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarını tespit etmek, sonrasında bu işyerlerinde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanlarının kayıtları ........’dan getirtilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, işe giriş bildirgesinin aslını Kurumdan getirterek imzanın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit etmek, sigorta sicil numarasının hangi ilin ve yılın serilerinden olduğunu Kurumdan sormak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar karar vermek, yeterli delil toplanamazsa davanın reddine karar vermekten ibarettir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ........ Mahkemesi kararı bozulmalıdır.
G)SONUÇ: Temyiz olunan ........ Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/2. maddesi uyarınca BOZULMASINA, dosyanın kararı veren ........ Mahkemesine gönderilmesine, 20/12/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.